– Myślimy o takiej reorganizacji sądownictwa, by regułą stały się najbardziej efektywne średnie sądy o obsadzie 60–80 sędziów – mówi „Rzeczpospolitej” Łukasz Piebiak, wiceminister sprawiedliwości. Argumentuje, że w takich sądach rzadko dochodzi do nieprawidłowości.
Wiceminister twierdzi, że reorganizacja pomoże wyrównać obciążenie sędziów. Dziś nie jest z tym najlepiej. Na wymiar sprawiedliwości składa się obecnie 11 sądów apelacyjnych, 45 okręgowych i 318 rejonowych. Każdego roku mają do załatwienia ok. 16 mln spraw. Najgorzej radzą sobie w rejonach, gdzie jest najwięcej sądów dużych albo całkiem małych.
Część sędziów zgadza się z tą argumentacją.
Liczy się efektywność
– Średnie sądy działają najsprawniej – potwierdza Krzysztof Józefowicz, prezes Sądu Apelacyjnego w Poznaniu. W 2008 r., gdy był prezesem Sądu Okręgowego w Poznaniu, podzielił jeden potężny sąd rejonowy (150 sędziów) na trzy mniejsze. – Gdyby wtedy sądu nie podzielono, nie poradziłby sobie z organizacją pracy. Zwłaszcza że w ciągu ostatnich lat jest około 70 proc. więcej spraw do załatwienia – tłumaczy.
Wśród sędziów są również sceptycy. Sędzia Mateusz Walaszek pracuje w małym sądzie w Małopolsce (na etatach siedmiu sędziów). Wcale nie chce, by jego sąd stał się większy.
– Mamy bardzo dobre wyniki sprawności. Teraz za karę za sprawne orzekanie mamy przechodzić reorganizację. Szybko stracimy tempo, zacznie się bałagan i przewlekłości. Przybędzie spraw, pojawią się kolejne stanowiska funkcyjne, ale nie ludzie do orzekania – oburza się.
– Nie bardzo wyobrażamy sobie łączenie najmniejszych sądów położonych w różnych miejscowościach, nawet niedaleko od siebie. Jak miałoby wówczas wyglądać orzekanie? – pytają sędziowie. Z podziałem, ich zdaniem, byłoby mniej problemów.
Rzeczywiście, w dużych sądach, zwłaszcza niektórych wielkomiejskich molochach, dochodzi do największych patologii. Jest zbyt dużo nadzoru. Podobnie jest jednak w małych sądach, które działają sprawnie do czasu np. długiej choroby sędziego czy urlopu macierzyńskiego. Wówczas sąd, w którym orzeka czterech–pięciu sędziów, jest sparaliżowany.
Konkurs dla startupów i innowacyjnych firm
Ostatnia taka reforma
Sędziowie, nawet jeśli popierają zmiany, słysząc o reformie, nie są zadowoleni.
– Pamiętam słynną reformę Jarosława Gowina, a potem jeszcze szybsze jej odkręcanie. W efekcie wydano kilka milionów złotych, obarczono dodatkową pracą sekretariaty, które na gwałt zamykały jedne repertoria i otwierały kolejne, a efektu przyspieszenia nie było widać – mówi Janusz Polański, dzisiaj adwokat.
/>Reorganizacja to niejedyna zmiana, jaka czeka sądownictwo. Mówi się też o zmniejszeniu o jeden szczebel organizacji sądownictwa. Zamiast trzech szczebli: rejonowego, okręgowego i apelacyjnego, mają pozostać dwa. Likwidacji ulegnie zapewne 11 sądów apelacyjnych, bo trudno sobie wyobrazić likwidację ponad 300 sądów rejonowych.
