Hałas F-16 obniża wartość domu

Tak wynika z [b]wyroku Sądu Najwyższego (sygn. II CSK 367/08)[/b].

Dotyczy on sprawy wniesionej przez małżonków Wacławę i Remiliusza D. Państwo D. w 1990 r. po czterech latach budowy wprowadzili się do domu jednorodzinnego położonego w sąsiedztwie wojskowego lotniska Poznań-Krzesiny. Lotnisko to istnieje od II wojny światowej, a od lat 60. ubiegłego wieku startują tam i lądują samoloty odrzutowe. Od 2006 r. są to również samoloty F-16.

[srodtytul]Obszar ograniczonego użytkowania[/srodtytul]

W 2004 r. rozporządzeniem wydanym na podstawie art. 135 ust. 2 ustawy z 2001 r. – Prawo ochrony środowiska w ówczesnym brzmieniu wojewoda ustanowił, ze względu na przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu, obszar ograniczonego użytkowania podzielony na pięć stref: od A (uciążliwość najmniejsza) do E (największa). Określił w nim ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków i sposób korzystania z budynków.

Nieruchomość małżonków D. znalazła się w strefie D, w której obowiązuje zakaz wznoszenia m.in. budynków mieszkalnych i przeznaczonych na długotrwały pobyt ludzi. Dla istniejących budynków przewidziano zapewnienie właściwego klimatu akustycznego dzięki zastosowaniu przegród technicznych.

Dom państwa D. jest dość dobrze zabezpieczony przed hałasem. Aby dostosować go do wymagań określonych w rozporządzeniu, wystarczyła wymiana okien. Jednakże po wydaniu tego rozporządzenia, a zwłaszcza po nagłośnieniu przez media informacji, że lotnisko Krzesiny będzie wykorzystywane dla samolotów F-16, spadły zainteresowanie nieruchomościami położonymi w jego pobliżu oraz ich ceny.

[b]Państwo D. wystąpili przeciwko Skarbowi Państwa – Wojskowemu Zarządowi Infrastruktury o 76,6 tys. zł odszkodowania za obniżenie wartości handlowej domu oraz zrekompensowanie wydatków na zapewnienie właściwego klimatu akustycznego[/b]. Jako podstawę wskazali art. 129 ust. 2 ustawy z 2001 r., w którym zapisano, że w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

[srodtytul]Odmowa słuszna czy nie[/srodtytul]

[b]Sąd I instancji zasądził 11 200 zł na wymianę okien. Mimo opinii biegłego potwierdzającej spadek wartości domu oddalił roszczenie z tym związane[/b]. Argumentował, że między ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a spadkiem wartości domu brak związku przyczynowego. To podwyższony poziom hałasu związany z istnieniem lotniska spowodował spadek wartości i ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, a nie odwrotnie.

Państwo D., budując dom, mieli świadomość uciążliwości, jakie mogą się wiązać z sąsiedztwem lotniska. Nie przekonał sądu argument, że wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania ponieśli szkodę w postaci niemożności wybudowania na swej działce domu dla syna. Sąd uznał, że nie ma takiej potrzeby, bo dom o pow. 300 mkw. zaspokaja potrzeby mieszkaniowe trzech dorosłych osób.

Sąd II instancji zaakceptował ten wyrok.

[srodtytul]Kodeks cywilny podstawą[/srodtytul]

Wskutek skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy uchylił werdykt II instancji w części aprobującej odmowę przyznania małżonkom D. odszkodowania za zmniejszenie wartości domu. Zgodził się jednak z sądami, że art. 129 ust. 2 nie może być podstawą do przyznania tego odszkodowania.

– Rację mają sądy – mówił sędzia Hubert Wrzeszcz – że przepis ten wymaga wykładni systemowej w kontekście art. 135 ust. 3a określającego, co ma zawierać rozporządzenie wojewody. Właściciel może dochodzić odszkodowania tylko wówczas, gdy rozporządzenie to ogranicza sposób korzystania z nieruchomości. Obniżenie wartości handlowej nie pozostaje w tym wypadku w związku przyczynowym z takim ograniczeniem i nie jest objęte art. 129. – W sprawie tej powstał problem wskazania właściwej podstawy prawnej odszkodowania – tłumaczył sędzia. – Odwołać się tu trzeba do art. 322 prawa ochrony środowiska z 2001 r., w myśl którego do odpowiedzialności za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli ustawa ta nie stanowi inaczej.

Skoro w tej sprawie podstawą odszkodowania nie może być art. 129, a szkoda powstała, zadaniem sądu było poszukać jej w [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70928]kodeksie cywilnym[/link]. Taką podstawą jest art. 435 k.c. o odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu wprowadzanego w ruch za pomocą sił przyrody. – Przedsiębiorstwem takim jest niewątpliwie lotnisko – zaznaczył sędzia.

[b]Dla przyjęcia odpowiedzialności na podstawie art. 435 k.c. nie trzeba wykazywać bezprawności. Jest to bowiem odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.[/b]

– [b]Standard troski o sprawiedliwe rozstrzygnięcie przemawia za uwzględnieniem skargi kasacyjnej i przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia[/b] – stwierdził sędzia.