Zgodnie z art. 15 zq ust. 5 pkt 1 ustawy o przeciwdziałaniu Covid-19 pierwotnie takim wymogiem było, aby umowa zlecenia z osobą, której zarobki zmalały w czasie pandemii, została zawarta przed 1 lutego 2020 r. Ten przepis wszedł w życie 31 marca i miał przeciwdziałać przypadkom fikcyjnego zawierania zleceń po wejściu w życie przepisów, tylko po to, by uzyskać 2080 zł postojowego. W tarczy 2.0, która weszła w życie 18 kwietnia, ten termin został przesunięty na 1 kwietnia, by zwiększyć liczbę osób uprawnionych do wypłaty.
Wszystko wskazuje na to, że uwolnienie od obowiązku zgłaszania studentów do ubezpieczeń społecznych i opodatkowania ich dochodów PIT zostało wykorzystane do antydatowania umów i bezprawnego uzyskania świadczeń z ZUS w kwocie około miliona złotych. Świadczenia były bowiem przyznawane z automatu, w każdym przypadku, gdy wniosek został złożony prawidłowo. Nie było jednak możliwości weryfikacji danych zleceniobiorców, bo nie figurowali oni w żadnym z rejestrów – ani ubezpieczeniowym, ani podatkowym.
Teraz za wyłudzenie świadczeń odpowie nie tylko przedsiębiorca, przeciwko któremu toczy się postępowanie, ale także studenci skuszeni perspektywą łatwego zysku. To za ich sprawą doszło do poświadczenia nieprawdy we wnioskach składanych do ZUS.
Potrzeba zmian w przepisach
Wszystko wskazuje na to, że prokuratura z pełną surowością postawi zarzuty wszystkim winnym. Tak, by stanowiło to memento dla innych osób, które chciałyby wykorzystać obecne przepisy do nadużyć.
Sprawa wyłudzenia postojowego wskazuje jednak na inny ważny społeczne problem. Brak ubezpieczenia studentów z jednej strony stanowi zachętę dla oszustów, ale dla samych studentów też nie jest korzystny.
– Przepisy zwalniające studentów ze składek na ubezpieczenia społeczne zostały wprowadzone w połowie lat 90. i miały im ułatwić wejście na rynek pracy – komentuje dr Tomasz Lasocki z Katedry Ubezpieczeń na Uniwersytecie Warszawskim. – Teraz okazuje się, że na tym zwolnieniu oszczędza zleceniobiorca, który nie musi płacić składek za taką osobę, a student nie ma ochrony ubezpieczeniowej w razie wypadku przy pracy. Dlatego uważam, że warto przemyśleć ten system na nowo, tak by na przykład składki za studenta rosły stopniowo, z zachowaniem pełnego prawa do świadczeń – dodaje.
