Bez 5 lat pracy nie można dostać renty - wyrok SN

Tak wynika z ostatniej uchwały Sądu Najwyższego (sygnatura:  I UZP 5/11).

Sędziowie zajęli się sprawą kobiety, która wniosek o przyznanie renty złożyła w ZUS w 2009 r. Zakład odmówił, gdyż stwierdził, że nie ma wystarczającego stażu pracy.

W myśl art. 58 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm. – dalej ustawa emerytalna) osoba powyżej 30. roku życia, która utraciła zdrowie, dostanie rentę tylko wtedy, gdy udowodni co najmniej pięć lat okresów składkowych i nieskładkowych przypadających w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku do ZUS.

Wnioskodawczyni udowodniła jedynie dwa lata i cztery miesiące okresów składkowych. W pozostałym czasie opiekowała się niedołężną matką, co było traktowane jako okres nieskładkowy.

Za mało lat

ZUS uwzględnił jej tylko siedem miesięcy stażu nieskładkowego. Łącznie dało to zbyt krótki staż do przyznania renty. Powołał się przy tym na art. 5 ust. 2 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym przy ustalaniu prawa do emerytury czy renty okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nie większym niż jedna trzecia okresów składkowych. Zdaniem ZUS tę zasadę stosuje się także do obliczania stażu pracy w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku niezbędnego do przyznania renty.

Niedoszła rencistka odwołała się do sądu. Podczas procesu dowodziła, że jej całkowity staż pracy wynosi ponad 25 lat. Nie było więc przeszkód, by zaliczyć jej cały okres nieskładkowy przypadający w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku do ZUS, co dałoby jej prawo do renty.

Sąd I instancji odmówił jej prawa do tego świadczenia. Sąd apelacyjny przyznał jej rentę okresową do końca 2010 r. z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

ZUS złożył skargę kasacyjną w tej sprawie.

Kto straci

Sąd Najwyższy w uchwale poszerzonego siedmioosobowego składu rozstrzygnął wątpliwości na niekorzyść rencistów.

– Okresy nieskładkowe uwzględnia się w rozmiarze nie większym niż jedna trzecia okresów składkowych przypadających w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o przyznanie renty – stwierdził prezes Izby Pracy SN prof. Walerian Sanetra, uzasadniając orzeczenie.

Z uchwały wynika, że wnioskodawczyni musi zwrócić wypłaconą dotychczas rentę. ZUS przyzna jej to świadczenie dopiero wtedy, gdy wypracuje dodatkowy staż. Na podstawie art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej będzie mogła się starać o nią także wtedy, gdy zostanie uznana za całkowicie niezdolną do pracy.

Wówczas nie ma znaczenia staż pracy w ciągu dziesięciu lat przed złożeniem wniosku. Liczy się bowiem jej ogólny staż zdobyty podczas całej kariery zawodowej. Osoba całkowicie niezdolna do pracy może się starać o prawo do renty, pod warunkiem że udowodni, gdy jest kobietą, co najmniej 25 lat okresów składkowych. Mężczyźnie niezbędny jest 30-letni staż składkowy.

Ta niekorzystna dla ubezpieczonych interpretacja przepisów może dotknąć osób, które przebywają długotrwale na zasiłku chorobowym i świadczeniu rehabilitacyjnym, rencistów, którzy po upływie 18 miesięcy od utraty swojego świadczenia starają się o ponowne jego przyznanie, a także rodziców, którzy zrezygnowali z pracy, gdy zaszła potrzeba opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem.

Czytaj także w serwisie:

Prawo dla Ciebie

»

Świadczenia