Próba sił między Sądem Najwyższym a KRS. Pat może potrwać do wakacji

W najbardziej obciążonej części SN coraz trudniej. Konkurs na wakaty dopiero w maju lub czerwcu.

Publikacja: 05.04.2023 02:54

I Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska podczas posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa

I Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska podczas posiedzenia Krajowej Rady Sądownictwa

Foto: PAP/Radek Pietruszka

Izba Cywilna Sądu Najwyższego przeżywa trudny czas. Ma dwa razy więcej spraw niż przed rokiem i 40 proc. nieobsadzonych stanowisk. To jej główne bolączki. Można by było ten stan poprawić, od sierpnia jednak Krajowa Rada Sądownictwa nie rozstrzygnęła konkursów na wakaty w IC.

Słychać głosy, że ten pat to wynik konfliktu pomiędzy pierwszą prezes SN Małgorzatą Manowską a przewodniczącą Krajowej Rady Sądownictwa Dagmarą Pawełczyk-Woicką. Ze wsparciem IC nie spieszy się także Ministerstwo Sprawiedliwości. Apel pierwszej prezes do resortu pozostaje bez odpowiedzi. Podobnie jak pytanie do ministerstwa wysłane przez „Rz” o działania na rzecz poprawy sytuacji w Izbie Cywilnej.

Próba sił

Zwlekanie z konkursami do Izby Cywilnej przez przewodniczącą KRS to dla mnie sytuacja niewytłumaczalna w racjonalny sposób – mówi prof. Małgorzata Manowska w rozmowie z „Rzeczpospolitą”.

Czytaj więcej

Małgorzata Manowska: Nie wdaję się dobrowolnie w konflikty. To dziecinada

Co na to Dagmara Pawełczyk-Woicka?

Zapewnia, że nie chodzi o żadne emocje ani konflikt z prof. Małgorzatą Manowską, będącą zresztą z urzędu członkiem KRS. Tym bardziej że ze strony szefowej Rady, jak twierdzi ona sama, nie ma mowy o celowym graniu na zwłokę, lecz „o spokojnej obsadzie SN bez pośpiechu i nacisków”.

– Decyzja o rozstrzygnięciu konkursu do Izby Cywilnej SN w maju lub czerwcu była dyskutowana na prezydium KRS od kilku miesięcy. Rada to organ kolegialny i wszystkie decyzje zapadają gremialnie – mówi „Rz” przewodnicząca KRS. – Na ostatnim posiedzeniu 31 marca pojawił się w tej sprawie wniosek posła Bartosza Kownackiego (członka KRS), który wnosił o rozstrzygnięcie konkursu do IC w kwietniu, ale przepadł w ostatecznym głosowaniu. Tak naprawdę każdy z członków Rady w każdym czasie może wnosić o przyspieszenie prac nad jakąś sprawą skierowaną do Rady, która nie jest wyznaczana na posiedzenie, więc także o przyspieszenie tego konkursu.

– Ja jestem tylko organem wykonawczym Rady i zgadzam się z wolą większości –mówi szefowa KRS.

I dodaje, że rozstrzygnięcie konkursu w kwietniu jest niemożliwe, ponieważ Rada zbiera się na posiedzeniu tuż po świętach i nie jest w stanie przeprowadzić wysłuchań 15 kandydatów ubiegających się o kilkanaście miejsc w Izbie Cywilnej.

Pytamy więc, czy nie można było zrobić tego wcześniej? Konkurs do IC czeka przecież na rozstrzygnięcie od sierpnia 2022 r.?

Rada, jak twierdzi przewodnicząca, ma dbać o całość wymiaru sprawiedliwości.

– Przeprowadziliśmy konkursy do Izby Karnej oraz Izby Pracy. Przed nami te do Izby Cywilnej i Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Cały czas też Rada przeprowadza konkursy w sądach powszechnych. Obsadziliśmy tam kilkaset wakatów i trudno powiedzieć, że tym sądom nie zależało na czasie – odpowiada Pawełczyk-Woicka.

