Naukowcy dostali za niskie dotacje przez ministerialny algorytm

Orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego otwiera Narodowemu Centrum Badań Jądrowych drogę do podwyższenia kwoty dotacji.

Publikacja: 17.06.2014 09:54

Naukowcy dostali za niskie dotacje przez ministerialny algorytm

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak

W wyniku wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie i NSA powinien zostać zmieniony sposób obliczania dotacji dla instytutów naukowych.

– Obecny system jest niekonstytucyjny, gdyż jedno z jego kryteriów pozostaje w sprzeczności z ustawą zasadach o finansowaniu nauki i wykracza poza delegację z art. 19 ust. 7 – stwierdził NSA, oddalając skargę kasacyjną ministra nauki i szkolnictwa wyższego.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Otwocku, do którego należy jedyny w Polsce reaktor jądrowy Maria, zaskarżyło do sądu decyzję ministra nauki i szkolnictwa wyższego o przyznaniu 13,6 mln zł dotacji podmiotowej na utrzymanie potencjału badawczego w 2012 r. Zdaniem Centrum, kwota powinna być wyższa. W 2011 r., przed włączeniem Instytutu Energii Atomowej Polatom do Instytutu Problemów Jądrowych im. A. Sołtana i połączeniem ich w Narodowe Centrum Badań Jądrowych, oba instytuty otrzymały w 2011 r. łącznie 16,2 mln zł dotacji podmiotowej. W opinii Centrum, wysokość dotacji na 2012 r. została zaniżona o nie mniej niż milion złotych w wyniku zastosowania błędnego wzoru algorytmu do jej obliczenia. Wzór znajduje się w załączniku nr 2 do rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 2010 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania oraz rozliczania środków finansowych na naukę.

W rozporządzeniu nie może być kryterium, o którym nie wspomina ustawa

WSA w Warszawie uwzględnił zarzut i uchylił decyzję ministra. Uznał, że minister nauki i szkolnictwa wyższego ustanowił takie główne kryterium przyznawania dotacji, o którym nie wspomina ustawa o zasadach finansowania nauki. Jest to tzw. współczynnik przeniesienia p, czyli kwota dotacji, otrzymanej w poprzednim roku. Ogranicza on wzrost wysokości dotacji i obniża jej kwotę. Wzór algorytmu nie uwzględnia natomiast kryteriów ustawowych, ani też innych, wymienionych w rozporządzeniu.

Minister zaskarżył ten wyrok do NSA. – Zgodnie z art. 19 ust. 7 ustawy o finansowaniu nauki to minister określa kryteria utrzymania potencjału badawczego jednostki. Instytuty naukowe są finansowane z budżetu. Pieniędzy jest mniej, więc chodzi o to, ażeby przynajmniej utrzymać bazę naukową z poprzedniego roku. Temu ma służyć to kryterium. Nie można przyznać dotacji inaczej niż stosując takie zasady – przekonywała radca prawny Małgorzata Nowicka, reprezentująca ministra. – Współczynnik przeniesienia, nie jest zresztą jedynym, a tylko jednym z elementów wzoru algorytmu, według którego są przyznawane dotacje podmiotowe – tłumaczyła.

Pełnomocnik Centrum, radca prawny Jan Zieliński, zwracał natomiast uwagę, że taki wzór algorytmu uzależnia wysokość dotacji od kryterium pozaustawowego. Minister nie wskazał też, z jakich sformułowań rozporządzenia z 2010 r. wynika, że we wzorze algorytmu może się znaleźć współczynnik przeniesienia.

NSA podzielił ocenę, że ani przepisy ustawy o zasadach finansowania nauki, ani budżetowej i o finansach publicznych nie dają wytycznych do wprowadzenia współczynnika przeniesienia do rozporządzenia wykonawczego.

– Wzór algorytmu w tej postaci nie może się ostać, gdyż jest niezgodny z dyrektywą, zawartą w art. 19 ust. 7 ustawy o zasadach finansowania nauki – powiedziała sędzia Henryka Lewandowska-Kuraszkiewicz. – Przy przyznawaniu dotacji może natomiast funkcjonować współczynnik S, czyli sposób wykorzystania wcześniejszej dotacji oraz § 2a ust. 1 i 2 rozporządzenia dotyczące ustalania kategorii naukowej – tumaczyła.

W wyniku wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie i NSA powinien zostać zmieniony sposób obliczania dotacji dla instytutów naukowych.

– Obecny system jest niekonstytucyjny, gdyż jedno z jego kryteriów pozostaje w sprzeczności z ustawą zasadach o finansowaniu nauki i wykracza poza delegację z art. 19 ust. 7 – stwierdził NSA, oddalając skargę kasacyjną ministra nauki i szkolnictwa wyższego.

Pozostało jeszcze 89% artykułu
Matura i egzamin ósmoklasisty
Matura i egzamin ósmoklasisty 2025 z "Rzeczpospolitą" i WSiP
Ubezpieczenia i odszkodowania
Rekordowe odszkodowanie dla pacjenta. Miał operację kolana, wypisano go bez nogi
Prawo karne
Czy Mieszko R. brał substancje psychoaktywne? Są wyniki badań
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo
Materiał Promocyjny
Między elastycznością a bezpieczeństwem