Pracy na czarno nie uda się zupełnie wyeliminować

– Nie wyeliminujemy szarej strefy, na co wskazują choćby postawy społeczne. Możemy ją jedynie ograniczać. Wiara, że potrafimy to zmienić, np. w odniesieniu do pomocy domowych, jest naiwnością – mówił Michał Boni, szef zespołu doradców strategicznych premiera. Zwrócił uwagę na rozwiązanie stosowane w Holandii. Zatrudniając pomoc domową, zainteresowany kupuje na poczcie voucher za 100 euro, a następnie przekazuje go osobie, którą przyjmuje. Tej zaś na jego podstawie poczta wypłaca 75 euro, po drodze załatwiając formalności. – Takie rozwiązanie wymaga oczywiście wysokiej kultury społecznej – dodał Michał Boni.

Badania wykazują, że nielegalnie zatrudniani są gotowi zrezygnować z niektórych uprawnień pracowniczych. Zaakceptują dłuższy tydzień pracy, brak odpraw i nagród jubileuszowych oraz krótsze okresy wypowiedzenia. Nie są jednak skłonni się zgodzić na niższe zasiłki chorobowe (50 proc. wynagrodzenia zamiast obecnych 80 proc.) ani na wynagradzanie nadliczbówek i pracy w święta jak normalnych godzin pracy. Nie akceptują też zaliczania okresu pracy do stażu emerytalnego, ale bez wpływu na wysokość świadczenia.

Pracodawcy deklarowali, że do legalnego zatrudniania skłoniłoby ich obniżenie składek ZUS, zmniejszenie podatków i ograniczenie biurokracji. Co zdaniem ekspertów przyczyniłoby się do ograniczenia szarej strefy? Strony powinny mieć możliwość zawarcia w umowie o pracę klauzuli opt – out pozwalającej dobrowolnie zrezygnować ze stosowania określonych przepisów prawa pracy. Prawo powinno precyzyjnie określać katalog takich dopuszczalnych wyłączeń. Powinna też być wprowadzona kwota wolna od składki na ubezpieczenie społeczne, z wyjątkiem składki emerytalnej w wysokości ponad 5 tys. zł rocznie. Do tej wysokości należałoby podnieść kwotę wolną od podatku.

Eksperci proponują też skrócenie do siedmiu dni okresu wypłaty przez pracodawców wynagrodzenia chorobowego. Ich zdaniem należy obniżyć minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia osób prowadzących działalność gospodarczą, szczególnie na zasadach karty podatkowej, i objąć tą formą opodatkowania np. opiekunki. Sugerują też skrócenie terminu na zgłoszenie pracownika do ubezpieczeń (dziś jest to siedem dni) i wprowadzenie wstępnej, uproszczonej rejestracji, np. za pośrednictwem Internetu.