Staż nauczyciela: nowa ustawa, stare problemy

Nauczyciele mogą już przechodzić na specjalne pomostówki przewidziane dla ich grupy zawodowej. Uprawnienie to od 1 lipca br. przyznała im [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4F5C10D65A1C84CD86A056885E1DB8C4?id=315409]ustawa z 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (DzU nr 97, poz. 800)[/link]. [b]Warunkiem jego uzyskania jest posiadanie okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w jednostkach oświatowych[/b] (o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy).

– Mają więc to prawo nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni m.in. w publicznych i niepublicznych przedszkolach oraz takich placówkach kształcenia ustawicznego, szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych. Wymaga się od nich zatrudnienia w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć – mówi Jacek Dziekan z centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

[srodtytul]Z kredą przy tablicy[/srodtytul]

Praktyki przyznawania świadczeń kompensacyjnych jeszcze ocenić nie można. Wiadomo jednak, że starający się o nie zetkną się z tym samym problemem co ich starsi koledzy ubiegający się o tzw. nauczycielską emeryturę bez względu na wiek na podstawie art. 88 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C3340410811337A3EC21EE7151AE51C3?id=182007]Karty nauczyciela[/link]. Przepis ten pozwalał przejść na nią tym, którzy mają 30-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Spory powstawały na tle interpretacji określenia „wykonywanie” pracy. Utarło się, że muszą być to lata „z kredą przy tablicy”.

[srodtytul]Utarte zasady[/srodtytul]

Przy świadczeniach kompensacyjnych te wątpliwości pozostają. – Pojęcie klucz to „wykonywanie pracy” użyte w art. 4 ust. 1 pkt 2. Jest ono węższe niż „pozostawanie w stosunku pracy”. Czy ustawa powinna szczegółowo wyliczać okresy, które nie byłyby zaliczane do tych 20 lat? W dotychczasowej praktyce legislacyjnej się to nie zdarzyło. Skierowana do jednej grupy zawodowej ustawa o świadczeniach kompensacyjnych nie byłaby więc chyba najwłaściwszym miejscem – uważa Jolanta Gałczyńska ze Związku Nauczycielstwa Polskiego.

ZUS poinformował, że nie uwzględni niektórych okresów podczas ustalania, czy został spełniony warunek posiadania co najmniej 20-letniego okresu pracy w oświacie (zob. ramka). Będzie więc tak samo jak w wypadku emerytury z Karty nauczyciela.

[b]Skoro z ustawy jednoznacznie nie wynika, co się wlicza, to nie można wykluczyć sporów sądowych.[/b] Na gruncie art. 88 Karty nauczyciela takie sprawy się pojawiały. [b]Orzecznictwo było rozbieżne i się zmieniało (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 5 maja 2005 r., sygn. II UK 219/04, oraz Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12 lutego 2004 r., sygn. III AUa 218/03). Sądy nie zaliczały urlopu bezpłatnego (wyrok SA w Łodzi, sygn. III AUa 355/04), wychowawczego (wyrok SN z 6 czerwca 2006 r., sygn. I UK 338/05). Godziły się na zaliczenie okresów nieobecności spowodowanych czasową niezdolnością do pracy i urlopem macierzyńskim (wyrok SN z 30 lipca 2003 r., sygn. II UK 323/02). [/b]

Potem jednak na przyznawanie uprawnień wpłynęło wprowadzenie do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (w 2004 r.) art. 32 ust. 1a, zgodnie z którym podczas ustalania okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

[ramka][b]Kłopotliwe okresy[/b]

- czas niezdolności do pracy, za który wypłacono wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne,

- urlop macierzyński,

- urlop wychowawczy,

- urlop dla poratowania zdrowia,

- pozostawanie w stanie nieczynnym,

- przebywanie na urlopie udzielonym w związku z dalszym kształceniem się,

- służba wojskowa,