Przeniesienie własności lokalu na mocy umowy dożywocia bez PIT

Regulacji ustawy o podatku dochodowym dotyczących odpłatnego zbycia nieruchomości nie można stosować do przekazania nieruchomości na podstawie umowy dożywocia

Publikacja: 20.02.2012 02:00

Regulacji ustawy o podatku dochodowym dotyczących odpłatnego zbycia nieruchomości nie można stosować

Regulacji ustawy o podatku dochodowym dotyczących odpłatnego zbycia nieruchomości nie można stosować do przekazania nieruchomości na podstawie umowy dożywocia

Foto: Fotorzepa, Bartek Jankowski Bartek Jankowski

Red

Przede wszystkim ze względu na specyfikę tej umowy, która uniemożliwia jednoznaczne ustalenie wysokości przychodu na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie o PIT.

Tak orzekł WSA w Szczecinie 26 stycznia 2012 r. (I SA/Sz 955/11).

W ramach umowy dożywocia podatnik rozważał przekazanie nabywcy prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego. We wniosku o interpretację przepisów podatkowych zapytał, w jakiej wysokości należy uiścić podatek od przekazanej w ten sposób nieruchomości.

W jego ocenie transakcja ta powinna podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC), według stawki 2 proc. (zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o PCC). Ponieważ umowa dożywocia nie zawiera oznaczenia ceny zbywanego prawa, nie jest odpłatnym zbyciem nieruchomości w myśl przepisów ustawy o PIT.

Organ podatkowy uznał, że to nieprawidłowe stanowisko. Stwierdził, że przekazanie nieruchomości w ramach umowy dożywocia powoduje powstanie przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Dochód ten podlega opodatkowaniu stawką 19 proc. W sytuacji gdy umowa dożywocia nie określa ceny, przychód dożywotnika należy ustalić według wartości rynkowej zbywanej nieruchomości.

WSA nie podzielił stanowiska organu i uchylił zaskarżoną interpretację. Uznał, że choć sama umowa dożywocia ma charakter odpłatny ze względu na ekwiwalentność świadczeń stron, to jednak cechy szczególne i specyfika tej umowy nie pozwalają na jednoznaczne wyliczenie przychodu dożywotnika na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie o PIT.

Wartość tego przychodu jest bowiem uzależniona m.in. od długości życia dożywotnika. Tym samym nie można stosować regulacji dotyczących odpłatnego zbycia nieruchomości z ustawy o PIT do przekazania nieruchomości w ramach umowy dożywocia.

—Wojciech Ruśkiewicz współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Dominika Ramirez-Wołkiewicz menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Opodatkowanie PIT umowy dożywocia od dawna wywołuje liczne kontrowersje.Organy podatkowe twierdzą, że zbycie własności nieruchomości w ramach tej umowy przed upływem pięciu lat od daty nabycia nieruchomości skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Sądy administracyjne natomiast zajmują w tej sprawie niejednolite stanowisko.Istotą umowy dożywocia jest przeniesienie własności nieruchomości w zamian za zapewnienie zbywcy nieruchomości dożywotniego utrzymania. W wyniku zawarcia umowy dożywocia dla zbywcy powstaje prawo dożywocia, a nabywca nieruchomości obciążony zostaje odpowiadającymi temu prawu obowiązkami.

Treść prawa dożywocia, a zatem także treść obciążających nabywcę obowiązków, określa umowa stron (w razie braku takiego określenia lub przy częściowym tylko określeniu tej treści zastosowanie znajduje art. 908 kodeksu cywilnego).W związku z tym, że w wyniku umowy dożywocia dochodzi do przejścia między stronami własności nieruchomości, umowa ta zbliżona jest do umowy sprzedaży. Ma charakter umowy zobowiązującej i wzajemnej.

W orzecznictwie jeszcze do niedawna pojawiały się natomiast rozbieżności, czy umowa dożywocia jest umową odpłatną. Jednak w wyroku z 8 grudnia 2011 r. (II FSK 1101/10) NSA przesądził, że umowa dożywocia jest umową odpłatną, z konsekwencjami wynikającymi z art. 10 ust. 1 pkt 8 oraz art. 19 ust. 1 ustawy o PIT.W komentowanym wyroku WSA w Szczecinie również stwierdził, że umowa dożywocia ma charakter odpłatny ze względu na ekwiwalentność świadczeń stron.

Jednak zdaniem tego sądu cechy szczególne i specyfika umowy dożywocia nie pozwalają na jednoznaczne wyliczenie przychodu dożywotnika na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie o PIT. Wartość tego przychodu jest bowiem uzależniona m.in. od długości życia dożywotnika.W przypadku umowy dożywocia nie jest możliwe zastosowanie art. 19 ust. 1 ustawy o PIT, zgodnie z którym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej, przychód należy określić w wysokości wartości rynkowej.

Tymczasem w umowie dożywocia zawarty jest specyficzny element odpłatności za przeniesienie nieruchomości. Z uwagi na uzależnienie odpłatności od warunku nieweryfikowalnego, tj. najczęściej od długości życia dożywotnika, w rzeczywistości odpłatność za zbycie nieruchomości może być mniejsza bądź większa niż wartość przekazanej nieruchomości.

Przede wszystkim ze względu na specyfikę tej umowy, która uniemożliwia jednoznaczne ustalenie wysokości przychodu na zasadach ogólnych przewidzianych w ustawie o PIT.

Tak orzekł WSA w Szczecinie 26 stycznia 2012 r. (I SA/Sz 955/11).

Pozostało 95% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów