Owo współdziałanie powinno odbywać się wówczas zgodnie z treścią tego zobowiązania, w sposób odpowiadający jego celowi społeczno–gospodarczemu, zasadom współżycia społecznego, a także istniejącym w tym zakresie ustalonym zwyczajom. Jeżeli natomiast bez uzasadnionego powodu wierzyciel, nawet w sposób dorozumiany, bądź uchyla się od przyjęcia zaofiarowanego świadczenia, bądź odmawia dokonania czynności, bez której świadczenie nie może być spełnione, bądź oświadcza dłużnikowi, że świadczenia nie przyjmie – dopuszcza się on zwłoki. Zwłoka wierzyciela nie będzie zatem możliwa zawsze tam, gdzie spełnienie świadczenia przez dłużnika nie wymaga jakiegokolwiek współdziałania ze strony wierzyciela >patrz przykład 1. Definicję pojęcia „zobowiązanie" zawiera przepis art. 353 kodeksu cywilnego.
Przykład 1.
Pani Sandra, właścicielka firmy ochroniarskiej, wystawiła panu Olafowi, właścicielowi sklepu z artykułami RTV, fakturę za usługi ochroniarskie świadczone we wrześniu 2014 r. Zgodnie z treścią faktury zapłata wskazanej w niej kwoty miała nastąpić do 15 października br. przelewem na podany rachunek bankowy. Spełnienie świadczenia przez pana Olafa nie wymaga zatem żadnego współdziałania pani Sandry. Na fakturze widnieje bowiem nr konta, na który ma nastąpić przelew. Nie może być więc ona w zwłoce.
Wyeksponować należy, iż dłużnik może zarzucić zwłokę wierzycielowi tylko wtedy, gdy sam zaofiarował w należyty sposób świadczenie (a więc zgodny z treścią zobowiązania) oraz gdy ma ono charakter faktyczny (tj. rzeczywisty, a nie tylko słowny). Świadczenie musi być też możliwe do spełnienia. Nie może być ono niewłaściwe pod względem jakościowym, miejsca czy czasu, bowiem w takim razie wolno wierzycielowi świadczenia nie przyjąć. W pewnych wypadkach, by można było mówić o zwłoce dłużnika, wystarczy samo werbalne zaofiarowanie świadczenia przez wierzyciela oraz sama gotowość do jego spełnienia. Tak będzie m.in. w sytuacji, w której wierzyciel, mimo żądania dłużnika, odmawia czynności (faktycznej lub prawnej), bez której świadczenie nie może zostać spełnione (np. nie dokonuje wyboru świadczenia) lub też z góry zapowiada, że go nie przyjmie.
Warunkami zwłoki wierzyciela są więc: