W celu załatwienia spraw, czy to zawodowych, czy osobistych, podatnicy często stają przed koniecznością urzędowego potwierdzenia pewnych stanów faktycznych lub prawnych. Mogą to uczynić m.in. za pomocą zaświadczeń wydawanych przez organy podatkowe. Bez wątpienia jednym z zaświadczeń, o które podatnicy występują najczęściej, jest zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające ich stan - w zależności od sytuacji danego podatnika. Zazwyczaj tego rodzaju dokument jest niezbędny choćby dla potrzeb prowadzonego postępowania przetargowego dotyczącego zamówień publicznych czy też uzyskania kredytu. Z drugiej strony, z całą pewnością fundamentalne znaczenie dla prowadzonego biznesu może mieć rzetelność i wiarygodność kontrahentów. Zadłużenie w stosunku do fiskusa może być sygnałem problemów finansowych partnera biznesowego, co może przełożyć się również na niewywiązywanie się przez niego z zawartych kontraktów. Dlatego normą staje się, że przed rozpoczęciem współpracy z nowym podmiotem lub już w jej trakcie, przedsiębiorcy – dla celów zweryfikowania swojego partnera biznesowego – wymagają przedstawiania zaświadczenia potwierdzającego brak zaległości podatkowych.
Ustawodawca również dostrzegł konieczność zwiększenia transparentności podmiotów działających w obrocie gospodarczym i dlatego znowelizowane przepisy ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), przewidują możliwość uzyskania zaświadczenia o sytuacji podatkowej kontrahenta bez uzyskiwania wcześniej jego zgody.
Poniżej przedstawiamy kilka praktycznych wskazówek, które mogą okazać się pomocne podczas procesu ubiegania się o wydanie tego rodzaju zaświadczenia.
Zwykle przy kredycie lub przetargu
Samo zaświadczenie odgrywa rolę informacyjną, tj. potwierdza określony stan faktyczny lub prawny istniejący w dniu jego wydania, ustalony na podstawie informacji będących w posiadaniu organu podatkowego. Organ, wydając zaświadczenie, nie rozstrzyga danej sprawy podatkowej co do istoty, w szczególności nie nakłada na podatnika określonego obowiązku i nie przyznaje mu żadnego prawa. Otrzymanie zaświadczenia potwierdzającego brak zaległości podatkowych nie oznacza więc, że nie będą one mogły zostać w przyszłości ujawnione.
Instytucja zaświadczeń, w tym zasady i tryb ich uzyskiwania, zostały uregulowane w dziale VIIIa o.p. Zgodnie z jego postanowieniami, zaświadczenie wydaje się jedynie na wniosek zainteresowanej osoby, jeżeli regulacja prawna wskazuje na konieczność przedstawienia takiego zaświadczenia lub podatnik ma interes prawny w jego otrzymaniu. Chodzi tu zatem przede wszystkim o sytuacje, gdy np. starając się o kredyt w banku lub biorąc udział w przetargu publicznym należy wykazać brak zaległości podatkowych.