Otwarcie pokazu 12 września — Wystawę arcydzieła genialnego malarza zaproponowała nam Ambasada Włoch z okazji 150 rocznicy zjednoczenia Republiki Włoskiej – wyjaśnia Magdalena Tworzowska, kustosz Zamku Królewskiego. — Obraz pochodzi z Galerii Palatina w Palazzo Pitti. Tej samej, z której w 1998 gościliśmy „La Velatę", kobiecy portret pędzla Rafaela, prezentowany razem z „Wenus z Urbino" Tycjana — z Galerii Uffizi.
Obecne wydarzenie ma taką samą rangę. Z płótna Tycjana spogląda uważnie młody, ciemnowłosy mężczyzna. Ubrany jest w futro, kontrastujące z ostrą bielą koszuli. Na głowie ma miękki beret, podkreślający wyrazistość rysów inteligentnej twarzy. Strój wskazuje na człowieka zamożnego o wysokiej pozycji społecznej. A księga o pozłacanych brzegach, na której wspiera rękę, jest symbolem starannego wykształcenia. Badacze spierają się o tożsamość nieznajomego, mimo że na odwrocie płótna znajduje się napis: „Tommaso Mosti w wieku 25 lat, rok 1526, Tycjan z Cadore".
Prawdziwy Tommaso był duchownym, a sportretowany nosi modny świecki strój. Stąd hipoteza, że to wizerunek młodszego brata Mostiego – Vincenzo, dworzanina i ulubieńca księcia Alfonsa I d'Este z Ferrary, obdarzonego przez niego tytułem hrabiowskim. Tycjan bywał częstym gościem w Ferrarze. Naukowcy kwestionują również datę. Sądzą, że obraz powstał nieco wcześniej, około 1520 roku, bo znaleźć w nim można podobieństwo do innego dzieła Tycjana – „Mężczyzny z rękawiczką" z 1523 roku, znajdującego się obecnie w Luwrze. Kompozycyjnie przypomina też nieco „Portret młodego mężczyzny", identyfikowany jako portret poety Ariosta — w National Gallery w Londynie. W obydwu portretowany wydaje się opierać łokciem o parapet, którego w rzeczywistości nie ma. Napis na płótnie pochodzi prawdopodobnie z XVII wieku, kiedy kupił je do zbiorów we Florencji kardynał Leopold Medyceusz. W jego ręce trafiło znacznie przemalowane i dopiero konserwacja w 1909 roku przywróciła pełnię mistrzowskiej palety Tycjana.
Ostatnie badania potwierdzają, że malowidło nie było nigdy przenoszone z deski na płótno, jak długo utrzymywała część historyków sztuki. Renesansowy Pałac Pitti leży na południowym brzegu rzeki Arno. Jest jednym z największych kompleksów muzealnych po Galerii Uffizi we Florencji.
Wystawa na Zamku Królewskim, pod honorowym patronatem prezydentów Polski i Włoch: Bronisława Komorowskiego i Giorgio Napolitano, będzie czynna do 31 października
