Kiedy sprzedaż towarów a kiedy usługa gastronomiczna

W orzeczeniu z 10 marca 2011 w połączonych sprawach C-497/09, C-499/09, C-501/09,  C-502/09 rozstrzygnął kwestię zasad klasyfikowania świadczeń dla celów VAT jako usług restauracyjnych, kateringu i dostawy artykułów spożywczych (dań).

Konsumpcja na miejscu i dania gotowe

Spór dotyczył świadczeń polegających m.in. na sprzedaży napojów i gotowych dań do spożycia na miejscu (np. kiełbasek, frytek, hot dogów) ze specjalnie przystosowanych przyczep gastronomicznych bądź stoisk wyposażonych w kontuar oraz miejsc pozwalających na konsumpcję zakupionych posiłków (bez obsługi kelnerskiej), sprzedaży popcornu w kinach (gdy w foyer kin były również miejsca do siedzenia: stoliki, krzesła, kanapy) i dostawy gotowych dań w zamkniętych opakowaniach termicznych na życzenie klienta wraz z udostępnieniem naczyń, nakryć, stolików oraz personelu.

Chodziło o to, czy jest to dostawa towarów (produktów spożywczych), czy usługa, co było istotne w stanie prawnym sprzed wejścia w życie dyrektywy  2009/47/WE, kiedy to – w  świetle unijnych regulacji – możliwe było stosowanie obniżonej stawki VAT na usługi restauracyjne i kateringowe.

Świadczenia złożone

ETS opierając się na koncepcji świadczeń złożonych, wskazał, że połączenia dostaw towarów z elementami świadczenia usług dla celów VAT tworzą jedną transakcję, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

W ocenie Trybunału, gdy przygotowanie ciepłego produktu gotowego ogranicza się do czynności pobieżnych i  znormalizowanych i zwykle nie następuje na życzenie konkretnego klienta, lecz w sposób stały i regularny, w zależności od  popytu możliwego do przewidzenia w sposób ogólny, nie można uznać takiego świadczenia za usługę, ale powinno być traktowane dla celów VAT jako dostawa towarów (nawet jeżeli konieczne jest wykonanie wielu czynności, które zapewnić mają odpowiednie przygotowanie posiłku).

Trybunał przypomniał jednocześnie, że dla uznania danego świadczenia za usługę restauracyjną działalność taka, poza samym dostarczeniem posiłku, powinna obejmować również obsługę kelnerską, doradzanie klientom przy wyborze posiłku, odpowiednie jego podanie, zapewnienie szatni, toalety itp. (podobnie rozstrzygnął ETS w sprawie Faaborg-Gelting Linien,  C-231/94 - więcej o tym orzeczeniu w artykule Jaka stawka VAT na gotowe posiłki).

Jak zaklasyfikować

Uwzględniając te przesłanki, Trybunał uznał, że udostępnienie podstawowych urządzeń do konsumpcji bez miejsc siedzących i bez obsługi kelnerskiej nie zmienia klasyfikacji transakcji polegającej na wydawaniu gotowych dań, jako dostawy towarów.

W odniesieniu do dań gotowych dostarczanych przez przedsiębiorstwo kateringowe do miejsca zamieszkania klienta zauważył, że w odróżnieniu od  dań serwowanych na stoiskach i w pojazdach gastronomicznych oraz w kinach nie są one z reguły przygotowywane w  sposób standardowy, lecz zawierają w znacznie większym stopniu aspekt świadczenia usług (wymagają znacznie większego nakładu pracy i umiejętności).

Jakość produktów, kreatywność i sposób podania są w tym wypadku elementem, który z reguły odgrywa dla klienta istotną rolę. Z jego punktu widzenia ważne jest również, by dostawa ta nastąpiła w określonym przez niego momencie.

Poza tym działalność kateringowa może obejmować również dodatkowe świadczenia umożliwiające konsumpcję, jak dostarczenie naczyń, nakryć, a nawet mebli i obsługi kelnerskiej. Biorąc to pod uwagę, Trybunał uznał, że działalność kateringowa jest świadczeniem usług, chyba że przedsiębiorstwo kateringowe dostarcza jedynie standardowe dania bez świadczenia dodatkowych usług.

Autor jest doradcą podatkowym w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy