Immunitet sędziowski: jest luka w prawie, ale...

W sprawach uchylenia immunitetu sędziowskiego pojawiają się nadal wątpliwości

Publikacja: 05.06.2009 07:25

Immunitet sędziowski: jest luka w prawie, ale...

Foto: Fotorzepa, Jak Jakub Ostałowski

[b]27 maja 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów Izby Karnej (sygn. I KZP 5/09)[/b] podjął uchwałę, w której stwierdził, iż w postępowaniu o uchylenie immunitetu sędziowskiego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu dyscyplinarnym oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BCDA8552D410D413B9F6D6693DC9C720?id=75001]kodeksu postępowania karnego[/link].

Uchwała podjęta na wniosek I prezesa SN miała rozwiać wątpliwości pojawiające się w praktyce. Czy rzeczywiście rozwiała?

[srodtytul]Wyrok TK[/srodtytul]

[b]Przyczyną trudności z określeniem, jakie przepisy należy stosować w postępowaniu o uchylenie immunitetu sędziowskiego, był wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 28 listopada 2007 r. (sygn. K 39/07)[/b], który zakwestionował przepis nakazujący wprost odpowiednie stosowanie do postępowań o uchylenie immunitetu sędziemu przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym, a tym samym k.p.k. (w przepisach o postępowaniu dyscyplinarnym znajduje się odesłanie do k.p.k.). Stosowanie przepisów procedury karnej oraz o postępowaniu dyscyplinarnym w postępowaniu o uchylenie immunitetu sędziowskiego utraciło zatem podstawę ustawową.

W niedługim czasie po wyroku TK w orzecznictwie sądów dyscyplinarnych zaczęły pojawiać się wątpliwości. [b]Jedną z nich było postanowienie SN – Sądu Dyscyplinarnego z 29 października 2008 r. (sygn. SNO 61/08) dotyczące możliwości wznowienia postępowania zakończonego uchwałą o uchyleniu sędziemu immunitetu.[/b] W uzasadnieniu postanowienia SN zawarł bardzo niepokojące stwierdzenie, że nie ma obecnie podstawy prawnej do odpowiedniego stosowania przepisów k.p.k. w tzw. postępowaniu immunitetowym. Przyjęcie tego stanowiska mogłoby prowadzić do naruszenia prawa do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji. Zagrożona byłaby też zasada dwuinstancyjności przewidziana w art. 176 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AE7D04C08D322EEF658E4650F532F311?id=77990]konstytucji[/link]. W opinii I prezesa SN orzeczenie to było dowodem istnienia rozbieżności w wykładni prawa, co uzasadniało wystąpienie z wnioskiem o ich rozstrzygnięcie.

Ze względu na doniosłość znaczenia zagadnienia dla praktyki orzeczniczej sądów dyscyplinarnych SN zdecydował o podjęciu uchwały, w której uznał, iż luka w przepisach ustawy o ustroju sądów powszechnych nie oznacza, że k.p.k. nie ma zastosowania w postępowaniach immunitetowych. SN zaznaczył, że przepisy procedury karnej mają zastosowanie jedynie w zakresie koniecznym do zachowania funkcjonalności i standardów rzetelnego procesu.

Koronnym argumentem SN było uznanie, że w razie przyjęcia odmiennego stanowiska doszłoby do nieuzasadnionego różnicowania zasad odpowiedzialności sędziów sądów powszechnych i wojskowych (w wypadku tych ostatnich ustawa przewiduje wprost odesłanie w zakresie nieuregulowanym do k.p.k.). Ze względu na represyjny charakter postępowania immunitetowego oraz różnicowanie sytuacji podmiotów znajdujących się w podobnej sytuacji istniało zagrożenie nadmiernego ograniczenia zasady równości wobec prawa, wyrażonej w art. 32 konstytucji.

[srodtytul]Znaczenie uchwały[/srodtytul]

[b]W obecnym stanie prawnym odpowiednie stosowanie przepisów k.p.k. w postępowaniach o uchylenie immunitetu sędziowskiego jest możliwe drogą analogii, co nie zawsze jest w pełni wykonalne.[/b] Sam SN w ostatnim zdaniu omawianej uchwały stwierdził, że w kwestii możliwości wznowienia postępowania zakończonego uchwałą o uchyleniu sędziemu immunitetu przepisy k.p.k. mogą nie znaleźć zastosowania. Problem ten wystąpił przecież w przytoczonym postanowieniu SN z 29 października 2008 r.

[b]Sytuacja, w której SN w przeważającej części uzasadnienia uchwały argumentuje za odpowiednim stosowaniem przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym i k.p.k. w postępowaniach immunitetowych, po czym w ostatnim zdaniu aprobuje stanowisko wyrażone w postanowieniu z października 2008 r., zmusza do postawienia kilku pytań. Po pierwsze: jaką rolę w praktyce sądów dyscyplinarnych odgrywać będzie analizowana uchwała? Po drugie: w jakim dokładnie zakresie k.p.k. będzie w takich postępowaniach stosowany? Wydaje się jednak, że odpowiedzi na nie należy poszukiwać w kolejnych orzeczeniach sądów dyscyplinarnych.[/b]

[i]Barbara Grabowska, Artur Pietryka - współpracownicy Programu Spraw Precedensowych HFPCz[/i]

[b]27 maja 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów Izby Karnej (sygn. I KZP 5/09)[/b] podjął uchwałę, w której stwierdził, iż w postępowaniu o uchylenie immunitetu sędziowskiego stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu dyscyplinarnym oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BCDA8552D410D413B9F6D6693DC9C720?id=75001]kodeksu postępowania karnego[/link].

Uchwała podjęta na wniosek I prezesa SN miała rozwiać wątpliwości pojawiające się w praktyce. Czy rzeczywiście rozwiała?

Pozostało 87% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów