Odwołanie darowizny sprawą o własność

Jeśli obdarowany nie chce dobrowolnie zwrócić tego, co dostał, darczyńca może wystąpić przeciwko niemu do sądu.

Z [link=http://]uchwały Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2010 r. (sygn. III CZP 91/09)[/link] wynika, że jeśli przedmiotem darowizny jest udział w nieruchomości i toczy się sprawa o zniesienie współwłasności, to związane z jej odwołaniem żądanie darczyńcy, by zobowiązać obdarowanego do przeniesienia na niego własności nieruchomości, może być rozpoznane tylko w sprawie o zniesienie współwłasności.

Wątpliwości prawne wyjaśnione w tej uchwale powstały na tle sprawy wniesionej przez Dariusza S. przeciwko Marianowi S. Dariusz S. odwołał darowiznę udziału w nieruchomości z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego i zwrócił się do sądu o zobowiązanie Mariana S. do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na niego własności nieruchomości.

Prawomocny wyrok sądu uwzględniający takie żądanie zastępuje to oświadczenie (art. 64 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=7AF13252CB9ABF1FDA752F7B83585A5C?id=70928]kodeksu cywilnego[/link]). Na podstawie tego wyroku notariusz spisuje odpowiedni akt będący podstawą do ponownego wpisania darczyńcy jako właściciela czy współwłaściciela w księdze wieczystej nieruchomości.

Jednakże sąd II instancji żądanie Dariusza S. oddalił. W jego ocenie Marianowi S. rażącej niewdzięczności wobec darczyńcy zarzucić nie można.

Wskutek apelacji Dariusza S. sprawa znalazła się w sądzie II instancji. Ten zaś przed merytorycznym jej rozstrzygnięciem powziął wątpliwości prawne, o których rozstrzygnięcie zwrócił się do SN.

Powstały one na tle art. 618 § 1 i 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=ADBF6B1EA38D5A45D53903298476161F?id=70930]kodeksu postępowania cywilnego[/link] w związku z wszczętym przed wniesieniem pozwu w tej sprawie postępowaniem o zniesienie współwłasności nieruchomości, w której udział był przedmiotem darowizny. W myśl art. 618 § 1 k.p.c. w sprawie o zniesienie współwłasności sąd musi rozstrzygnąć także m.in. spory o prawo własności.

Z kolei w § 2 art. 618 k.p.c. zapisano, że z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie współwłasności odrębne postępowanie, m.in. o prawo własności, jest niedopuszczalne. Sprawy będące w toku przekazuje się do rozpoznania sądowi prowadzącemu postępowanie o zniesienie współwłasności.

Sprawy wniesionej przez Dariusza S. w związku z odwołaniem darowizny do wcześniej toczącego się postępowania o zniesienie współwłasności nie przekazano. To wcześniejsze postępowanie zostało zawieszone do czasu zakończenia drugiego.

Sąd II instancji nie był pewien:

- czy postępowanie związane z odwołaniem darowizny jest sprawą o własność w rozumieniu art. 618 § 1 k.p.c.,