Jeśli dziś jest poniedziałek, to USA Donalda Trumpa wznawiają dostawy uzbrojenia na Ukrainę. Bo rzeczywiście w nocy z poniedziałku na wtorek, po rozmowie z Wołodymyrem Zełenskim, Trump nakazał Pentagonowi wznowić dostawy sprzętu, przede wszystkim służącego do samoobrony. Stało się to kilka dni po tym, gdy Pentagon po raz trzeci wstrzymał pomoc wojskową dla Ukrainy.

Co w praktyce znaczy zasada America First

Jak wcześniej w poniedziałek – jeszcze przed rozmową Trumpa z Zełenskim – tłumaczyła rzeczniczka Białego Domu, decyzję o wstrzymaniu podjęto w ramach rutynowego przeglądu pomocy wojskowej USA. Po decyzji o wznowieniu dostaw podkreślono, że prezydent podjął ją w ramach realizacji polityki America First, czyli przede wszystkim dbania o interesy Stanów Zjednoczonych, choć przecież zakłada ona niefinansowanie obcych wojen z pieniędzy amerykańskich podatników. Realizacją agendy America First miał też być jakoby czerwcowy nalot, jaki amerykańskie lotnictwo przeprowadziło na Iran, bombardując instalacje jądrowe reżimu ajatollahów.

Wcześniej Pentagon dwukrotnie decydował o wstrzymaniu pomocy wojskowej dla Ukrainy. Oczywiście, w imię realizacji zasady stawiania Ameryki na pierwszym planie. Raz w lutym, a potem w maju. I za każdym razem swoje decyzje zmieniał. Teraz też się wycofał. Być może miał na to wpływ brutalny atak Rosji na Ukrainę na początku lipca, gdy tuż po rozmowie – zakończonej fiaskiem – Trumpa z Putinem Kreml zarządził największy w historii terrorystyczny atak dronowy na Ukrainę. W pierwszych ośmiu dniach lipca w wyniku rosyjskich ataków zginęło niemal 50 osób, a pięć razy więcej zostało rannych.

Foto: PAP

Na pierwszy rzut oka polityka USA wobec Ukrainy wydaje się chaotyczna. Działania nie układają się w żadną logiczną całość, choć widać pewną zmianę. Początkowo Donald Trump zdawał się mieć więcej cierpliwości do Władimira Putina niż do Wołodymyra Zełenskiego i oczekiwał ustępstw od Ukrainy, nie od Rosji. Ale jego cierpliwość wobec Kremla zdaje się kończyć, relacje z Zełenskim – mimo awantury i upokorzenia ukraińskiego prezydenta w Gabinecie Owalnym pod koniec stycznia – zdają się być coraz bardziej pragmatyczne. Ale może działanie Trumpa wobec Ukrainy jest racjonalne? Może, choć wygląda to wszystko na zupełny chaos, jest przemyślaną strategią?

Sekretarz generalny NATO Mark Rutte: Gdyby nie brutalność Trumpa, szczyt NATO nie byłby takim sukcesem

Teza ryzykowna, ale popatrzmy na ostatni szczyt NATO. Przywódcy 31 pozostałych państw tak się starali zadowolić prezydenta Stanów Zjednoczonych, że spotkanie zakończyło się historycznym sukcesem, jakim jest zobowiązanie do wydawania 5 proc. PKB na szeroko rozumianą wojskowość. Dobitnie to wyraził sekretarz generalny NATO Mark Rutte, który w wywiadzie dla „New York Timesa”, udzielonym już po zakończeniu szczytu, stwierdził, że bez ponownego wyboru i powrotu Trumpa do Białego Domu szczyt nie zakończyłby się takim historycznym sukcesem. „Jego styl jest może trochę brutalny” – mówił Rutte o amerykańskim prezydencie – „ale bez tego stylu i bycia brutalnym, nie mielibyśmy takiego wyniku ostatniego szczytu NATO”.

I trudno mu nie przyznać racji. Tylko lęk przed nieracjonalną reakcją Trumpa sprawił, że europejskie państwa NATO postanowiły radykalnie zwiększyć nakłady na armię, by zakończyć sytuację, w której to Ameryka finansowała bezpieczeństwo Europy, a amerykański podatnik płacił za to, że kraje europejskie mogły oszczędzać na wydatkach zbrojeniowych i utrzymywać państwo dobrobytu: bezpłatną służbę zdrowia i wysokie emerytury.

Co ciekawe, sam Rutte zapewniał w rozmowie z „NYT”, że Europie wydatki na obronę się zwrócą. Mówił o „dywidendzie zbrojeniowej”, która sprawi, że pieniądze wpompowane w obronność wzmocnią gospodarki, sprawią, że powstaną nowe biznesy, również cywilne. Z absolutną pewnością jednak przekonywał, że Stany Zjednoczone są całkowicie lojalne wobec NATO i zobowiązań wynikających z artykułu 5.

Państwa członkowskie NATO. Jak i kiedy rozszerzał się Sojusz?

Foto: PAP

Innymi słowy, może się okazać, że to, co uważaliśmy za nieobliczalność Trumpa, za jego kapryśność, czy, jak to określił Rutte, „brutalność”, było metodą zmuszenia europejskich członków sojuszu, by wzięli na siebie odpowiedzialność za własne bezpieczeństwo. Może się okazać, że w tym szaleństwie jest metoda.