Czytaj więcej

KRS szykuje wniosek do TK. To reakcja na ruchy kadrowe Manowskiej

„Nie” dla przenosin sędziów

Co do trudnej sytuacji w Izbie Cywilnej sędzia Pawełczyk-Woicka ma też swoją teorię. Jej zdaniem należy się zastanowić nad zmianami w przepisach o skardze kasacyjnej, tzn. podwyższyć wartość przedmiotu zaskarżenia (dziś 50 tys. zł), tak by ograniczyć możliwość składania skarg do SN. Za niewłaściwą Rada uznała też drogę wzmocnienia IC poprzez przenoszenie sędziów z innych izb do Izby Cywilnej.

Powód? Powoduje to chaos organizacyjny, zmusza sędziów o innych specjalnościach do zapoznania się z materią, która na co dzień jest im obca – i to na potrzeby kilku spraw. Finalnie, zdaniem KRS, ucierpią na tym obywatele, bo dłużej poczekają na rozstrzygnięcia.

Czy w Izbie Cywilnej SN jest rzeczywiście aż tak źle? Jak podaje Sąd Najwyższy, w 2022 r. w porównaniu z 2020 r. dwukrotnie wzrósł wpływ spraw do IC. Równocześnie od 2019 r. liczba sędziów orzekających w IC systematycznie spada.

Średnia obsada w 2019 r. wynosiła ok. 33 sędziów, a w 2022 r. ok. 25 sędziów. W 2022 r. nieobsadzonych pozostawało ponad 40 proc. etatów.

Obciążenie sędziów orzekających w Izbie Cywilnej cały czas wzrasta.

Czytaj więcej

Tomasz Pietryga: W stronę „kieszonkowego” Sądu Najwyższego
Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Dariusz Zawistowski, były prezes Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, sędzia SN

Nigdy wcześniej nie było takich zaległości w IC SN. Przed zmianami ustrojowymi izba liczyła ok. 30 sędziów, dziś wskutek zmiany przepisów, szczególnie zmian ustawy o KRS oraz dużej liczby sędziów, którzy przeszli w stan spoczynku, jest ich 25. Przed zmianami od wpływu sprawy do SN do rozpoznania skargi kasacyjnej mijał przeciętnie rok. Teraz możemy mówić o kilku latach. Na wydłużenie okresu rozpoznania spraw wpływa m.in. sposób wyznaczania tzw. składów mieszanych. Na tych posiedzeniach sprawy nie są załatwiane i są to puste terminy. Kolejny powód opóźnień to wzrost liczby wniosków o wyłączenie sędziów. Ostatnio pojawia się coraz więcej spraw z wniosku o przeprowadzenie testu bezstronności sędziego. Jeżeli chodzi o organizację pracy w izbie, zlikwidowano wszystkie dotychczasowe wydziały i wszyscy dotychczasowi przewodniczący wydziałów, sędziowie z dużym doświadczeniem, zostali odwołani z tej funkcji.

Izba Cywilna Sądu Najwyższego przeżywa trudny czas. Ma dwa razy więcej spraw niż przed rokiem i 40 proc. nieobsadzonych stanowisk. To jej główne bolączki. Można by było ten stan poprawić, od sierpnia jednak Krajowa Rada Sądownictwa nie rozstrzygnęła konkursów na wakaty w IC.

Słychać głosy, że ten pat to wynik konfliktu pomiędzy pierwszą prezes SN Małgorzatą Manowską a przewodniczącą Krajowej Rady Sądownictwa Dagmarą Pawełczyk-Woicką. Ze wsparciem IC nie spieszy się także Ministerstwo Sprawiedliwości. Apel pierwszej prezes do resortu pozostaje bez odpowiedzi. Podobnie jak pytanie do ministerstwa wysłane przez „Rz” o działania na rzecz poprawy sytuacji w Izbie Cywilnej.

Pozostało 88% artykułu
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP