Staż potrzebny do świadczenia
Trybunał Konstytucyjny uznał, że metoda obliczania stażu uprawniającego do świadczeń musi wynikać z ustawy. Skutkiem wyroku jest utrata mocy obowiązującej § 31 rozporządzenia w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237 z 2011 r., poz. 1412), który określa metodę obliczania okresów składkowych i nieskładkowych. Ustawodawca dostał 12 miesięcy na przygotowanie przepisów w tym zakresie. Wyrok TK z 13 grudnia 2023 r.; sygn. SK 109/20.
Podstawa wymiaru składek
Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów uznał, że ZUS, nie negując tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym, jest uprawniony do weryfikacji podstawy wymiaru składek przedsiębiorcy, gdy w początkowym okresie prowadzenia firmy ubezpieczony deklaruje podstawę, której wysokość nie ma odzwierciedlenia w przychodach. Rozstrzygnięcie ma szczególne znaczenie dla tzw. przedsiębiorczych matek, czyli kobiet, które krótko po założeniu działalności zachodziły w ciążę i korzystały ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. To im ZUS wielokrotnie obniżał podstawy wymiaru składek deklarowane w wyższych wysokościach, argumentując, iż są niezgodne z zasadami współżycia społecznego. Eksperci uważają jednak, że uchwała dała ZUS potężny oręż do walki z tą grupą. Dlatego sugerują, aby kwestie ograniczania podstawy wymiaru składki uregulować w ustawie. Tak, aby organ rentowy nie miał w tym zakresie nieograniczonej swobody. Uchwała SN z 29 listopada 2023 r.; sygn. III UZP 3/23.
Składka wypadkowa
W uchwale siedmiu sędziów SN uznał, że wskaźnik częstości zatrudnionych w warunkach zagrożenia stosowany przy obliczaniu stopy procentowej składki wypadkowej jest ustalany z uwzględnieniem osób wyposażonych w środki ochrony indywidualnej. W efekcie, niezależnie od stosowanych przez firmę rozwiązań technologicznych, które minimalizują uciążliwości w środowisku pracy, składka na ubezpieczenie wypadkowe z tego tytułu nie ulegnie obniżeniu. Uchwała SN z 29 listopada 2023 r. sygn. III UZP 6/23.