Handel ludźmi wraca do kodeksu karnego

Ministerstwo Sprawiedliwości chce w tym celu znowelizować kodeks karny.

W tym obowiązującym od dziesięciu lat nie ma zdefiniowanego przestępstwa handlu ludźmi, a niewolnictwo „schowano” w przepisach wprowadzających k.k., gdyż uznano, że to właściwie już historia. Życie wymusza jednak ich reaktywowanie.

[srodtytul]Zmuszanie i wykorzystywanie[/srodtytul]

– W latach 1995 – 2007 prowadzono w Polsce 434 postępowania dotyczące handlu ludźmi – powiedział „Rz” Krzysztof Karsznicki, dyrektor Departamentu Obrotu Prawnego z Zagranicą MS. – W praktyce chodzi zwykle o seksualne wykorzystanie, na drugim miejscu przymusową pracę, ale też zmuszanie do żebractwa, a nawet wymuszanie kradzieży w supermarketach (proceder popularny wśród Romów pochodzenia bałkańskiego).

Ale zmiany wymusza też prawo międzynarodowe. W tym wypadku m.in. tzw. protokół z Palermo o zapobieganiu, zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, ratyfikowany przez Polskę 18 sierpnia 2003 r. Handel ludźmi w rozumieniu tego aktu to nie tylko wykorzystanie osoby do prostytucji czy pracy przymusowej (szczegóły w ramce), ale też np. zmuszenie do usunięcia organów ludzkich.

Kodeks karny opisuje przestępstwa w sferze seksualnej i obyczajności, np. rozpowszechnianie pornografii, ale handlu ludźmi nie definiuje.

Według projektu przestępstwo to będzie zagrożone karą od trzech do 15 lat. Obejmie także handel dziećmi oraz płodami ludzkimi (gdy znajdują się w łonie matki).

Karana ma być też nielegalna adopcja dziecka, za co grozić będzie kara do pięciu lat więzienia.

– Być może ukróci to nieprawidłowości, gdyż teraz w takich wypadkach trzeba było ratować się przepisami o oszustwie – wskazuje adwokat Magdalena Czernicka.

[srodtytul]Przestępstwa wojenne[/srodtytul]

Druga część noweli dostosowuje kodeks karny do przepisów Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego. W relacji sądy krajowe – Trybunał pierwszeństwo mają sądy krajowe, ale jeśli któreś państwo nie wyraża woli lub jest niezdolne do przeprowadzenia postępowania karnego, jurysdykcję w danej sprawie przejmuje MTK.

– Ważne jest, aby polskie przepisy były w pełni dostosowane do karania określonych w statucie przestępstw: ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości oraz wojennych, aby nie narazić się na przejęcie orzecznictwa przez MTK – uzasadnia ministerstwo.

Zbrodnia ludobójstwa pozostaje bez zmian. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8DCFFAABA121EFC8BFDA6CC5184F8404?id=74999]Kodeks karny[/link] nie zawiera natomiast przepisów, które odpowiadałyby przestępstwom przeciwko ludzkości. Chodzi tu o takie czyny jak stwarzanie warunków zagrażających biologicznej egzystencji, w szczególności przez pozbawienie dostępu do żywności lub opieki medycznej.

Polski wymiar sprawiedliwości będzie je ścigał, choćby były popełnione za granicą i nie stanowiły tam przestępstwa.

Przewiduje się też zaostrzenie odpowiedzialności dowódców i innych zwierzchników za przestępstwa (wojenne) popełnione przez podwładnych. Wprawdzie k.k. pozwala za to ukarać (przez konstrukcję pomocnictwa przez zaniechanie), ale odpowiedzialność ta ogranicza się do przestępstw umyślnych. Tymczasem MTK ściga również nieumyślne niedopatrzenie podwładnych.

– Rozmaite konflikty za granicą czynią realną groźbę takiej przestępczości, a mamy trudności z ustaleniem zasad zachowania np. na polu walki – powiedział „Rz” prof. Piotr Kruszyński, karnista z UW. – Dlatego sprecyzowanie zasad odpowiedzialności żołnierzy jest bardzo wskazane.

[i]Masz pytanie, wyślij e-mail do autora: