Skutki zbyt pochopnego podjęcia inwestycji nie obciążają państwa

[b]Sąd Najwyższy w wyroku z 6 maja 2009 r. (III CSK 668/08)[/b] potwierdził, że nie można się domagać odszkodowania za szkody poniesione wskutek podjęcia robót na podstawie decyzji, która potem została uchylona.

Takiego odszkodowania w wysokości 800 tys. zł w pozwie wniesionym w 2002 r. domagał się od Skarbu Państwa – wojewody zachodniopomorskiego, Marek T. Szkodę miały stanowić koszty prac przygotowawczych i inne wydatki związane z budową małej elektrowni wodnej przerwaną z powodu uchylania wydanych pierwotnie decyzji: pozwolenia wodnoprawnego i pozwolenia na budowę.

[srodtytul]Protesty ekologów okazały się słuszne [/srodtytul]

Marek T. w grudniu 1998 r. uzyskał decyzję ówczesnego wojewody koszalińskiego o udzieleniu pozwolenia wodnoprawnego na spiętrzenie rzeki Parsęta w celu zbudowania małej elektrowni wodnej (o mocy 400 kW) na wysokości jego działki graniczącej z rzeką. Po reformie administracji inny wojewoda – zachodniopomorski – 17 sierpnia 1999 r. udzielił Markowi T. pozwolenia na budowę i zatwierdził projekt budowlany elektrowni. We wrześniu 1999 r. wydano mu dziennik budowy. Ówczesne przepisy, inaczej niż dziś obowiązujące, dopuszczały wydanie go, także gdy decyzja o pozwoleniu na budowę nie była ostateczna.

Przeciwko inwestycji protestowały Polski Związek Wędkarski i organizacje ekologiczne. Twierdziły, że inwestycja nie tylko zmieni naturalny wygląd rzeki, lecz także będzie zagrożeniem dla ryb łososiowatych. Wskutek skarg i odwołań Polskiego Związku Wędkarskiego popieranego przez organizacje ekologiczne decyzję o pozwoleniu wodnoprawnym cofnięto. Uchylająca decyzja została doręczona Markowi T. 20 października 1999 r.

W tym stanie rzeczy wojewoda wznowił postępowanie w sprawie o pozwolenie na budowę, jako że jego warunkiem było istnienie pozwolenia wodnoprawnego, i odmówił wydania pozwolenia na budowę. Jednakże postępowanie wznowieniowe zostało ostatecznie w toku postępowania odwoławczego umorzone przez głównego inspektora nadzoru budowlanego. Okazało się bowiem, że decyzja o pozwoleniu na budowę nie była ostateczna, bo w aktach sprawy znajdowało się nierozpoznane odwołanie wniesione przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnoprawnych. Po jego rozpatrzeniu decyzja o pozwoleniu na budowę została uchylona.

[srodtytul]Dwa razy w Sądzie Najwyższym [/srodtytul]

Sąd I instancji oddalił roszczenia niefortunnego inwestora, choć przyznał, że w toku spraw o pozwolenie na budowę doszło do wielu uchybień i wskutek tych uchybień poniósł on szkodę. W ocenie sądu Marek T. nie zdołał udowodnić jej wysokości. Sąd II instancji zaakceptował ten wyrok.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w styczniu 2006 r. skargi kasacyjnej uchylił wyrok sądu II instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Powodem było uznanie słuszności zarzutu naruszenia art. 322 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D897511CB1A9E58D9C9EC54D2AFA1C61?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link]. SN nie zgodził się z przyjętym przez sąd rozumieniem „niemożności”, o jakiej mowa w tym przepisie, w sensie obiektywnym, a więc ograniczonym do sytuacji, w których nie da się jej usunąć ani przezwyciężyć.

[b]Wedle SN w art. 322 k.p.c. chodzi także o sytuacje, gdy fakt poniesienia szkody jest bezsporny, choć na podstawie przedstawionego materiału dowodowego nie można ściśle ustalić jej rozmiarów. W ocenie SN materiały zebrane w tej sprawie pozwalały na podjęcie próby szacunkowego ustalenia wysokości szkody.[/b]

Sąd II instancji skorzystał z możliwości powołania dowodu z opinii biegłych z zakresu budownictwa lądowego i z zakresu wyceny urządzeń technicznych, a także z zeznań świadków. Biegły zakwestionował, by w okresie od 17 sierpnia 1999 r. do 20 października 1999 r. roboty wskazane przez inwestora były prowadzone w takim zakresie.

Sąd II instancji także tym razem oddalił apelację Marka T. od niekorzystnego dla niego wyroku I instancji.

Sąd Najwyższy zaakceptował ten wyrok i oddalił skargę kasacyjną.

[srodtytul]Nieuzyskanie pozwolenia nie jest źródłem szkody [/srodtytul]

Sędzia Krzysztof Strzelczyk stwierdził, że sąd II instancji przy ponownym rozpatrywaniu sprawy nie był zobowiązany do ustalenia wysokości szkody wyłącznie na podstawie art. 322 k.p.c. Mógł więc powołać biegłych i świadków.

SN podzielił jego ocenę co do braku w tej sprawie podstaw do przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Zgodził się przede wszystkim z sądem II instancji, że [b]w interesie inwestora leży sprawdzenie, czy działania podejmuje na podstawie ostatecznej decyzji. Jeśli zaniedba uzyskania zaświadczenia o jej ostateczności, jak było w tej sprawie, działa na własne ryzyko[/b].

Sąd II instancji zajął w tej kwestii korzystniejsze dla powoda stanowisko. Przyjął bowiem, że szkodą mogły być wydatki poniesione przez Marka T. w okresie od wydania pozwolenia na budowę do doręczenia mu decyzji uchylającej pozwolenie wodnoprawne. Jest bowiem oczywiste, że bez tego ostatniego elektrownia nie może powstać.