Jak czytamy w komunikacie MS głównym celem nowelizacji części ogólnej Kodeksu karnego jest zmiana obecnej struktury orzekanych kar, m.in. ograniczenie możliwości warunkowego zawieszania kary pozbawienia wolności. Kary w zawieszeniu to dziś około 60 proc. wszystkich orzekanych kar. Zdaniem autorów projektu nie spełniają one funkcji odstraszającej i wychowawczej, bardziej odstraszające i dolegliwe dla sprawców są kary wolnościowe - grzywny lub kary ograniczenia wolności.
Zawiasy tylko dla kary do roku więzienia
Dlatego jedna z najistotniejszych zmian w projekcie kodeksu karnego dotyczy przesłanek warunkowego zawieszenia kary. Będzie je można zastosować tylko w przypadku kar do roku pozbawienia wolności, przy czym warunkowe zawieszenie nie będzie możliwe, jeżeli sprawca w czasie popełnienia czynu był już skazany na karę pozbawienia wolności. Autorzy nowelizacji proponują również skrócenie okresów próby, a także wprowadzenie zakazu orzekania warunkowego zawieszenia kary pozbawienia wolności w przypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary bądź w przypadku multirecydywistów.
Katalog kar wolnościowych ma być – jak to określiło MS – bardziej atrakcyjny. To ma sprzyjać odwróceniu struktury orzekanych kar tak, aby karą najczęściej orzekaną była grzywna lub kara ograniczenia wolności, szczególnie w reakcji na tzw. drobną przestępczość.
Jednocześnie ministerstwo sprawiedliwości chce, aby kary wolnościowe orzekane w przypadku występków o niewielkiej szkodliwości społecznej były bardziej dolegliwe. Stąd propozycja wydłużenia do dwóch lat okresu, na jaki można będzie orzekać karę ograniczenia wolności. Będzie można ją łączyć z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej pracy na cele społeczne. Oprócz tego sąd będzie mógł orzec wobec skazanego dozór elektroniczny, który mógłby trwać maksymalnie 12 miesięcy i 12 godzin dziennie.
Wobec tzw. średniej przestępczości sądy mają dostać możliwość orzekania kar wolnościowych, izolacyjnych lub mieszanych (to nowość w polskim prawie karnym), natomiast wobec przestępczości zawodowej, ciężkiej – stosować surowsze niż dotychczas represje prawnokarne (górna granica kary pozbawienia wolności ma być podniesiona do lat 20).
