Służebność przesyłu raz jest dla fiskusa służebnością gruntową, a innym razem nie

Służebność przesyłu to ograniczone prawo rzeczowe polegające na obciążeniu nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować na nieruchomości urządzenia przesyłowe (np. wodociąg, linię energetyczną) lub jest właścicielem już istniejących. Wykonując przysługujące mu prawo, przedsiębiorca przesyłowy ma prawo  korzystać  w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej służebnością, zgodnie z przeznaczeniem urządzeń przesyłowych. Art. 305

4

kodeksu cywilnego  do służebności przesyłu każe stosować odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

Fiskus wie swoje

Naczelny Sąd Administracyjny kilkakrotnie stwierdził, że odszkodowanie, które dostanie właściciel gruntu za ustanowienie służebności przesyłu, korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) ustawy o PIT dla odszkodowań za ustanowienie służebności gruntowej (wyrok z 25 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 2131/11 , wyrok z 29 września 2011 r., sygn. II FSK 654/10 oraz wyrok 1 czerwca 2011 r.  sygn. akt II FSK 88/10). Sąd powoływał się między innymi na pogląd w doktrynie, że służebność przesyłu jest odmianą służebności gruntowej.

Tego stanowiska konsekwentnie nie podzielają organy podatkowe. Ich zdaniem służebność przesyłu to zupełnie inny rodzaj służebności  i dlatego zwolnienie z PIT jej nie obejmuje. Powołują się nawet  na opinię ministra sprawiedliwości wyrażoną na prośbę ministra finansów. Tak zrobił np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w najnowszej interpretacji dotyczącej tej kwestii, wydanej 1  kwietnia 2014 r. na wniosek osoby fizycznej (nr ILPB2/415-17/14-4/ES).  Znaczną część wynagrodzenia za służebność przesyłu, które zasądził wnioskodawcy sąd, stanowiło odszkodowanie za zmniejszenie wartości nieruchomości.

Zatem pomimo jednoznacznego stanowiska sądów administracyjnych, że służebność przesyłu jest odmianą służebności gruntowej, fiskus uparcie twierdzi, że dla celów PIT nią nie jest.

Pogląd do zmiany na gruncie VAT

Okazuje się jednak, że już w przypadku podatku od towarów i usług organy podatkowe nie różnią się w poglądach na tę kwestię od sądów. Świadczą o tym indywidualne interpretacje podatkowe dotyczące opodatkowania świadczenia, które za ustanowienie służebności przesyłu otrzymał podatnik VAT. Jedną z nich wydał 22 maja 2013 Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu (ILPP1/443-228/13-2/AW), drugą -  niedawno, bo 31 marca 2014 r.- Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi  (nr IPTPP1/443-108/14-2/MW).

- Służebność przesyłu to rodzaj służebności gruntowej, o czym jednoznacznie przesądza art. 305

4

k.c., zgodnie z którym do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych – zgodnie twierdzą w imieniu Ministra Finansów obaj Dyrektorzy IS.

Służebność gruntową definiuje art. 285 § 1 k.c. Zgodnie z nim jest to prawo, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności.