Zapowiedziane, ale wciąż odraczane, wystąpienie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej (brexit) powoduje, że bezpośrednio po wyborach, przeprowadzanych także w Zjednoczonym Królestwie, zostanie obsadzonych, tak jak stało się to w wyniku poprzednich wyborów z 2014 r., 751 mandatów, w tym 51 mandatów z Polski. Skutkiem wystąpienia Zjednoczonego Królestwa będzie ogólne zmniejszenie liczby mandatów (do 705) przy zarazem ich pewnej redystrybucji, która spowoduje zwiększenie o jeden do 52 liczby polskich europosłów.
Wybory do Parlamentu Europejskiego stanowią zarazem drugi akt procesu wyborczego, rozpoczętego przeprowadzonymi 21 października ub.r. (i dwa tygodnie później tam, gdzie musiała się odbyć druga tura wyborów wójta, burmistrza albo prezydenta miasta) wyborami do organów jednostek samorządu terytorialnego. Ciągiem dalszym tego procesu będą wybory do Sejmu i do Senatu jesienią br., a jego zakończeniem – wybory prezydenckie w przyszłym roku. Proces obejmuje zatem wszystkie wybierane przez obywateli w demokratycznych wyborach powszechnych, bezpośrednio ich reprezentujące, organy władzy publicznej Rzeczypospolitej, a także ich reprezentantów w demokratycznym komponencie Unii Europejskiej, który stanowi Parlament Europejski.
Unia Europejska nie jest państwem, w tym państwem federalnym (związkowym), ale nie jest też zwykłą organizacją międzynarodową. Stanowi ona, kształtowaną w drodze już kilkudziesięcioletniego procesu historycznego, szczególną, opartą na zasadach pomocniczości i proporcjonalności, instytucjonalną formułę pogłębionego współdziałania państw członkowskich. Państwa te przekazały organom i instytucjom Unii Europejskiej pewną część swoich zadań i kompetencji, określoną w tzw. prawie pierwotnym Unii – RP, czyniąc to w zastosowaniu art. 90 konstytucji na podstawie przyjętej w referendum umowy o przystąpieniu do Unii, przekazując tej organizacji „kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach", określonych w traktacie o Unii Europejskiej oraz w traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Ponieważ Unia Europejska nie jest państwem, nie mogą się do niej stosować zasady ustrojowe właściwe dla jej państw członkowskich, w tym zasada podziału władz. Jest w niej jednak parlament i jest także apewien już tylko odpowiednik rządu w postaci Komisji Europejskiej; Unia ma również własne instytucje sądowe, przede wszystkim Trybunał Sprawiedliwości. Funkcjonowanie Unii nie jest oparte na podziale i współdziałaniu tych władz, ale – z zastrzeżeniem niezależności sądów unijnych i niezależności ich sędziów – na zasadzie „trialogu", tj. konieczności wypracowywania i podejmowania podstawowych rozstrzygnięć w trójkącie: Rada Europejska (Rada), Komisja Europejska, Parlament Europejski. Rada składa się z wysokiej rangi reprezentantów państw członkowskich, które tym samym mogą współdecydować o rozstrzygnięciach, Komisja – jak była o tym mowa, swoisty odpowiednik rządu – prowadzi sprawy bieżące i ma monopol inicjatywy prawodawczej, ponosząc przy tym, stopniowo coraz wyraźniejszą, odpowiedzialność przed Parlamentem, Parlament Europejski – reprezentant obywateli – jest zaś przede wszystkim prawodawcą czy raczej współprawodawcą łącznie z Radą. Odgrywa on zatem wielką – do tego rosnącą – rolę w systemie instytucjonalnym Unii, a wobec tego wybory do Parlamentu powinny mieć wielkie znaczenie dla obywateli państw członkowskich jako obywateli Unii Europejskiej.
Po to, by wyborcy – zwłaszcza ci wyborcy, którzy po raz pierwszy mogą wziąć udział w wyborach – podejmowali decyzje wyborcze z jak największą wiedzą o tym, w czym uczestniczą, w ramach kolejnego po wyborach samorządowych etapu realizacji projektu Inicjatywy Edukacji Obywatelskiej przedstawiamy kolejny „Słowniczek wyborczy", wyjaśniający podstawowe pojęcia i instytucje z zakresu wyborów europejskich, zaopatrzony w kalendarz tych tegorocznych wyborów. Jest to dalszy ciąg tworzenia – w ramach programu powszechnej edukacji obywatelskiej – powszechnie dostępnej w internecie bazy sieci wiedzy o Polsce, w tym jej ustroju, złożonej z haseł o charakterze słowniczkowym (takich jak w niniejszym „Słowniczku") i o poszerzonym charakterze encyklopedycznym wraz z wykazem literatury i źródeł. Sieć będziemy rozwijać – w jej ramach przygotujemy także „słowniczki" do czekających nas następnych wyborów.
Zobacz: kalendarz wyborczy i słowniczek wyborczy w wersji pdf
