W przyszłym roku zapłacimy niższe podatki

[b]W przyszłym roku czekają nas istotne zmiany podatkowe, w tym obniżka stawek PIT. Kto na tym skorzysta?[/b]

[b]Anna Misiak:[/b] Od 2009 r. będą obowiązywały dwie stawki w podatku dochodowym od osób fizycznych, z jednym, dość wysokim, progiem. Osoby, których roczne dochody nie przekraczają 85,5 tys. zł, zapłacą 18 proc. PIT. Stawka od dochodów przewyższających ten limit wyniesie

32 proc. Przypomnijmy, że obecnie już po przekroczeniu 44,5 tys. płaci się 30-proc. podatek, a od dochodów ponad 85,5 tys. – 40 proc. Zmiany będą więc bardzo korzystne, a na niższych stawkach podatkowych skorzystają wszyscy podatnicy płacący podatek według skali. Obecnie prawie 95 proc. podatników pozostaje w pierwszym progu podatkowym i płaci 19-proc. podatek. W przyszłym roku te osoby zapłacą o 1 pkt proc. mniej. Podatnicy z wyższymi dochodami o wiele później przekroczą próg, od którego będzie pobierana wyższa, 32-proc., stawka podatku. Co więcej, próg ten będzie prawie dwukrotnie wyższy niż pierwszy próg podatkowy obecnie.

[b]Czy to oznacza, że dla przedsiębiorców mniej atrakcyjna stanie się stawka liniowa 19 proc.?[/b]

To zależy od różnych, często indywidualnych, czynników. Istotny jest na pewno poziom dochodów. Można się jednak spodziewać, że część firm zrezygnuje z tej formy opodatkowania i przejdzie na rozliczenie według skali, aby skorzystać z preferencji niedostępnych dla liniowców. Chodzi np. o wspólne rozliczenie z małżonkiem lub wychowywanym samotnie dzieckiem oraz odliczenie ulgi rodzinnej. Jeśli ich dochody będą się mieścić w pierwszym progu podatkowym, to dalsze korzystanie ze stawki liniowej może nie być dla nich opłacalne.

[b]Znowelizowana ustawa o PIT wprowadza też nowe zasady stosowania niektórych ulg podatkowych. Które ze zmian będą najważniejsze?[/b]

Bardzo duże znaczenie będą miały zmiany w kwestii nieruchomości. Od przyszłego roku obowiązywać będą trzy odrębne regulacje dotyczące opodatkowania zysku z ich sprzedaży. To, jakie przepisy należy zastosować, będzie zależało od daty zakupu lub wybudowania domu czy mieszkania. Decydować będzie termin podpisania aktu notarialnego, a jeśli ktoś sam wybudował dom, to będzie to data oddania go do użytku.

Jeżeli ktoś sprzeda w przyszłym roku lokal kupiony przed końcem 2006 r., zapłaci 10 proc. podatku od uzyskanego przychodu, czyli nie odliczy kosztów podatkowych, takich jak wydatki poniesione np. na nabycie nieruchomości. Osoba ta będzie jednak zwolniona z podatku, jeśli przeznaczy przychód ze sprzedaży na cele mieszkaniowe, czyli np. zakup kolejnego mieszkania.

Inne zasady będą obowiązywały przy sprzedaży lokalu kupionego w latach 2007 – 2008. W tej sytuacji podatek wyniesie 19 proc. dochodu, a sprzedający odliczy koszty nabycia nieruchomości. Z daniny zwolnione będą osoby, które były zameldowane w zbywanym lokalu co najmniej 12 miesięcy. Należy przy tym uspokoić podatników, którzy kupili mieszkanie np. w połowie lub pod koniec 2008 r. Będą mogli skorzystać z ulgi na zasadzie praw nabytych, jeśli byli zameldowani w tym mieszkaniu przez co najmniej 12 miesięcy.

Podatek od sprzedaży nieruchomości kupionych w 2009 r. wciąż wynosić będzie 19 proc. dochodu. Od przyszłego roku wraca jednak, w nieco zmienionej formule, ulga mieszkaniowa. Dochód ze sprzedaży nieruchomości zostanie zwolniony od podatku pod warunkiem przeznaczenia go w ciągu dwóch lat na tzw. własne cele mieszkaniowe. Z nowych preferencji skorzystają m.in. ci podatnicy, którzy za pieniądze ze sprzedaży kupią nieruchomość w krajach UE oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nie tylko w Polsce. Do zwolnienia będzie uprawniał również zakup na własne cele mieszkaniowe gruntu, który dopiero w ciągu dwóch lat, a więc w okresie zwolnienia, zmieni swoje przeznaczenie i stanie się działką budowlaną.

