NSA: od zdającego na prawo jazdy nie można wymagać czegoś, czego nie ma w przepisach

Dobra wiadomość dla osób, które oblały egzamin na prawo jazdy i nie zgadzają się z egzaminatorem. Okazuje się, że jeśli mają mocne argumenty, mogą skutecznie podważyć negatywny wynik praktycznej części testu na kierowcę. A potwierdza to środowe orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA).

Czy można podważyć oblany plac manewrowy na prawo jazdy kat. B?

Kością niezgody w sprawie był wynik egzaminu państwowego na prawo jazdy jednej z najpopularniejszej kategorii B. A chodziło o kursanta, który 7 lipca 2020 r. poległ na placu manewrowym. Egzaminator przerwał jego egzamin, uznając, że dwukrotnie nieprawidłowo wykonał zadanie nr 2, tj. „ruszanie z miejsca oraz jazda pasem ruchu do przodu i do tyłu”. Głównym zarzutem było zaś to, że nie upewnił się przez tylną szybę o możliwości jazdy i podczas jazdy do tyłu również utracił płynność przejazdu.  

Egzaminowany nie zgodził się z takim werdyktem i oficjalnie wystąpił o unieważnienie egzaminu. Podkreślił, że nagranie z przebiegu egzaminu przeczy ocenie egzaminatora, który zarzucił mu, że przed rozpoczęciem manewru nie upewnił się co do możliwości jego rozpoczęcia. 

Czytaj więcej

Prawo drogowe

Prawo jazdy: unieważnienie egzaminu przez kolejność zadań

To egzaminator, a nie egzaminowany, odpowiada za zachowanie kolejności wykonywania zadań w trakci...

Interwencja okazała się skuteczna, bo marszałek województwa unieważnił egzamin. Jako podstawę prawną powołał art. 72 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 67 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, a także przepisy wykonawcze. Marszałek przypomniał, że kryteria poprawności wykonania spornego zadania zostały określone w tabeli 2 załącznika nr 10 do rozporządzenia ministra infrastruktury i budownictwa z 24 lutego 2016 r. dotyczącego egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami. I zauważył, że przepis nie precyzuje, w jaki dokładnie sposób powinno wyglądać upewnienie się o możliwości jazdy. W ocenie urzędników nie ma w nim opisu, że należy obrócić głowę w lewą, a następnie w prawą stronę o 90 stopni czy spojrzeć przez ramię w tylną szybę pojazdu. W konsekwencji wymagania egzaminatora zostały uznane za nadinterpretację i nie dopatrzono się błędu w wykonaniu kwestionowanego zadania „upewnienia się o możliwości jazdy”.

Kto i kiedy może unieważnić egzamin na prawo jazdy?

Z takim obrotem sprawy nie zgodził się egzaminator, który postanowił bronić swojej decyzji z placu manewrowego jak niepodległości. W odwołaniu przekonywał, że zdający obowiązany był przed rozpoczęciem jazdy upewnić się o jej możliwości przez ocenę sytuacji wokół pojazdu i wykluczenie prawdopodobieństwa stworzenia zagrożenia w ruchu drogowym. Jego zdaniem ocena sytuacji wokół pojazdu powinna być wykonana w sposób zapewniający ocenę całej przestrzeni bocznej z prawej i lewej strony pojazdu oraz przez tylną szybę pojazdu i lusterka. Nie można tego dopełnić, patrząc tylko w lusterka. Egzaminator podkreślił też, że dysponuje luzem decyzyjnym co do metody sprawdzenia przestrzeni za pojazdem i ustalony wynik egzaminu jest zgodny z przepisami rozporządzenia.

Czytaj więcej

Prawo drogowe

Prezydent podpisał ustawę - od 2023 r. droższe egzaminy na prawo jazdy

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę nowelizującą "Prawo o ruchu drogowym", oznacza to podwyżki...

Gdy ta argumentacja nie przekonała samorządowego kolegium odwoławczego, spór trafił na wokandę. Najpierw racji egzaminatorowi nie przyznał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Opolu. Zwrócił uwagę na zasadniczy w sprawie dowód w postaci nagrania z przebiegu testu. Wideo potwierdza zaś, że egzaminowany, wykonując zadanie ruszania z miejsca oraz jazdy pasem ruchu do przodu i tyłu, przed rozpoczęciem pierwszej próby, wykonując ruch głową, spojrzał w boczne lusterka, a także środkowe po jego wcześniejszym prawidłowym ustawieniu. A to przeczy ocenie egzaminatora, że kursant nie spełnił kryterium upewnienia się o możliwości jazdy w związku z brakiem wykluczenia prawdopodobieństwa spowodowania zagrożenia w ruchu drogowym oraz brakiem dokonania oceny sytuacji wokół pojazdu. 

WSA uznał działania podjęte przez egzaminowanego za prawidłowe i wystarczające do spełnienia spornego warunku upewnienia się o możliwości jazdy. A kryteria przyjęte przez egzaminatora za niemające umocowania w przepisach prawa. Jak bowiem podkreślił sąd, w zakresie spornego warunku nie została określona technika jego spełnienia. W szczególności nie został ustalony wymóg obserwacji przestrzeni z tyłu pojazdu przez odchylenie głowy w bok i spojrzenie za siebie przez tylną szybę. Technika kierowania przez tylną szybę pojazdu i lusterka, w zakresie zadania nr 2, została ustalona wyłącznie dla kryterium płynnej jazdy pasem ruchu do przodu i tyłu.

Kiedy negatywny wynik egzaminu na prawo jazdy kategorii B jest nieważny?

Ostatecznie przegraną pryncypialnego egzaminatora przypieczętował NSA. Nie miał bowiem także cienia wątpliwości, że sporny egzamin należało unieważnić, bo został przeprowadzony sprzecznie z przepisami. Przy czym te obejmują zarówno regulacje ustawowe, jak i wykonawcze do nich. 

NSA zgodził się, że w przypadku spornego zadania z przepisów nie wynika technika jego wykonania. Zapis wideo potwierdza, że egzaminowany ustawił lusterka i w nie spojrzał przed przystąpieniem do manewru. I nie jest tak, jak twierdzi skarżący, że spełnienie wymogu upewnienia się co do możliwości jazdy przy ruszaniu konieczne jest obrócenie się i spojrzenie w tylną szybę. Sąd zauważył, że funkcje lusterek są jasno opisane, a konieczność spojrzenia przez tylną szybę dotyczy jazdy do tyłu.