Zwolnienie od zwrotu bonifikaty nie dotyczy osoby bliskiej

Pieniądze z takiej transakcji trzeba zwrócić, nawet jeżeli zostały wydane na własne cele mieszkaniowe.

[b]Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku, który zapadł na posiedzeniu niejawnym (sygnatura akt: V CSK 15/10).[/b]

[b]Wyrok odnosi się do mieszkań wykupionych przez najemców od gminy oraz od Skarbu Państwa po 22 października 2007 r.[/b] W tym dniu bowiem weszła w życie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175037]nowelizacja z 24 sierpnia 2004 r.[/link] do [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B096A0955E73628597235B319F04877A?id=357084]ustawy z 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (u.g.n.)[/link], która zmieniła przepisy dotyczące zwrotu bonifikat. W myśl dodanego wówczas do art. 68 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B096A0955E73628597235B319F04877A?id=357084]u.g.n.[/link] ust. 2b wskazane w ust. 2 art. 68 zasady dotyczące zwrotu bonifikaty stosuje się odpowiednio do osoby bliskiej, która wyzbyła się mieszkania albo wykorzystała je na cel niemieszkaniowy przed upływem pięciu lat od dnia pierwotnego nabycia (wykupu od gminy albo Skarbu Państwa).

[srodtytul]Graniczna data[/srodtytul]

Sąd Najwyższy w kilku uchwałach odnoszących się do mieszkań wykupionych przed 22 października 2007 r. uznał, że obowiązek zwrotu bonifikaty dotyczy tylko najemcy, który nabył mieszkanie bezpośrednio od gminy czy Skarbu Państwa. Nie obciąża on natomiast osoby bliskiej, która stała się potem właścicielem tego mieszkania w wyniku darowizny lub sprzedaży.

Ze wskazaną datą wszedł też w życie art. 68 ust. 2a u.g.n. wyłączający obowiązek zwrotu m.in. wówczas, gdy pieniądze ze sprzedaży w ciągu 12 miesięcy wyda się na kupno innego mieszkania albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystywanej na cele mieszkaniowe.

Aniela K. przekonana była, że przepis ten dotyczy także jej. Jej córka wykupiła jako najemczyni mieszkanie od gminy w lutym 2008 r. z dużą bonifikatą. Już w maju 2008 r. umową darowizny przekazała je matce. Z kolei Aniela K. w sierpniu 2008 r. sprzedała lokum osobie trzeciej. W ciągu roku od tej daty wydała uzyskane pieniądze w znacznej części na budowę domu jednorodzinnego.

Gmina, powołując się na art. 68 ust. 2b u.g.n., zażądała od Anieli K. zwrotu bonifikaty, a wobec odmowy wystąpiła przeciwko niej do sądu. Gmina przegrała w I i II instancji. Sądy bowiem wbrew jej twierdzeniom uznały, że art. 68 ust. 2a pkt 5 u.g.n. wyłączający obowiązek zwrotu bonifikaty w razie przeznaczenia pieniędzy ze sprzedaży wykupionego mieszkania na cele mieszkaniowe odnosi się także do osób bliskich, które uzyskały mieszkanie od pierwotnego nabywcy.

[srodtytul]Sądy chciały zastąpić Sejm[/srodtytul]

Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego wskutek skargi kasacyjnej gminy. Gmina zarzucała w niej naruszenie przytoczonych przepisów u.g.n., a także konstytucji. Twierdziła, że wskutek nieuprawnionej wykładni art. 68 ust. 2b u.g.n., rozszerzającej działanie tego przepisu na osoby bliskie pierwotnego nabywcy, sądy wkroczyły w kompetencje władzy ustawodawczej.

Art. 68 ust. 2b u.g.n. nakazuje stosować do osób bliskich odpowiednio tylko art. 68 ust. 2 zobowiązujący do zwrotu bonifikaty – argumentowała gmina. Nie odsyła natomiast do art. 68 ust. 2a, określającego przypadki, w których art. 68 ust. 2 się nie stosuje, słowem, w których gmina lub Skarb Państwa mimo wyzbycia się lokum w okresie karencji żądać zwrotu upustu nie może.

SN zgodził się z tym. Uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Uznał, że stanowisko sądów w kwestii dopuszczalności stosowania przesłanek zwolnienia z tego obowiązku przewidzianych w art. 68 ust. 2a do osoby bliskiej pozostaje w oczywistej sprzeczności z wykładnią literalną art. 68 ust. 2b u.g.n., czyli dosłownym brzmieniem tego przepisu. To literalna wykładnia prowadzi do jednoznacznego wniosku – stwierdza SN – że niezależnie od celu zbycia lokum przez osobę bliską oraz osobę nabywcy ma ona obowiązek zwrotu kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie.

SN zgodził się z gminą także co do zarzutów dotyczących naruszenia konstytucji.

[ramka][srodtytul]Względy dla bliskich [/srodtytul]

Przepisy dotyczące zwrotu bonifikaty zmieniały się wielokrotnie. Jednakże jedna zasada obowiązuje od początku niezmiennie: nie trzeba zwracać upustu w razie darowizny lub sprzedaży mieszkania przed upływem okresu karencji na rzecz osoby bliskiej. Krąg tych osób jest dość szeroki. Należą do niego – w myśl art. 4 pkt 13 ustawy o gospodarce nieruchomościami – zstępni (dzieci wnuki, prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), rodzeństwo, dzieci rodzeństwa (siostrzeńcy, bratankowie), małżonek, adopcyjni rodzice i adopcyjne dzieci oraz osoba, która pozostaje ze zbywcą (tym, kto wykupił lokum od gminy albo od Skarbu Państwa) w faktycznym pożyciu (konkubent, konkubina).[/ramka]

[ramka][b]Czytaj też:[/b]