Skarga konstytucyjna została właśnie opublikowana na stronie Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt SK 43/23).
Nierówne traktowanie
Kwestionowana jest w niej zgodność z konstytucją przepisów, z których wynika, że pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej w niepełnym wymiarze w ogóle nie wlicza się do okresu zatrudnienia uprawniającego do nabycia rekompensaty z ustawy o emeryturach pomostowych (DzU z 2023 r., poz. 164).
Stanowi ona szczególnego rodzaju odszkodowanie dla osób, które wskutek zmiany stanu prawnego od 1 stycznia 2009 r. w związku z wejściem w życie ustawy o emeryturach pomostowych (znacząco ograniczającej krąg osób uprawnionych do tych uprzywilejowanych świadczeń ze względu na charakter wykonywanej pracy), przy jednoczesnym ograniczeniu do 31 grudnia 2008 r. możliwości nabywania prawa do wcześniejszej emerytury z ustawy emerytalnej, nie nabędą prawa do żadnego z tych świadczeń.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje rekompensatę w formie dodatku do kapitału początkowego. Powoduje to jego powiększenie i w konsekwencji wpływa na podwyższenie emerytury po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Podstawowym warunkiem jej uzyskania jest ustalenie, że ubezpieczony pracował przez co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Chodzi o wykonywanie pracy, która powoduje szybszą utratę zdolności do zarobkowania.
Problem polega na tym, że do tego okresu wlicza się tylko zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Co, zdaniem autorki skargi, jest sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości. Różnicowana jest bowiem sytuacja prawna podmiotów podobnych, tj. osób wykonujących pracę w szczególnych warunkach, a więc narażonych na oddziaływanie określonych czynników szkodzących.
