Na etapie czynności wyjaśniających obwinionemu przysługuje prawo do korzystania z pomocy jednego obrońcy

Wczoraj Trybunał Konstytucyjny rozpatrywał na wniosek rzecznika praw obywatelskich zgodność z konstytucją art. 4 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia w zakresie, w jakim pomija prawo do korzystania z obrońcy na etapie czynności wyjaśniających. Zgodnie z nim obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jednego obrońcy, o czym należy go pouczyć (sygnatura akt K 19/11).

Oznacza to, że obrońca może być ustanowiony dla osoby obwinionej, a więc dopiero po skierowaniu do sądu wniosku o ukaranie. Tymczasem od podejrzanego o dokonanie wykroczenia można np. pobierać odciski palców. Także już na etapie czynności wyjaśniających kształtuje się linia obrony, którą później trudno zmienić.

Rzecznik praw obywatelskich zaskarżył też art. 38 § 1 w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości udostępniania akt sprawy na etapie czynności wyjaśniających, przez co pozbawia osobę podejrzaną skutecznej obrony.

– Z opisanych w kodeksie 127 wykroczeń w 45 przewiduje się areszt, a w 35 – ograniczenia wolności, a zatem dolegliwe kary. Ponadto niektóre sprawy o wykroczenia są nawet bardziej skomplikowane niż karne. Podejrzany musi mieć zatem gwarancje prawa do obrony, by obrona mogła być realna, skuteczna – mówiła na rozprawie Marta Kolendowska-Matejczuk z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Trybunał uznał niekonstytucyjność obu zaskarżonych przepisów.