Ameryka robi się konserwatywna. Liberalne środowiska przygotowują się do walki

– Boję się, że moja córka nie będzie mogła dokonać wyboru. Mam wrażenie, że grupa białych mężczyzn próbuje podjąć decyzję, która należy do niej – mówiła w „NYT” uczestniczka protestu w Kansas. W wielu miejscach pikiety organizowali przeciwnicy aborcji, którzy świętowali decyzję sądu.

– Ta decyzja daje możliwość ochrony ludzkiego życia od momentu poczęcia. Jest mocno znacząca i motywująca – powiedział kardynał Sean O’Malley, arcybiskup Bostonu, wyrażając opinie drugiej części narodu. Przyznał przy tym, że Ameryka musi teraz zwrócić większą uwagę na wyzwania stojące przed ciężarnymi kobietami i pracować nad zbudowaniem systemu wsparcia dla nich.

Dziewięć stanów

Przez 50 lat Amerykanki miały możliwość usunięcia ciąży do momentu, gdy płód jest w stanie sam przeżyć poza łonem matki, czyli około 24. tygodnia. Gwarantowała im to decyzja Sądu Najwyższego z 1973 r. w sprawie Roe v. Wade.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Tomasz Pietryga: Ruchy proaborcyjne w odwrocie

Decyzja amerykańskiego Sądu Najwyższego wpłynie na debatę nad prawem do aborcji w wielu krajach.

W ubiegłym tygodniu Sąd Najwyższy, w którym po kadencji Donalda Trumpa większość stanowią konserwatywni sędziowie, uchylił wyrok z 1973 r. Teraz władze stanowe mogą decydować o tym, czy ograniczać lub zupełnie zabraniać przerywania ciąży.

Po piątkowym orzeczeniu Sądu Najwyższego przerywanie ciąży stało się nielegalne lub prawie zabronione w co najmniej dziewięciu stanach, które w ostatnim czasie, w oczekiwaniu na decyzję SN, zatwierdziły ustawy ograniczające dostęp do aborcji lub zupełnie jej zakazujące, jak np. w Oklahomie. Kilka stanów już szykuje się do zatwierdzenia nowych przepisów.

Dostęp do aborcji jest też pod znakiem zapytania w ponad dziesięciu innych stanach z racji starszych przepisów kryminalizujących usuwanie ciąży, niektórych pochodzących jeszcze z czasów wojny domowej. Po decyzji w sprawie Roe v. Wade w 1973 r. przepisy te uznawane były za nieaktywne, ale nigdy nie zostały zlikwidowane przez stanowe legislatury. Teraz mogą zostać reaktywowane przez konserwatywne władze lokalne. – To może stać się stosunkowo szybko. Nie mówimy o miesiącach czy latach – mówi Elizabeth Nash z Guttmacher Institute, który zajmuje się śledzeniem praw aborcyjnych w USA. W rezultacie w najbliższym czasie w połowie stanów kobiety będą miały ograniczoną możliwość, lub jej brak, do przerywania ciąży.

Czytaj więcej

Polityka

Eurodeputowany PiS: Wszyscy wiedzieli, że orzeczenie Roe vs. Wade było skandaliczne

- Ulice amerykańskie staną się terenem niemal wojny domowej - wieszczył w Polskim Radiu 24 Ryszard Legutko, eurodeputowany PiS, po piątkowym unieważnieniu przez Sąd Najwyższy decyzji w sprawie Roe vs. Wade z 1973 r., dotyczącej dopuszczalności aborcji.

W tej części kraju, gdzie klimat prawny pozwala na zakazywanie lub ograniczanie przerywania ciąży, już w piątek kliniki aborcyjne zawiesiły przyjmowanie pacjentek z obawy przed konsekwencjami. Kobiety natomiast, pozostawione same sobie, zaczęły szukać klinik w innych stanach i planować podróż np. z Missouri do Illinois czy z Wisconsin do Minnesoty.

Liberalne środowiska przygotowują się do walki. W Utah Amerykańska Liga Wolności Obywatelskich złożyła pozew sądowy w celu zablokowania stanowego zakazu aborcji, który wszedł w życie w piątek. Argumentuje, że zakaz ten narusza stanową konstytucję, która gwarantuje m.in. prawo do decydowania o składzie rodziny.

W stanach, gdzie aborcja pozostaje legalna, władze obiecują pomoc. Gubernatorzy Kalifornii, Oregonu i Waszyngtonu wydali wspólne oświadczenie o „zaangażowaniu na rzecz wolności reprodukcyjnej”. Zapewnili, że będą przyjmować pacjentki spoza ich stanów szukających dostępu do aborcji. W niektórych stanach przygotowania na ewentualne obalenie Roe v. Wade trwały od kilku lat. Np. w Illinois w 2020 r. powstała klinika aborcyjna niedaleko granicy z Wisconsin, która gotowa jest na przyjęcie pacjentek spoza stanu. – Pracujemy nad tym, aby móc przyjąć od 20 000 do 30 000 więcej pacjentek w tym roku – mówią wywiadzie dla „NYT” przedstawiciele tej kliniki.