Z tego artykułu dowiesz się:
- Jakie jest stanowisko Trybunału Konstytucyjnego w sprawie wyłączania tzw. „neosędziów” z mocy ustawy?
- Na co powołują się zwolennicy wykluczania z mocy ustawy sędziów powołanych po 2017 roku?
- Na jakiej podstawie sędziowie, powołani przez prezydenta na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa po 2017 roku, są chronieni przed wyłączeniem jedynie ze względu na sposób ich powołania?
- Jakie wątpliwości prawne przedstawił sędzia dr Kamil Zaradkiewicz Trybunałowi Konstytucyjnemu?
- Dlaczego to i inne orzeczenia, dotyczące wyłączania z mocy ustawy tzw. „neosędziów”, obowiązują mimo braku ich publikacji w Dzienniku Ustaw?
Powołanie sędziego przez prezydenta na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa w ramach procedury po 2017 roku nie może stanowić podstawy do wyłączenia tego sędziego z mocy ustawy. Tym samym przepisy o wyłączaniu sędziego z udziału w rozprawie na mocy samej ustawy nie odnoszą się do tzw. „neosędziów” ze względu na okoliczności ich powołania – co wynika z wydanego dziś przez Trybunał Konstytucyjny wyroku. Co w praktyce oznacza takie rozstrzygnięcie dla spraw, prowadzonych w sądach przez tzw. „neosędziów”?
Czytaj więcej
Zasada prawna ustanowiona przez tzw. neosędziów Sądu Najwyższego nie istnieje - stwierdził w środ...
„Neosędziowie” wyłączani każdorazowo z mocy ustawy? Pytanie prawne sędziego Zaradkiewicza
Kodeks postępowania cywilnego przewiduje instytucję tzw. iudex inhabilis – sędziego wyłączonego z mocy ustawy. Podczas rozpatrywania jednej ze spraw w 2022 roku w Sądzie Najwyższym pojawił się wniosek o wyłączenie jednego z sędziów SN. Chodziło o sędziego powołanego na wniosek KRS ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw – a więc tzw. „neosędziego”. We wniosku strona powołała się na wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wedle którego orzeczenie wydane przez skład orzekający, w którym zasiada taki sędzia, narusza art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Co mówią przepisy?
Wyłączenie sędziego według Kodeksu postępowania cywilnego
Art. 48. [Iudex inhabilis - wyłączenie sędziego w postępowaniu cywilnym z mocy ustawy]
§ 1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:
1) w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;
2) w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;
3) w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;
5) w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator;
6) w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jeżeli brał udział w wydaniu tego orzeczenia.
