Dokument o niezaleganiu z podatkami - jak uzyskać

Zadłużenie wobec fiskusa może świadczyć o problemach finansowych partnera biznesowego. Dlatego często przed rozpoczęciem współpracy z nowym podmiotem przedsiębiorcy wymagają przedstawienia dokumentu o niezaleganiu w podatkach.

Publikacja: 11.06.2018 05:40

Dokument o niezaleganiu z podatkami - jak uzyskać

Foto: Fotorzepa, Piotr Guzik

W celu załatwienia spraw, czy to zawodowych, czy osobistych, podatnicy często stają przed koniecznością urzędowego potwierdzenia pewnych stanów faktycznych lub prawnych. Mogą to uczynić m.in. za pomocą zaświadczeń wydawanych przez organy podatkowe. Bez wątpienia jednym z zaświadczeń, o które podatnicy występują najczęściej, jest zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające ich stan - w zależności od sytuacji danego podatnika. Zazwyczaj tego rodzaju dokument jest niezbędny choćby dla potrzeb prowadzonego postępowania przetargowego dotyczącego zamówień publicznych czy też uzyskania kredytu. Z drugiej strony, z całą pewnością fundamentalne znaczenie dla prowadzonego biznesu może mieć rzetelność i wiarygodność kontrahentów. Zadłużenie w stosunku do fiskusa może być sygnałem problemów finansowych partnera biznesowego, co może przełożyć się również na niewywiązywanie się przez niego z zawartych kontraktów. Dlatego normą staje się, że przed rozpoczęciem współpracy z nowym podmiotem lub już w jej trakcie, przedsiębiorcy – dla celów zweryfikowania swojego partnera biznesowego – wymagają przedstawiania zaświadczenia potwierdzającego brak zaległości podatkowych.

Ustawodawca również dostrzegł konieczność zwiększenia transparentności podmiotów działających w obrocie gospodarczym i dlatego znowelizowane przepisy ordynacji podatkowej (dalej: o.p.), przewidują możliwość uzyskania zaświadczenia o sytuacji podatkowej kontrahenta bez uzyskiwania wcześniej jego zgody.

Poniżej przedstawiamy kilka praktycznych wskazówek, które mogą okazać się pomocne podczas procesu ubiegania się o wydanie tego rodzaju zaświadczenia.

Zwykle przy kredycie lub przetargu

Samo zaświadczenie odgrywa rolę informacyjną, tj. potwierdza określony stan faktyczny lub prawny istniejący w dniu jego wydania, ustalony na podstawie informacji będących w posiadaniu organu podatkowego. Organ, wydając zaświadczenie, nie rozstrzyga danej sprawy podatkowej co do istoty, w szczególności nie nakłada na podatnika określonego obowiązku i nie przyznaje mu żadnego prawa. Otrzymanie zaświadczenia potwierdzającego brak zaległości podatkowych nie oznacza więc, że nie będą one mogły zostać w przyszłości ujawnione.

Instytucja zaświadczeń, w tym zasady i tryb ich uzyskiwania, zostały uregulowane w dziale VIIIa o.p. Zgodnie z jego postanowieniami, zaświadczenie wydaje się jedynie na wniosek zainteresowanej osoby, jeżeli regulacja prawna wskazuje na konieczność przedstawienia takiego zaświadczenia lub podatnik ma interes prawny w jego otrzymaniu. Chodzi tu zatem przede wszystkim o sytuacje, gdy np. starając się o kredyt w banku lub biorąc udział w przetargu publicznym należy wykazać brak zaległości podatkowych.

Zasady wydawania zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości są określone w art. 306e o.p. Zaświadczenie wydawane jest przez organ podatkowy na podstawie ewidencji, rejestrów i innych dokumentów będących w jego posiadaniu, ale również w oparciu o informacje otrzymane od innych organów.

Złożenie wniosku

Przepisy nie przewidują urzędowego formularza wniosku o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach, dlatego podatnicy mają w tym zakresie swobodę. Wniosek powinien jednak spełniać ogólne wymogi stawiane podaniom, czyli przede wszystkim zawierać:

- dane właściwego organu podatkowego,

- dane identyfikujące wnioskującego tj. nazwisko i imię lub pełną nazwę, adres siedziby lub zamieszkania, identyfikator podatkowy),

- cel, na potrzeby którego zostanie przedłożone zaświadczenie,

- zakres żądania (w tym przypadku wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach) oraz

- liczbę egzemplarzy, jakie wnioskodawca chce otrzymać.

Wniosek należy złożyć do organu właściwego w sprawach danego podatku.

Przykład

W przypadku podatku dochodowego czy podatku od towarów i usług wniosek należy skierować do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

W zakresie podatków lokalnych – do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

Dodatkowo, w zależności od potrzeb podatnika, na jego żądanie w zaświadczeniu podaje się również m.in. informacje dotyczące podatków, których termin płatności został odroczony lub których płatność została rozłożona na raty, a także informacje dotyczące prowadzonych wobec niego postępowań.

Można skorzystać z gotowych wzorów

Sytuację wnioskodawców ułatwiają gotowe wzory zamieszczane na stronach internetowych poszczególnych urzędów, a także na stronie Ministerstwa Finansów. Wniosek może być złożony w formie pisemnej lub za pomocą systemów elektronicznych, tj. skrzynki podawczej organu na platformie ePUAP. Wnioskowanie o wydanie zaświadczenia wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 21 zł od każdego egzemplarza. Należy ją uiścić na rzecz wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwych ze względu na siedzibę organu podatkowego, który ma wydać zaświadczenie. Jeżeli złożony wniosek nie będzie poprawny ze względu na brak niezbędnych elementów, organ nie może go od razu odrzucić, lecz ma obowiązek wezwać do jego uzupełniania.

Jak długo trzeba czekać

Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia wniosku, zatem w praktyce najczęściej trzeba odczekać cały tydzień. Przepisy przewidują również możliwość przedłużenia postępowania. Po otrzymaniu wniosku, organ jest zobowiązany ustalić czy w stosunku do wnioskodawcy nie jest prowadzone postępowanie mające na celu ustalenie lub określenie wysokości jego zobowiązań podatkowych. Jeśli takie postępowanie jest prowadzone, a zgromadzony materiał dowodowy pozwala na jego zakończenie, to organ powinien niezwłocznie je zakończyć i wydać decyzję ustalającą lub określającą wysokość zobowiązań podatkowych. Oznacza to, że złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia teoretycznie może równocześnie przyspieszyć zakończenie prowadzonego przez organ postępowania. W praktyce jednak takie sytuacje mogą być bardzo rzadkie. Jak wskazują przepisy o.p., jeżeli nie jest możliwe doręczenie decyzji kończącej postępowanie podatkowe w terminie wydania zaświadczenia (tj. w ciągu siedmiu dni), to nie można odmówić wydania zaświadczenia. Z uwagi chociażby na prawo strony do wypowiedzenia się o zgromadzonym materiale dowodowym, zakończenie postępowania w terminie siedmiu dni, w większości przypadków będzie niemożliwe. Jednak brzmienie przepisu jest o tyle korzystne dla podatnika, że w takim przypadku nie można odmówić mu wydania zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach i to niezależnie od dokonanych w toku postepowania ustaleń.

Na urzędowym formularzu

Zaświadczenie z reguły jest wydawane na urzędowym formularzu (druk ZAS-W), ale na żądanie wnioskodawcy zaświadczenie może być wydane na przedłożonym przez niego formularzu, jeżeli na tym formularzu jest możliwe zamieszczenie przez organ podatkowy wydający zaświadczenie adnotacji dotyczącej opłaty skarbowej. Wnioskujący może odebrać zaświadczenie osobiście, ustanawiając w tym celu pełnomocnika lub w sposób tradycyjny – za pośrednictwem poczty.

Zakres informacji

Jak wskazaliśmy wcześniej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą zostać również sprawdzeni przez swoich kontrahentów. Składając wniosek mogą oni uzyskać informację o:

- zaleganiu lub niezaleganiu przez podatnika w podatkach wynikających z deklaracji (innych dokumentów) składanych na podstawie przepisów podatkowych;

- niezłożeniu lub złożeniu przez podatnika deklaracji (innych dokumentów), do których złożenia był zobowiązany na podstawie przepisów podatkowych;

- nieujęciu lub ujęciu przez podatnika w złożonej deklaracji (innych dokumentach) zdarzeń, do których ujęcia był obowiązany na podstawie przepisów podatkowych.

