Czy ePUAP ułatwi życie podatnika

Jedyną platformą do składania deklaracji i informacji podatkowych jest obecnie Portal Podatkowy. Można je także przesyłać przez systemy księgowe. Aby skorzystać z tych rozwiązań, trzeba posiadać bezpieczny podpis elektroniczny.

Publikacja: 18.04.2016 07:30

Czy ePUAP ułatwi życie podatnika

Foto: 123RF

Internet stał się obecnie podstawowym środkiem komunikacji, nie tyko w obrocie prywatnym, ale też coraz częściej w kontaktach z organami administracji publicznej. W konsekwencji coraz większe są nadzieje i oczekiwania społeczne wykorzystania elektronicznych systemów do załatwiania spraw urzędowych. Można by rzec, by żyło się lepiej wszystkim – i petentom, i urzędnikom. Zgodnie z informacją dostępną na portalu ePUAP już ponad 1 mln osób korzysta z usług elektronicznych, załatwiając bez wychodzenia z domu sprawy z zakresu przedsiębiorczości, edukacji, zabezpieczeń społecznych i spraw obywatelskich. Można zadać sobie pytanie, czy to dużo czy mało w 38-milionowym państwie.

Należy wobec tego się zastanowić, czy również podatnicy otrzymali narzędzie, które ułatwi im dokonywanie rozliczeń podatkowych.

Jak założyć konto

ePUAP to publiczny system informatyczny funkcjonujący od 2008 roku, za pośrednictwem którego obywatel (osoby fizyczne, przedsiębiorcy) mogą w formie elektronicznej załatwiać sprawy urzędowe. Wystarczy założyć konto (http://epuap.gov.pl/wps/portal), wypełniając krótki formularz rejestracyjny, w którym wskazuje się swoje dane osobowe. Do wnoszenia podań czy urzędowych wniosków konieczne jest potwierdzenie swojej tożsamości poprzez uzyskanie Profilu Zaufanego >patrz ramka.

Po zakończeniu rejestracji uzyskujemy adres elektronicznej skrzynki podawczej do załatwiania spraw urzędowych, której podstawowy adres to: /login_użytkownika/domyslna. Można dodawać kolejne skrzynki czy zmieniać ich nazwy w zależności od potrzeb danej osoby. Dodatkowo dane wskazane w ePUAP można zmieniać, np. celem wprowadzenia nowego adresu e-mail, na który mają przychodzić zawiadomienia o otrzymywaniu korespondencji za pośrednictwem ePUAP (stały dostęp do wskazanej w ePUAP skrzynki e-mail jest ważny ze względu na tzw. fikcję doręczenia, o której poniżej).

Można wysłać i odebrać

Załatwianie spraw poprzedzone jest koniecznością autoryzacji za pomocą kodów SMS, na zasadach podobnych do tych, które funkcjonują w bankowości elektronicznej. Po zalogowaniu się na platformie ePUAP możemy wybrać interesujący nas obszar (np. podatki) oraz organ podatkowy, do którego chcemy wystąpić z wnioskiem lub innym pismem. Po wypełnieniu danego pisma powinniśmy otrzymać urzędowe poświadczenie przedłożenia (UPP). Przed wysłaniem pisma koniecznie pamiętajmy o zaznaczeniu pola: podpisanie pisma profilem zaufanym.

Jeśli natomiast to urząd skieruje do nas pismo za pośrednictwem ePUAP, to otrzymamy na wskazany przez nas adres poczty elektronicznej zawiadomienie o tym, że w naszej skrzynce ePUAP czeka nowa wiadomość. Na odebranie pisma jest siedem dni od otrzymania zawiadomienia na wskazany przez nas osobisty adres e-mail. Jeśli w tym okresie wiadomość nie zostanie pobrana ze skrzynki ePUAP, to zostanie ona wysłana ponownie i ponownie adresat będzie miał siedem dni na jej odebranie (na zasadzie awizo). W praktyce zatem na odebranie danego pisma użytkownik ePUAP ma 14 dni. Jeśli po tym terminie pismo nie zostanie odebrane, to przyjmuje się fikcję prawną doręczenia, co udokumentowane jest urzędowym poświadczeniem doręczenia (UPD).

Aby odebrać pismo, wystarczy wybrać w swojej skrzynce ePUAP zakładkę „dokumenty odebrane", wyszukać odpowiednie pismo, przechodząc do urzędowego poświadczenia doręczenia i przeprowadzając autoryzację kodem SMS. Następnie można zapoznać się z treścią dokumentu.

Rodzaje dostępnych spraw

Obecnie za pomocą platformy ePUAP podatnik może m.in. wystąpić z wnioskiem o uzyskanie indywidualnej lub ogólnej interpretacji podatkowej. Może również pozyskać zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości. Istnieje ponadto opcja złożenia pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji składanych za pomocą środków komunikacji elektronicznej (tj. UPL-1). W zależności od gminy dopuszczalne jest także wypełnianie deklaracji podatkowych związanych z podatkami lokalnymi (np. od nieruchomości, rolny, od środków transportu). Niestety możliwość składania deklaracji w ten sposób jest uzależniona od decyzji poszczególnych gmin, które muszą zdecydować się na podjęcie uchwały udostępniającej taką formę załatwiania spraw.

Warto jednak pamiętać, że obecnie każdy organ jest zobowiązany do korzystania z ePUAP. Jeśli zatem organ nie określił wzoru dokumentu elektronicznego umożliwiającego załatwienie sprawy i przepisy prawa nie wskazują jednoznacznie, że jedynym skutecznym sposobem przekazania informacji jest jej doręczenie w postaci papierowej, to możliwe jest wyszukanie tego organu i skierowanie do niego pisma ogólnego, w którym przykładowo jako załącznik złożymy interesujące nas podanie. Możliwość wystosowania tzw. pisma ogólnego nie dotyczy jednak tych sytuacji, w których przepisy szczególne w sposób odrębny regulują możliwość składania pism w formie elektronicznej, co dotyczy w szczególności deklaracji podatkowych.

Obowiązki płatników

Od 1 stycznia 2015 r. płatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych zobowiązani są do przesyłania do urzędów skarbowych deklaracji i informacji drogą elektroniczną. Obowiązek ten dotyczy m.in. deklaracji PIT-4R, PIT-11 oraz informacji takich jak PIT-8C lub IFT-1/IFT-1R. Odstępstwo od tej zasady przewidziano dla płatników podatku, którzy rozliczają nie więcej niż pięciu podatników. Tacy płatnicy mogą składać deklaracje i informacje w formie pisemnej, chyba że zlecili wykonywanie tych czynności podmiotowi profesjonalnie prowadzącemu księgi podatkowe, np. biuru rachunkowemu. Przedsiębiorcy ci mają obowiązek przekazywania drogą elektroniczną wszystkich dokumentów składanych w imieniu i na rzecz swoich klientów, a związanych z rozliczaniem PIT.

Ministerstwo wyjaśnia

Na początku 2015 roku powstało zamieszanie związane z techniczną możliwością wysyłki wyżej wskazanych deklaracji i informacji PIT za pośrednictwem ePUAP. Zresztą takie rozwiązanie planowało samo Ministerstwo Finansów w 2014 r. Jak jednak informuje ono w oficjalnych komunikatach, deklaracje i informacje podatkowe przesyłane drogą elektroniczną nie mogą być przesyłane za pośrednictwem platformy ePUAP.

Dla celów składania tych deklaracji i informacji jedyną platformą elektroniczną pozostaje platforma Portal Podatkowy (dostępna na stronie mf.gov.pl) lub przesyłanie deklaracji i informacji poprzez systemy księgowe. Korzystając z tych rozwiązań, płatnik może złożyć deklarację lub informację elektroniczną pod warunkiem, że dysponuje bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

Trzy daniny

Portal Podatkowy jest wykorzystywany do elektronicznej komunikacji z administracją podatkową, umożliwiając jednocześnie podgląd do osobistych danych podatkowych, np. złożonych deklaracji czy toczących się spraw. Dostęp do portalu zapewnia obecnie podatnikowi możliwość załatwiania spraw dotyczących trzech podatków: podatku od czynności cywilnoprawnych, podatku od spadków i darowizn oraz karty podatkowej – bez konieczności posiadania bezpiecznego podpisu elektronicznego. Zgodnie z zapowiedziami w najbliższych latach katalog spraw ma zostać rozszerzony o kolejne podatki.

Tylko dla osób fizycznych

Obecnie przepisy przewidują możliwość składania niektórych deklaracji podatkowych w formie elektronicznej bez wykorzystania bezpiecznego podpisu elektronicznego, ale poprzez weryfikację podatnika danymi autoryzacyjnymi (w tym informacją o przychodzie za poprzedni rok podatkowy), przy czym możliwość ta dotyczy wyłącznie osób fizycznych. Zatem nadal w odniesieniu do płatników, którzy mają obowiązek składania deklaracji i informacji drogą elektroniczną, oznacza to konieczność poniesienia kosztów pozyskania bezpiecznego podpisu elektronicznego.

Konieczne jest scalenie systemów

Żeby platforma ePUAP mogła być efektywniej wykorzystywana w celach podatkowych w przyszłości, nasza administracja będzie się musiała zmierzyć z problemem scalenia systemu wykorzystywanego obecnie przez Ministerstwo Finansów, czyli Portalu Podatkowego, z platformą ePUAP.

Widać tendencję do poszerzania katalogu usług podatkowych dostępnych przez ePUAP. Od 21 stycznia 2016 r. Ministerstwo Finansów uruchomiło usługę uwierzytelniania konta na Portalu Podatkowym za pośrednictwem profilu zaufanego ePUAP.

Profesjonalni pełnomocnicy z kontem

Zmiany przepisów ordynacji podatkowej obowiązujące od stycznia br., niejako wymusiły na profesjonalnych pełnomocnikach w sprawach podatkowych założenie konta na platformie ePUAP. Jeśli podatnik w trakcie kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego wyznaczy profesjonalnego pełnomocnika, np. doradcę podatkowego lub radcę prawnego, to urzędnicy będą zobowiązani doręczać pisma w toku tej kontroli lub tego postępowania elektronicznie. Dotyczy to wszelkich pism, czyli różnych zawiadomień, czy wezwań do złożenia dokumentów lub wyjaśnień. Przeszkodą w takim sposobie komunikowania się z pełnomocnikiem mogą być tylko powody techniczne.

W przypadku niepodania adresu elektronicznej skrzynki pisma w toku sprawy będą doręczane tylko w siedzibie organu podatkowego. Dla pełnomocnictw złożonych w sprawach przed 1 stycznia 2016 r. nie ma przy tym konieczności uzupełniania adresu elektronicznego. Wydaje się, że mimo początkowych problemów, wprowadzenie obowiązku doręczania pism profesjonalnym pełnomocnikom w formie elektronicznej powinno przyśpieszyć toczące się sprawy, dodatkowo wykluczając wątpliwości związane z prawidłowym miejscem doręczenia. Nie można zapominać – o czym zresztą wspominała strona rządowa – że elektroniczna komunikacja pozwoli zaoszczędzić część środków publicznych.

W praktyce oznacza to, że podatnicy, angażując profesjonalnych pełnomocników, będą mogli zyskać na czasie, który odgrywa istotną rolę w odniesieniu przykładowo do takich zawiadomień jak zawiadomienie o obowiązku przedłożenia dokumentacji, do której przygotowania podatnik jest zobligowany na podstawie art. 9a ustawy o CIT.

Jednocześnie zaangażowanie profesjonalnego pełnomocnika będzie oznaczało konieczność przesyłania dokumentów w formie elektronicznej również przez podatnika. W niektórych sytuacjach jest to pewnym utrudnieniem, np. jeśli dokumenty są przechowywane wyłącznie w formie papierowej, a ze względu na ich dużą liczbę konieczność ewentualnego skanowania wiąże się ze sporym nakładem pracy.

Dodatkowo utrudnieniem może być nadal bardzo powolna praca systemu ePUAP, który zawiesza się mimo trwających nad nim prac w tym zakresie (o pracach nad jego doskonaleniem świadczą chociażby często występujące przerwy techniczne). Nie jest wykluczone, że podatnicy będą próbować radzić sobie z problemami technicznymi „na piechotę" i będą przekazywać niektóre dokumenty w formie papierowej. W takim przypadku należy jednak pamiętać o zabezpieczeniu swoich interesów poprzez pozyskanie ewentualnych oświadczeń o przekazaniu dokumentów w formie papierowej.

—Marcin Mazankiewicz jest konsultantem podatkowym w Impel Business Solutions sp. z o.o.

podstawa prawna: ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 613 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail, tygodnikpodatki@rp.pl

Czym jest Profil Zaufany

W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że Profil Zaufany to rodzaj bezpłatnego podpisu elektronicznego. By go uzyskać, wystarczy udać się z dowodem osobistym lub paszportem do jednego z 1200 punktów, w których można osobiście uwierzytelnić ten profil. Punkty, w których uwierzytelnia się Profil Zaufany, to głównie urzędy gmin, urzędy skarbowe czy oddziały ZUS (pełna lista znajduje się na platformie ePUAP – https://epuap.gov.pl/wps/portal/punkty-potwierdzenia-pz). Samo uwierzytelnienie zajmuje kilka lub kilkanaście minut. W większości urzędów jest osoba, która ma dostęp do bazy i po okazaniu dokumentu tożsamości uwierzytelnia daną osobę w systemie, co potwierdza poprzez wydruk dokumentu potwierdzającego uzyskanie Profilu Zaufanego. Od tego momentu można w pełnym zakresie korzystać z ePUAP. Raz na trzy lata wymagane jest przedłużenie ważności Profilu Zaufanego.

Zdaniem autorki

Anita Olbrych, doradca podatkowy w Impel Business Solutions sp. z o.o.

Warto korzystać mimo ograniczeń

Bez wątpienia spore ograniczenia w zakresie załatwianych spraw podatkowych, jak również częste problemy technicznie nie wpływają pozytywnie na upowszechnienie elektronicznej komunikacji na linii podatnik – organ podatkowy. Cyfryzacja administracji podatkowej jest jednak właściwym kierunkiem zmian. Niestety, w polskiej rzeczywistości jest to obszar wymagający jeszcze sporej poprawy. Warto jednak korzystać z obecnego katalogu spraw, które mogą być załatwione za pomocą ePUAP, mimo jego wąskiego zakresu. Bo kto nie lubi załatwiać sprawy kilkoma kliknięciami myszki – bez wychodzenia z domu i zbędnej papierologii?

Internet stał się obecnie podstawowym środkiem komunikacji, nie tyko w obrocie prywatnym, ale też coraz częściej w kontaktach z organami administracji publicznej. W konsekwencji coraz większe są nadzieje i oczekiwania społeczne wykorzystania elektronicznych systemów do załatwiania spraw urzędowych. Można by rzec, by żyło się lepiej wszystkim – i petentom, i urzędnikom. Zgodnie z informacją dostępną na portalu ePUAP już ponad 1 mln osób korzysta z usług elektronicznych, załatwiając bez wychodzenia z domu sprawy z zakresu przedsiębiorczości, edukacji, zabezpieczeń społecznych i spraw obywatelskich. Można zadać sobie pytanie, czy to dużo czy mało w 38-milionowym państwie.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami