Brak zgody na stosunek to gwałt. Polskie prawo wymaga zmian

Polskie prawo źle definiuje przestępstwo zgwałcenia, wymaga więc zmian. Na tle europejskim wypadamy bowiem dość słabo.

Publikacja: 07.03.2024 03:00

Brak zgody na stosunek to gwałt. Polskie prawo wymaga zmian

Foto: Adobe Stock

Instytut Wymiaru Sprawiedliwości przygotował raport o przepisach dotyczących przestępstwa zgwałcenia w Polsce i kilku innych krajach europejskich. To ważne, bo w Sejmie właśnie ruszyły prace nad zmianą kodeksu karnego.

Ekspertom IWS chodziło głównie o analizę polskiego ujęcia tego przestępstwa pod kątem ewentualności poszerzenia jego znamion o warunek „braku zgody”. Opracowanie podzielono na dwie części. Pierwsza sprowadza się do prezentacji przepisów określających przestępstwo zgwałcenia w wybranych krajach Europy.

Druga dotyczy adekwatności naszego systemu prawa karnego i ujęcia w nim przestępstwa zgwałcenia w kontekście art. 36 konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej sporządzonej 11 maja 2011 r. w Stambule, której Polska jest stroną.

Cel opracowania? Udzielenie odpowiedzialnej odpowiedzi na pytanie, czy obowiązujące przepisy kryminalizują zgwałcenie w sposób właściwy – i to zarówno z punktu widzenia merytorycznego, jak i formalnego, uwzględniającego zawartość normatywną przytoczonego artykułu konwencji stambulskiej. Otóż, jak wynika z raportu, odpowiedź brzmi: nie.

– Polski kodeks karny powinien radykalnie zmienić określenie tego przestępstwa – twierdzą autorzy.

I przekonują, że wprowadzenie do krajowych przepisów kryminalizujących zachowania seksualne warunku „braku zgody” należy ocenić w pełni pozytywnie. Leżąca u jego podstaw idea „tak znaczy tak”, ich zdaniem, właściwie wyznacza bowiem obszar prawnokarnego dozwolenia w tym zakresie, czego nie można powiedzieć o formule „przełamywania oporu” będącej podstawą rozwiązań przyjętych dziś w art. 197 k.k.

Jak wynika z analizy, nie można mieć wątpliwości, że atak na samostanowienie w stosunkach seksualnych może mieć miejsce nie tylko wówczas, gdy zachowaniu sprawcy będą towarzyszyły określone metody działania, ale także gdy brakowi owych metod będzie towarzyszył brak zgody drugiej strony na akt seksualny.

– Zmiana art. 197 k.k. polegająca na wprowadzeniu warunku „braku zgody” nie rodziłaby, w razie jej wejścia w życie, problemów na polu stosowania prawa karnego – twierdzą autorzy opracowania: prof. dr hab. Łukasz Pohl, dr Paulina Banaszak-Grzechowiak i Marcin Galiński.

Czytaj więcej

Seks bez zgody będzie gwałtem. Coraz bliżej zmiany definicji

Instytut Wymiaru Sprawiedliwości przygotował raport o przepisach dotyczących przestępstwa zgwałcenia w Polsce i kilku innych krajach europejskich. To ważne, bo w Sejmie właśnie ruszyły prace nad zmianą kodeksu karnego.

Ekspertom IWS chodziło głównie o analizę polskiego ujęcia tego przestępstwa pod kątem ewentualności poszerzenia jego znamion o warunek „braku zgody”. Opracowanie podzielono na dwie części. Pierwsza sprowadza się do prezentacji przepisów określających przestępstwo zgwałcenia w wybranych krajach Europy.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Praca, Emerytury i renty
Babciowe przyjęte przez Sejm. Komu przysługuje?
Sądy i trybunały
Sędzia WSA ujawnia, jaki tak naprawdę dostęp do tajnych danych miał Szmydt
Orzecznictwo
Kolejny ważny wyrok Sądu Najwyższego wydany już po uchwale frankowej
ABC Firmy
Pożar na Marywilskiej. Ci najemcy są w "najlepszej" sytuacji
Prawo pracy
Od piątku zmiana przepisów. Pracujesz na komputerze? Oto, co powinieneś dostać