Zasadniczym celem uczestnictwa w pracowniczym planie kapitałowym jest gromadzenie oszczędności na okres po zakończeniu aktywności zawodowej i ich wypłata dopiero po osiągnięciu 60. roku życia. Ustawa o PPK określa jednak szczególne sytuacje, gdy ze zgromadzonych środków można skorzystać wcześniej – bez pomniejszeń, w tym bez zapłaty podatku dochodowego (chodzi tu o 19% zryczałtowany podatek dochodowy, czyli podatek od zysków kapitałowych). Tak jest w przypadku poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka, a także przy wypłacie na pokrycie wkładu własnego przy kredycie hipotecznym (z tej ostatniej możliwości może skorzystać uczestnik PPK, który nie ukończył 45 lat i istnieje wówczas obowiązek zwrotu środków na rachunek PPK).
Poważne zachorowanie
Z podatku dochodowego zwolniona jest wypłata do 25% środków zgromadzonych na rachunku PPK w przypadku poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka. Definicja poważnego zachorowania zawarta jest w ustawie o PPK (w przypadku osoby dorosłej jest nim m.in. nowotwór złośliwy, udar mózgu, zawał serca, a w przypadku dziecka m.in. nowotwór złośliwy, padaczka, cukrzyca). Wypłacone na ten cel środki nie podlegają zwrotowi.
Wypłata na wkład własny
Uczestnik PPK, który nie ukończył jeszcze 45 lat, może wnioskować o wypłatę środków ze swojego rachunku PPK w celu pokrycia wkładu własnego przy kredycie hipotecznym – np. na budowę domu czy zakup mieszkania lub gruntu. Na ten cel uczestnik PPK może, na podstawie umowy zawartej z instytucją finansową, jednorazowo wypłacić - bez pomniejszeń - do 100% środków z rachunku PPK, z obowiązkiem ich zwrotu w wartości nominalnej (zwraca tyle, ile wypłacił). Określony w umowie termin zwrotu nie może rozpocząć się później niż 5 lat od dnia wypłaty środków i nie może trwać dłużej niż 15 lat od tego dnia.
Czytaj więcej
Uczestnik PPK, którego zarobki nie przekraczają 120% minimalnej płacy, może obniżyć wysokość swojej wpłaty do PPK. Skorzystanie przez pracownika z tej możliwości nie ma wpływu na wysokość wpłat finansowanych przez pracodawcę ani na wysokość dopłat otrzymywanych od państwa.
Dopiero w razie niedokonania zwrotu środków w ustalonym w umowie terminie, uczestnik PPK zapłaci 19% zryczałtowany podatek dochodowy (podatek od zysków kapitałowych) od dochodu uzyskanego w związku z wypłatą na wkład własny. Dochód będzie stanowić kwota niedokonanego w terminie zwrotu wypłaconych środków pomniejszona o koszt nabycia odkupionych jednostek uczestnictwa lub umorzonych jednostek rozrachunkowych, przypadających na ten niedokonany zwrot. Za koszt nabycia takich jednostek uważa się sumę wydatków na nabycie odkupionych jednostek uczestnictwa albo sumę wpłat na umorzone jednostki rozrachunkowe, z których dokonano wypłaty, ustaloną w takiej proporcji, jaką stanowiła kwota niedokonanego zwrotu do wartości środków wypłaconych uczestnikowi PPK. Dochód powstaje w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin zwrotu wypłaconych środków.
