Zgodnie z zasadą prawa karnego, odpowiedzialności karnej w znaczeniu przyjętym przez kodeks karny, nie podlegają osoby prawne i inne podmioty zbiorowe. Oznacza to, że na gruncie k.k. odpowiedzialności karnej podlegają wyłącznie osoby fizyczne. Nie oznacza to natomiast, że zasad odpowiedzialności karnej przewidzianych w kodeksie nie można wykorzystać do konstruowania odpowiedzialności podmiotów zbiorowych firm. Wymaga to jednak wyraźnego wypowiedzenia się ustawodawcy.
W tym zakresie warto zwrócić uwagę, że jest również inny rodzaj odpowiedzialności karnej, którym podlegają podmioty zbiorowe, czyli w szczególności spółki prawa handlowego. Odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary jako przestępstwa lub przestępstwa skarbowe wprowadza ustawa z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (DzU z 2012r. nr 768 t.j.; dalej: ustawa).
Zgodnie z art. 2 za podmioty zbiorowe uważane są osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej. Za podmioty zbiorowe w rozumieniu ustawy nie są uważane Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego i ich związki.
Zgodnie z art. 3 ustawy, podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności za czyn zabroniony, którym jest zachowanie osoby fizycznej:
- działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego w ramach uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, podejmowania w jego imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej albo przy przekroczeniu tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku,
