Przeniesienie własności lokalu na mocy umowy dożywocia bez PIT

Przede wszystkim ze względu na specyfikę tej umowy, która uniemożliwia jednoznaczne ustalenie wysokości przychodu na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie o PIT.

Tak orzekł WSA w Szczecinie 26 stycznia 2012 r. (I SA/Sz 955/11).

W ramach umowy dożywocia podatnik rozważał przekazanie nabywcy prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego. We wniosku o interpretację przepisów podatkowych zapytał, w jakiej wysokości należy uiścić podatek od przekazanej w ten sposób nieruchomości.

W jego ocenie transakcja ta powinna podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC), według stawki 2 proc. (zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o PCC). Ponieważ umowa dożywocia nie zawiera oznaczenia ceny zbywanego prawa, nie jest odpłatnym zbyciem nieruchomości w myśl przepisów ustawy o PIT.

Organ podatkowy uznał, że to nieprawidłowe stanowisko. Stwierdził, że przekazanie nieruchomości w ramach umowy dożywocia powoduje powstanie przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Dochód ten podlega opodatkowaniu stawką 19 proc. W sytuacji gdy umowa dożywocia nie określa ceny, przychód dożywotnika należy ustalić według wartości rynkowej zbywanej nieruchomości.

WSA nie podzielił stanowiska organu i uchylił zaskarżoną interpretację. Uznał, że choć sama umowa dożywocia ma charakter odpłatny ze względu na ekwiwalentność świadczeń stron, to jednak cechy szczególne i specyfika tej umowy nie pozwalają na jednoznaczne wyliczenie przychodu dożywotnika na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie o PIT.

Wartość tego przychodu jest bowiem uzależniona m.in. od długości życia dożywotnika. Tym samym nie można stosować regulacji dotyczących odpłatnego zbycia nieruchomości z ustawy o PIT do przekazania nieruchomości w ramach umowy dożywocia.

—Wojciech Ruśkiewicz współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Dominika Ramirez-Wołkiewicz menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Opodatkowanie PIT umowy dożywocia od dawna wywołuje liczne kontrowersje.Organy podatkowe twierdzą, że zbycie własności nieruchomości w ramach tej umowy przed upływem pięciu lat od daty nabycia nieruchomości skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Sądy administracyjne natomiast zajmują w tej sprawie niejednolite stanowisko.Istotą umowy dożywocia jest przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zapewnienie zbywcy nieruchomości dożywotniego utrzymania. W wyniku zawarcia umowy dożywocia dla zbywcy powstaje prawo dożywocia, a nabywca nieruchomości obciążony zostaje odpowiadającymi temu prawu obowiązkami.