Kodeks karny: Wpływ częstych zmiany w kodeksie karnym na orzecznictwo

Jarosław Gowin, minister sprawiedliwości, chce wprowadzić zasadę, że kodeksy będą zmieniane tylko raz do roku. Nowelizację ma przygotowywać grono najwybitniejszych ekspertów skupionych w Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego. To, jego zdaniem, jedyny sposób, by zapewnić ich spójność i ustrzec się błędów. Zapowiedzi ministra cieszą sędziów.

– Coraz częściej samo ustalenie przepisów, na podstawie których będziemy orzekać, zajmuje najwięcej czasu – twierdzą.

Pomysł ministra podoba się karnistom przeciwnym incydentalnym zmianom prawa. O skali zjawiska mówią same liczby: tylko w 2011 r. kodeks karny zmieniany był aż 17 razy; drugie tyle – procedura karna.

Nie ograniczą posła

– Sama idea jest słuszna – ocenia prof. Marian Filar z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Jego zdaniem jest to konieczne, żeby prawo karne nie było wykorzystywane jako element politycznego marketingu. Wierzy w obietnice ministra sprawiedliwości, ale przypomina, że zgodnie z konstytucją nie może on zakazywać partiom składania własnych propozycji zmian.

– To życie pisze scenariusze. Jednego dnia dochodzi do tragedii, a następnego w Sejmie jest już projekt zaostrzający karę za dane przestępstwo – twierdzi prof. Filar.

Społeczeństwo domaga się surowych kar, bo uważa, że obecne są zbyt łagodne. Nie wie tylko, że w sprawie, która tak ich bulwersuje, i tak nie będą one miały zastosowania. Tu padają liczne przykłady: zaostrzenie odpowiedzialności za znęcanie się nad dziećmi; zabójstwo policjanta; fałszywe alarmy bombowe czy śmierć w więzieniu.

Rządzili i zmieniali

Były minister sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski ma na swoim koncie kilka nowelizacji kodeksu karnego.

58 razy nowelizowano do tej pory kodeks karny

– Doliczyłem się sześciu zmian w kodeksie karnym podczas swojego urzędowania – mówi „Rz". Przyznaje, że niektóre rzeczywiście były reakcją na pojedyncze wydarzenia.

Doniesienie o dziewczynce gwałconej przez ojca zaowocowało przepisem nakazującym chemiczną kastrację pedofilów.

Pojawiły się także te potrzebne zmiany. Przykład? Stalking.

60 zmian doczekał się w ciągu 14 lat kodeks postępowania karnego

– Wiele osób skarżyło się na prześladowanie, nękanie, a organy ścigania były bezradne – dodaje prof. Ćwiąkalski. W końcu przepis do kodeksu karnego wpisano, a sądy coraz częściej orzekają wyroki dla prześladowców.

Mniej to lepiej

– Im rzadziej, tym lepiej – tak plany ograniczenia nowelizacji kodeksów karnych ocenia sędzia Marek Celej z Sądu Okręgowego w Warszawie. Jego zdaniem raz do roku to i tak zbyt często.

– Błędy, jakich dopuszczają się sędziowie, coraz częściej wynikają właśnie z trudności w ustaleniu właściwych przepisów – mówi Celej i zastrzega, że sędzia powinien dostać do ręki dobre, precyzyjne prawo.

Marek Gerlach orzekający w jednym z podkarpackich sądów rejonowych uważa, że pojedyncze zmiany w kodeksie potrafią wywołać efekt domina. Pociągają bowiem za sobą kolejne – nie tylko np. w kodeksie karnym, ale i w procedurze oraz kodeksie karnym wykonawczym.