Sabotaż na kolei. Porzucony wagon w Katowicach, „o włos od katastrofy na nieprawdopodobną skalę”

O „tajemniczo odłączonym” wagonie węglarki, który 3 września na wiele godzin sparaliżował ruch na kolei na Śląsku, lokalne media napisały krótką notatkę.

„W nocy z 2 na 3 września 2025 r., o godzinie 01:32, na szlaku kolejowym Katowice – Katowice Ligota ujawniono pusty wagon-węglarkę, który w nieustalonych okolicznościach został odłączony od składu relacji Dąbrowa Górnicza – KWK Szczygłowice. Maszynista zauważył brak wagonu dopiero na stacji końcowej. Oznaczenia końca składu zostały przełożone na przedostatni wagon. W wyniku zdarzenia wystąpiły poważne utrudnienia w ruchu kolejowym w Katowicach. Cztery pociągi pasażerskie miały opóźnienia sięgające 60 minut, a trzy składy Kolei Śląskich skierowano objazdem przez Brynów i Katowice Ligotę. Ruch został przywrócony dopiero o godzinie 12:28” – relacjonował portal mojekatowice.pl. 

Sprawa z odłączonym wagonem tylko z pozoru wygląda niewinnie. Ważący ponad 20 ton pusty wagon po odłączeniu od składu pozostawiono bowiem na jednym z największych węzłów kolejowych w Polsce: na torach nr 141, przez które – z powodu trwającej właśnie największej inwestycji kolejowej na Śląsku, jaka ma miejsce w Katowicach – puszczane są nie tylko pociągi towarowe, ale także pasażerskie dalekobieżne i lokalne. 

Prokuratura zasłania się tajemnicą. Przypadek bez precedensu

– To, że stało się o tej porze, kiedy ruch jest mniejszy i że maszynista zorientował się w miarę szybko, uchroniło nas cudem od ogromnej katastrofy kolejowej – mówi „Rzeczpospolitej” pracownik kolei. 

Co ustalili śledczy i jakie hipotezy postawiono? Ani policja, ani prokuratura nie odpowiada na nasze pytania – nawet to, pod jakim kątem wszczęto śledztwo. – Dla dobra prowadzonego postępowania, na chwilę obecną, nie udzielamy informacji w tej sprawie – stwierdza Dominik Michalik, rzecznik katowickiej policji.

Prok. Mariola Banasińska, szefowa Prokuratury Rejonowej Katowice-Zachód informuje nas tylko, że „śledztwo toczy się w sprawie i do tej pory nie przedstawiono nikomu zarzutów”. I dodaje: „Z uwagi na dobro prowadzonego śledztwa i jego początkowy etap, na obecną chwilę, nie ma możliwości przekazania bardziej szczegółowych informacji dotyczących prowadzonego śledztwa, w tym udzielenia odpowiedzi na pytania zawarte w Pani e-mailu”. Wśród pytań było i to, czy o incydencie poinformowano ABW, która zajmuje się wykrywaniem działań dywersyjnych i sabotażowych obcego wywiadu w Polsce.

– W swojej karierze zawodowej nie spotkałem się z takim przypadkiem – mówi „Rz” Piotr Skolasiński, ekspert ds. bezpieczeństwa kolejowego, w przeszłości dyrektor biura bezpieczeństwa PKP PLK. Ustalenia „Rzeczpospolitej” w tej sprawie są szokujące.

Odczepienie wagonu i ingerencja w oznaczenia końca składu – to nie przypadek, ale ludzka ingerencja

Pociąg, od którego odczepiono wagon, należał do spółki Kolprem, która świadczy usługi kolejowe dla koncernu ArcelorMittal Poland, potentata branży stalowej i największej koksowni w Europie, której zakład produkcyjny mieści się w Dąbrowie Górniczej – ustaliła „Rz”. Polski koncern należy do globalnej grupy ArcelorMittal i Lakshmi Mittala, hinduskiego miliardera.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Marek Kozubal: Bieda agenci z Telegrama atakują lotniska

Operacja paraliżowania lotnisk w zachodniej Europie to kolejny etap wojny hybrydowej, którą prowa...

Również spółka jest oszczędna w informowaniu o sprawie. Marzena Rogoźnik z biura komunikacji ArcelorMittal Poland podkreśla, że „dochodzenie w sprawie tego zdarzenia prowadzi obecnie komisja kolejowa i prokuratura” i „do zakończenia czynności nie udziela bardziej szczegółowych informacji, by nie wpływać na wyniki postępowania”. I zapewnia: „Zależy nam na dogłębnym wyjaśnieniu okoliczności tego poważnego zdarzenia i ujęciu sprawcy, dlatego aktywnie uczestniczymy w pracach komisji kolejowej i udzielamy wszelkich niezbędnych informacji, które posiadamy”.

Jak doszło do odczepienia wagonu? 3 września po północy pociąg Kolpremu, relacji Dąbrowa Górnicza Towarowa – kopalnia Szczygłowice (należy do Jastrzębskiej Spółki Węglowej – największego producenta węgla koksującego w Europie, który jest głównym dostawcą koncernu ArcelorMittal) odjechał w kierunku posterunku odgałęźnego Panewnik (dzielnica Katowic) ze stacji Katowice-Ligota.

Koncern wyjaśnia nam, że „w trakcie jazdy doszło do spadku ciśnienia w przewodzie hamulcowym, co skutkowało zatrzymaniem składu pociągu”. Pociąg z wagonami ruszył „po automatycznym odhamowaniu składu”, a więc kiedy zadziałały systemy bezpieczeństwa pojazdu. Spółka informuje, że „maszynista pociągu zgłosił potrzebę zweryfikowania osygnalizowania końca pociągu przez dyżurnego ruchu” i że – co ciekawe – „nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości”. Jednak po dojeździe do stacji końcowej, a więc kopalni Szczygłowice (to od Katowic-Ligoty ok. 22 km), skąd miał odebrać węgiel – „maszynista na ostatnim wagonie zauważył rozkręcony i zwisający sprzęg śrubowy oraz prawidłowo umieszczone sygnały końca pociągu”. Dlaczego to ważne? Każdy skład pociągu w ostatnim wagonie ma tablicę ostrzegawczą – to specjalne tarcze lub lampy sygnalizacyjne, które umieszcza się na końcu składu pociągu dla bezpieczeństwa. – Po zweryfikowaniu numeru wagonu zorientował się, że wagon osygnalizowany sygnałami w rzeczywistości jest wagonem przedostatnim z listy wagonów, a ostatniego wagonu nie ma w składzie. O całej sytuacji niezwłocznie powiadomił dyżurnych ruchu oraz przełożonych – podkreśla Marzena Rogoźnik.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Ukraina przekazuje szczegóły planowanego zamachu na Zełenskiego. Atak przygotowywano w Rzeszowie

Rosja planowała przeprowadzić zamach na prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego na lotnisku w R...

Co to oznacza? – Jeśli ten, który odczepił wagon, zdjął także z niego sygnalizację ostrzegawczą i przypiął ją do przedostatniego wagonu, to widać intencjonalność sprawcy i próbę zacierania śladów – wskazuje Piotr Skolasiński. Porzucony wagon, stojący na torach w Katowicach, nie miał żadnych odblasków. Był niewidoczny dla maszynistów innych pociągów jadących tą trasą.

Sprzęgi śrubowe łączą poszczególne wagony taboru. Mają mechaniczne, elektryczne i pneumatyczne zabezpieczenia i są projektowane tak, aby samoczynne rozpięcie było praktycznie niemożliwe – tym bardziej bez wiedzy maszynisty. Skolasiński tłumaczy, że odpięcie wagonu to nie jest prosta sprawa. M.in. muszą być ściśnięte hamulce w całym składzie. Jednak na YouTubie są filmiki, jak to zrobić. Systemy kontroli przejazdu pociągów są także wyposażone m.in. w czujniki liczby osi – punkty kontrolne wskazują maszyniście, że jego skład nie jest pełny.

Jak było w tym przypadku? Ustala to prokuratura.

Czytaj więcej

Konflikty zbrojne

Jaka jest skala rosyjskich ataków w Europie? Moskwa werbuje kryminalistów

Rosyjskie służby przeprowadziły w ostatnich latach 110 ataków na terenie Europy – wynika z raport...

Linia 141 jest uczęszczana także przez pociągi pasażerskie

– Po co komuś taki wagon? To nie jest samochód czy rower. Firmy zajmujące się usługami przewozowymi towarów nie podkradają sobie składów. Zresztą tego wagonu nikt nie odebrał. Bo to nie takie proste, żeby podjechać, zapiąć i odjechać z wagonem – stwierdza pracownik kolei.

Co by się stało, gdyby kradzieży wagonu w porę nie zauważono i wjechałby w niego rozpędzony pociąg? – Skoro nie była to bocznica, ale linia używana, doszłoby do katastrofy kolejowej – przyznaje Piotr Skolasiński. I podkreśla, że tę niespotykaną, zagadkową sprawę dogłębnie wyjaśni komisja kolejowa, a jej prace mogą potrwać nawet rok. – Nie możemy wykluczyć, że mamy do czynienia z zagrożeniem cyberbezpieczeństwa. Tą kwestią powinny zająć się odpowiednie służby – stwierdza.