Dochód ze sprzedaży nieruchomości nabytych po 1 stycznia 2009 r. będzie rozliczany w odrębnym rocznym zeznaniu podatkowym PIT-39. Formularz będzie trzeba składać do końca kwietnia następnego roku podatkowego, czyli dochód ze sprzedaży nieruchomości nabytej i sprzedanej w 2009 r. zostanie rozliczony do 30 kwietnia 2010 r. Osobne zeznanie umożliwi dodatkowo przekazanie 1 proc. tego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Pamiętajmy, że opodatkowaniu podlega sprzedaż nieruchomości nabytych przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku nabycia. Potem już nie ma podatku.

[b]Jakie będą nowe zasady odliczania ulgi rodzinnej?[/b]

Zmienia się krąg uprawnionych do skorzystania z ulgi, i to zarówno po stronie podatników, jak i dzieci, na które przysługuje odliczenie. Z ulgi skorzystają więc opiekunowie prawni i rodziny zastępcze, którzy dotychczas nie mieli takiego prawa. A zostaną nią objęte dzieci, które bez względu na wiek pobierają nie tylko zasiłek pielęgnacyjny, ale także dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną. Z odliczenia będą też mogli skorzystać rodzice, których dzieci się uczą nie tylko w Polsce, ale też na zagranicznych uczelniach, dopóki nie skończą 25. roku życia.

Niestety, zmieni się model rozliczenia tej ulgi. Będzie przysługiwała za każdy miesiąc, w którym podatnik wychowywał dziecko, sprawował opiekę lub pełnił funkcję opiekuna prawnego. Jeśli opieka nad dzieckiem będzie sprawowana przez różne osoby, to w danym miesiącu prawo do ulgi będzie przysługiwało każdej z nich proporcjonalnie do liczby dni opieki. Zgodnie z tymi zasadami rodzice, których dziecko urodzi się np. w czerwcu 2009 r., odliczą tylko połowę ulgi za ten rok. Dotychczas data urodzenia nie miała znaczenia, a preferencja przysługiwała za cały rok.

Mechanizm rozliczania może się wydać początkowo nieco skomplikowany. Nowością będzie też konieczność podawania w zeznaniu rocznym nr PESEL dziecka lub jego danych osobowych, aby już na tym etapie potwierdzić prawo do skorzystania z odliczenia. Dodatkowo nowelizacja ustawy przewiduje, że podatnik może być wezwany do przedłożenia dokumentów potwierdzających jego uprawnienia do ulgi. Co więcej, katalog dokumentów wymienionych w ustawie nie jest zamknięty, a więc podatnik może być wezwany do przedłożenia dodatkowych zaświadczeń.

Podatnicy powinni też pamiętać, że od przyszłego roku ulgę rodzinną będą mogli rozliczać sami w swoim zeznaniu rocznym, a nie za pośrednictwem płatnika. Wyłącznie w odniesieniu do dochodów za 2008 r. rozliczenie ulgi będzie mogło nastąpić jeszcze przez płatnika.

[b]Szykują się również ułatwienia dla osób pracujących za granicą i cudzoziemców pracujących w Polsce.[/b]

Polacy pracujący w krajach UE będą odliczać w Polsce zapłacone za granicą składki ubezpieczeniowe, pod warunkiem jednak, że nie odliczyli ich wcześniej od podstawy opodatkowania lub podatku w innym kraju. To spowoduje, że raczej niewiele osób skorzysta z tej możliwości.

Co do cudzoziemców pracujących w Polsce, wprowadzone zmiany mają dostosować przepisy krajowe do wymagań unijnych i zapewnić tym podatnikom równy dostęp do ulg i odliczeń. Małżonkowie i osoby samotnie wychowujące dziecko, które mają nieograniczony obowiązek podatkowy w innym państwie członkowskim Unii, EOG lub Szwajcarii, zyskają prawo do wspólnego rozliczenia się w Polsce. Uprawnienie to będzie jednak przysługiwało wyłącznie tym, którzy uzyskują w Polsce co najmniej 75 proc. swoich całkowitych przychodów i legitymują się certyfikatem rezydencji podatkowej z innego kraju. Prawo do wspólnego rozliczenia nabędą także małżonkowie, z których jeden ma nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce, a drugi za granicą.

[b]Nowelizacja ustawy o PIT wprowadza też zmiany dla pracodawców. Które będą miały największe znaczenie?[/b]

Pracodawcy nie będą już musieli w trakcie roku podatkowego wystawiać informacji o dochodach i pobranych podatkach (PIT-11), chyba że zażyczy sobie tego pracownik. Ta zmiana ma istotne znaczenie szczególnie dla tych firm, w których zatrudnia się pracowników czasowo lub, co się zdarza bardzo często, dokonuje się dodatkowych wypłat już po zakończeniu stosunku pracy. Wystawianie PIT-11 w trakcie roku to spore obciążenie dla przedsiębiorstw. Często pracownik po prostu gubił formularz, a po zakończeniu roku podatkowego pracodawca i tak musiał wystawić mu duplikat lub dokonywać korekty.