Skazanie na stadionie za przestępstwo: Strefa kibica to też impreza masowa

Strefy kibica (inaczej „fan zone" lub „public viewing area"), w których tysiące osób wspólnie przeżywa widowisko sportowe, są swoistymi surogatami stadionów, na których odbywają się mecze. Istniały one już podczas mistrzostw świata w Niemczech w 2006 roku i mistrzostw Europy w 2008 roku w Austrii i Szwajcarii.

Problematyką stref kibica zajęła się również Rada Europy, która 30 marca 2009 r. przyjęła rekomendację (zalecenie) w sprawie stref kibica w związku z wydarzeniami sportowymi na dużą skalę (z ang. „Recommendation Rec (2009) 1 of the Standing Committee on the use of public viewing areas at large scale sports events"; zob. http://www.coe. int/t/dg4/sport/Resources/textsRec_2009_01_EN_public_viewing.pdf).

Określenie „strefa kibica" jest nazwą potoczną i nie występuje w takiej formie w ustawie z 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (DzU nr 62, poz. 504 ze zm.) – zwana dalej ustawą. Od 13 stycznia br., tj. od wejścia w życie noweli zmieniającej art. 3 pkt 2 ustawy, obowiązuje poszerzony zakres definicji imprezy artystyczno-rozrywkowej. Istotą strefy kibica, jako tego rodzaju imprezy, jest zorganizowane publiczne oglądanie przekazu telewizyjnego na ekranach lub urządzeniach umożliwiających uzyskanie obrazu o przekątnej przekraczającej 3 m. W ustawie przyjęto, że może się ona odbywać m.in. na terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej, na którym liczba udostępnionych przez organizatora miejsc dla osób, ustalona zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, wynosi nie mniej niż 1000. W praktyce wszystkie strefy kibica będą zlokalizowane pod chmurką w centrach miast. W szczególności będą to miasta gospodarze, tj. Warszawa, Wrocław, Poznań i Gdańsk. W takim przypadku, stosując obowiązujący dla „terenu umożliwiającego przeprowadzenie imprezy masowej" przelicznik, tj. 0,5 mkw. na osobę, minimalna powierzchnia – rozumianej jako impreza masowa – strefy kibica, która odbywa się na otwartej przestrzeni, musi wynosić 500 mkw. (zob. art. 3 pkt 14 ustawy).

Zgoda UEFA

Organizowanie strefy kibica nakłada dodatkowe obowiązki względem UEFA. Według art. 68j ustawy organizator takiej imprezy masowej do wniosku o wydanie zezwolenia na jej przeprowadzenie musiał dołączyć dokument potwierdzający zgodę wydaną przez właściwy organ UEFA lub podmiot posiadający stosowne pełnomocnictwo tego organu.

Niezależnie od ww. wymogu ustawowego licencję UEFA należy też uzyskać w przypadku mniejszych pokazów meczów, ponieważ instytucja ta przyjmuje, że wszelkie pokazy meczów UEFA Euro 2012 poza własnym domem są traktowane jako pokazy publiczne. Aplikacje o licencje można składać jedynie do 18 maja 2012 r. Zwolnione z wymogu posiadania licencji mogą być jedynie pokazy publiczne, które spełniają wszystkie z poniższych warunków: wykorzystany ekran ma przekątną nie przekraczającą 3 metrów, w pokazie może uczestniczyć nie więcej niż 150 osób , nie zaangażowano żadnych sponsorów ani nie jest pobierana opłata za wstęp (zob. http://www.2012.org.pl/pl/euro-2012/uefa/publiczne-pokazy-meczow.html).

Ryzyko organizatora

Organizator strefy kibica, która spełnia wymogi imprezy masowej, powinien uzyskać zezwolenie na przeprowadzenie takiej imprezy masowej artystyczno-rozrywkowej wydane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (zob. art. 24 i nast. ustawy). Jest to rozwiązanie słuszne. Trzeba pamiętać, że wstęp do strefy kibica, który najczęściej jest bezpłatny, mogą mieć osoby z różnych środowisk, w tym również kibice zwaśnionych ze sobą klubów piłkarskich. W takiej sytuacji niewiele trzeba, żeby doszło do poważnego zakłócenia porządku publicznego. W razie naruszeń bezpieczeństwa organizator może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej za przestępstwo polegające na zorganizowaniu strefy kibica niezgodnie z wymogami określonymi w zezwoleniu (np. z mniejszą liczbą członków służby porządkowej lub informacyjnej albo ze zbyt dużą liczbą uczestników), a także w razie naruszenia określonych w ustawie wymogów i warunków, np. w zakresie zabezpieczenia imprezy pod względem medycznym (zob. art. 58 ust. 1 i 2 ustawy). Przestępstwem jest także zorganizowanie takiej imprezy masowej bez zezwolenia. Szczególne zasady w zakresie odpowiedzialności karnej obejmują również członków służb porządkowych i informacyjnych. Członek takiej służby popełnia przestępstwo, jeżeli przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa imprezy masowej (np. umyślnie wpuszcza osoby posiadające race, petardy, broń czy inne niebezpieczne przedmioty).

Szybkie wyroki dla chuliganów

Ustawa rygorystycznie traktuje również sprawców przestępstw i wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu imprez masowych, które zaistnieją w strefach kibica. W tych przypadkach, oprócz np. przepisów kodeksów karnego i wykroczeń, w pełnym zakresie znajdą zastosowanie również przepisy karne zawarte w ustawie. Wykroczeniami są np. niewykonanie polecenia porządkowego wydanego przez członka służby porządkowej lub informacyjnej (art. 54 ust. 1 ustawy), przebywanie w czasie trwania imprezy masowej w miejscu nieprzeznaczonym dla publiczności (art. 54 ust. 2 pkt 1 ustawy), a także wniesienie lub posiadanie – wbrew przepisom ustawy – napojów alkoholowych (art. 56 ustawy). Przestępstwami, które mogą się zdarzyć w strefie kibica, są z kolei wniesienie lub posiadanie broni, wyrobów pirotechnicznych, materiałów pożarowo niebezpiecznych lub innych niebezpiecznych przedmiotów albo materiałów wybuchowych (art. 59 ust. 1 ustawy), wdarcie się na teren strefy kibica albo wbrew żądaniu osoby uprawnionej nieopuszczenie takiego miejsca (art. 60 ust. 1a ustawy), rzucenie przedmiotem mogącym stanowić zagrożenie dla życia, zdrowia lub bezpieczeństwa osób przebywających na terenie strefy kibica (art. 60 ust. 2 ustawy), a także naruszenie nietykalności cielesnej (np. oblanie napojem, uderzenie, popchnięcie) członka służby porządkowej lub służby informacyjnej (art. 60 ust. 3 ustawy).

Uczestnicy powinni być też świadomi, że sprawy o wymienione przestępstwa i wykroczenia podlegają rozpoznaniu w postępowaniu przyspieszonym (zob. art. 63 – 64 ustawy), co dotyczy również obcokrajowców (zob. art. 68k ustawy).

Cezary Kąkol jest autorem komentarza do ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, wydanego w 2012 r. przez wydawnictwo Wolters Kluwer

Publicystyka Prawo Karne

Pozostało 88% artykułu