Trzeba jednak wskazać, że literalne brzmienie przepisu umożliwia uzyskanie takiego zaświadczenie jedynie kontrahentom. Przepisy nie zawierają jednak definicji kontrahenta, w szczególności nie wprowadzają żadnych warunków, które należy spełnić, by takie zaświadczenie uzyskać. Bez wątpienia treść samych przepisów może sugerować, że chodzi o podmioty, z którymi podatnik już współpracuje. Wydaje się, że nie do końca taki był cel nowelizacji i katalog powinien obejmować również podmioty zainteresowane potencjalną współpracą (ewentualnych przyszłych kontrahentów). Praktyka jednak pokaże jak do tego problemu podejdą organy podatkowe, w szczególności w jaki sposób będą weryfikować czy wnioskodawca posiada status kontrahenta.

Gdy decyzja nie jest ostateczna

W praktyce podatkowej zdarzają się sytuacje, w których w wyniku prowadzonego postępowania, organ podatkowy wydał już decyzję określającą zaległość podatkową za dany okres. Podatnik, nie zgadzając się z rozstrzygnięciem, złożył odwołanie, w efekcie czego decyzja do czasu rozstrzygnięcia organu odwoławczego jest nieostateczna. Pojawia się pytanie, czy w takich okolicznościach podatnik ma prawo otrzymać zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach.

Zdaniem wielu podatników odpowiedź powinna być twierdząca, jednak liczne orzeczenia sądów administracyjnych potwierdzają, że organy podatkowe uważają inaczej.

Mimo różnych stanowisk zajmowanych w przeszłości przez składy orzekające, linia orzecznicza jest już obecnie ugruntowana i potwierdza ona stanowisko niekorzystne dla podatników – organ podatkowy nie może wydać zaświadczenia o niezaleganiu, będąc w posiadaniu doręczonych podatnikowi nawet nieostatecznych decyzji, z których wnikają zaległości podatkowe. Nie ma przy tym znaczenia czy decyzja została zaskarżona przez stronę, czy decyzji nie nadano rygoru natychmiastowej wykonalności. Zdaniem sądów, wskazuje na to treść przepisu, jak również charakter prawny i cel instytucji zaświadczeń. Jak wskazał NSA w wyroku z 12 marca 2013 r. (I FSK 472/12), jeżeli w momencie wydania zaświadczenia istnieje zaległość określona decyzją wydaną w postępowaniu I instancji, to dopiero wyeliminowanie tej decyzji z obrotu prawnego będzie stanowić podstawę do wydania zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach. Organ podatkowy wydaje zaświadczenie na podstawie zgromadzonych informacji. Mimo że decyzja może zostać uchylona, liczy się stan wiedzy na moment wydania zaświadczenie, a ten wskazuje na istnieje zaległości podatkowej. Tożsamy pogląd został zaprezentowany również w innych wyrokach, np. w wyroku NSA z 19 września 2014 r. (II FSK 2248/12), w wyroku NSA z 7 lipca 2015 r. (II FSK 1547/13), a także wyroku NSA z 9 maja 2012 r. (II FSK 2163/10).

Wyjątek od zasady

W ostatnich latach, powszechną praktyką stało się potwierdzanie prawidłowości rozliczeń podatkowych poprzez uzyskiwanie indywidualnych interpretacji podatkowych. Oczywiście, otrzymanie pozytywnej interpretacji podatkowej nie gwarantuje, że organ podatkowy nie podejmie kontroli u wnioskodawcy. W związku z tym nie jest wykluczone, że w wyniku wszczętego postępowania przedstawiciele aparatu skarbowego zajmą inne stanowisko niż potwierdzone w uzyskanej interpretacji lub że odmówią jej mocy ochronnej.

Jednak w związku z uzyskiwaniem zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach, sytuacja podatników posiadających interpretacje indywidualne została uregulowana w szczególny sposób. W przypadku prowadzonego postepowania, taki podatnik może – zgodnie z art. 14m § 3 o.p. – złożyć wniosek do organu podatkowego o określenie w ewentualnej decyzji kwoty podatku objętego zwolnieniem z uwagi na zastosowanie się podatnika do interpretacji podatkowej. Wniosek taki skutkuje tym, że takiej decyzji nie można nadać rygoru natychmiastowej wykonalności. Jednocześnie, na potrzeby postępowania w sprawie zaświadczenia przyjmuje się, że do czasu wydania ostatecznej decyzji nie istnieje zaległość podatkowa. Skorzystanie z uprawnienia wynikającego z art. 14m § 3 o.p. znacząco poprawia sytuację podatnika. W normalnych okolicznościach wydanie decyzji, z której wynikałaby zaległość podatkowa, zamykałoby drogę do uzyskania zaświadczenia, niezależnie od dalszych losów postępowania, które może trwać jeszcze nawet kilka lat.

Przykład

Podatnik uzyskał pozytywną interpretację podatkową potwierdzającą możliwość zastosowania zwolnienia na gruncie podatku od towarów i usług. W trakcie postępowania podatkowego organ podatkowy I instancji określił podatnikowi zobowiązanie za dany okres, nie uwzględniając wydanej dla podatnika interpretacji, negując w swoim rozstrzygnięciu możliwość zastosowania zwolnienia z podatku. Podatnik złożył wniosek o określenie w jakim zakresie uzyskana interpretacja zwolni go z obowiązku zapłaty podatku. W efekcie, do czasu wydania ostatecznej decyzji w tym zakresie uznaje się, że zaległość podatkowa nie istnieje i nie ma przeszkód do wydania zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach. ?

—Marcin Mazankiewicz jest konsultantem podatkowym w Business Tax Professionals sp. z o.o sp.k.

Podstawa prawna:art. 14m § 3 i art. 306a – 306n ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 800 ze zm.)

Paweł Podlasiński doradca podatkowy w Business Tax Professionals sp. z o.o sp.k.

Kontrahent może wystąpić o zaświadczenie bez zgody zainteresowanego Zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach stało się najbardziej rozpowszechnionym zaświadczeniem wydawanym przez organy podatkowe. Niewątpliwie samo postępowanie w sprawie wydania zaświadczenie jest procedurą stosunkową prostą, a przede wszystkim niedrogą dla budżetów podatników. W pewnych okolicznościach mogą jednak powstać wątpliwości w zakresie prawa do uzyskania takiego zaświadczenia. W przypadku istnienia decyzji nieostatecznej określającej zaległość podatkową, podatnik musi się bowiem liczyć z odmową otrzymania zaświadczenia. Najnowszym rozwiązaniem zaoferowanym przez ustawodawcę jest możliwość uzyskania zaświadczenia o sytuacji podatnika przez jego kontrahenta i to bez jego zgody. Brzmienie wprowadzonych przepisów ogranicza krąg uprawnionych do złożenia takiego wniosku tylko do kontrahentów, pomijając podmioty rozważające podjęcie współpracy z danym podmiotem. A to na tym przecież etapie powstaje najwięcej wątpliwości związanych z ryzykiem współpracy z nowym przedsiębiorcą. W związku z tym, że nowa regulacja została niedawno wprowadzona, za wcześnie jest, aby oceniać na ile ułatwi podatnikom funkcjonowanie w obrocie gospodarczym w tym zakresie.

W celu załatwienia spraw, czy to zawodowych, czy osobistych, podatnicy często stają przed koniecznością urzędowego potwierdzenia pewnych stanów faktycznych lub prawnych. Mogą to uczynić m.in. za pomocą zaświadczeń wydawanych przez organy podatkowe. Bez wątpienia jednym z zaświadczeń, o które podatnicy występują najczęściej, jest zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające ich stan - w zależności od sytuacji danego podatnika. Zazwyczaj tego rodzaju dokument jest niezbędny choćby dla potrzeb prowadzonego postępowania przetargowego dotyczącego zamówień publicznych czy też uzyskania kredytu. Z drugiej strony, z całą pewnością fundamentalne znaczenie dla prowadzonego biznesu może mieć rzetelność i wiarygodność kontrahentów. Zadłużenie w stosunku do fiskusa może być sygnałem problemów finansowych partnera biznesowego, co może przełożyć się również na niewywiązywanie się przez niego z zawartych kontraktów. Dlatego normą staje się, że przed rozpoczęciem współpracy z nowym podmiotem lub już w jej trakcie, przedsiębiorcy – dla celów zweryfikowania swojego partnera biznesowego – wymagają przedstawiania zaświadczenia potwierdzającego brak zaległości podatkowych.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe