Uczelnie biją na alarm po zmianach przepisów. Stracą cudzoziemców?

– Polska ma potencjał, by pozostać ważnym punktem na edukacyjnej mapie świata. Warunkiem jest równowaga pomiędzy wymogami formalnymi a otwartością i zaproszeniem dla młodych ludzi, którzy chcą tu studiować – podkreśla prof. dr hab. Grzegorz Mazurek, rektor Akademii Leona Koźmińskiego, gdzie w tym roku akademickim rozpoczną naukę studenci reprezentujący ponad 40 narodowości. Na czele z Ukraińcami i Białorusinami, którzy od lat dominują wśród cudzoziemców uczących się na polskich uczelniach. W ubiegłym roku akademickim stanowili prawie 58 proc. zagranicznych studentów w Polsce, których liczba pobiła nowy rekord, sięgając 105,1 tys. (to 8,2 proc. wszystkich studiujących).

Foto: Paweł Krupecki

Wojenny studencki boom

Jak jednak zaznacza dr Aldona Tomczyńska, liderka Zespołu Data Science w Ośrodku Przetwarzania Informacji – Państwowym Instytucie Badawczym (OPI PIB), po uwzględnieniu wyłącznie studentów pierwszego roku widać wyhamowanie obserwowanego od wielu lat trendu wzrostowego. Najwięcej studentów-cudzoziemców na pierwszym roku mieliśmy w 2022 r., po wybuchu wojny w Ukrainie, gdy ukraińskim uchodźcom przyznano prawo do bezpłatnej nauki na uczelniach publicznych, na kierunkach polskojęzycznych.

Teraz liczba studentów z Ukrainy już tak nie rośnie, a z kolei napływ kandydatów z innych państw, w tym zwłaszcza z Azji i Afryki ogranicza ostatnio wprowadzone regulacje. Mogą one jeszcze bardziej zmniejszyć liczbę studenckich wiz dla obcokrajowców, którą mocno zredukowano już w 2024 roku w reakcji na aferę wizową. Jeden z jej wątków dotyczył nadużywania „zbyt łatwej rekrutacji na studia w Polsce” przez cudzoziemców, którzy chcieli tu podjąć pracę lub dostać się do innych państw strefy Schengen.

Te nadużycia ma uniemożliwić przyjęta wiosną tzw. ustawa specwizowa (dotycząca wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym), która od lipca podwyższyła poprzeczkę wymagań dla cudzoziemców chcących studiować w Polsce. Muszą m.in. wykazać znajomość języka wykładowego na poziomie co najmniej B2 i zdać egzaminy wstępne lub przejść rozmowę kwalifikacyjną.

Bariera językowa ograniczy dostęp do studiów

Wymóg dotyczący znajomości języka, a konkretnie potwierdzającego ją certyfikatu, wywołał wzburzenie na uczelniach, tym bardziej, że egzaminy z polskiego na poziomie B2 zaplanowano dopiero w lutym 2026 r. Pod koniec lipca Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich ostrzegała, że obecna sytuacja może doprowadzić do faktycznego ograniczenia dostępności studiów w Polsce dla cudzoziemców i osłabić międzynarodową pozycję polskich uczelni. 

Czytaj więcej

Praca

Stopa bezrobocia w Polsce w górę. Jest najwyższa od 2,5 roku

W sierpniu stopa bezrobocia rejestrowanego urosła do 5,5 proc. – podał Główny Urząd Statystyczny...

W reakcji na wzburzenie uczelni Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego określiło zasady weryfikacji znajomości języka wykładowego w tegorocznej rekrutacji na studia. Resort zarządził, że certyfikaty językowe będą  obowiązkowe od sierpnia 2025 r., a Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) zapowiedziała dodatkowy egzamin na poziomie B2 z języka polskiego w połowie listopada.

Nowym wyzwaniem dla części szkół wyższych, szczególnie tych niepublicznych (studiuje tam 53 proc. cudzoziemców) jest wprowadzenie 50 proc. limitu udziału obcokrajowców wśród studentów uczelni. Po jego przekroczeniu będzie musiała wstrzymać rekrutację obcokrajowców.

Dla których uczelni limit może być problemem?

Raport OPI-PIB o zagranicznych studentach na polskich uczelniach w roku akademickim  2023/24 pokazał, że 50 proc. limit może być problemem m.in. dla Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Łodzi, gdzie cudzoziemcy stanowili ponad 96 proc. studentów, dla Akademii Nauk Stosowanych Wincentego Pola (70 proc.), czy dla Akademii Finansów i Biznesu Vistula, gdzie studiowało najwięcej, bo ponad 6 tys. obcokrajowców (to ponad 57 proc. studentów uczelni).