Korupcja w kraju bez korupcji

Anna Nowacka-Isaksson ze Sztokholmu

Ruszył  proces o korupcję, największy w historii szwedzkiej administracji państwowej. Chodzi o wypłacanie łapówek przy budowaniu więzień. Do procesu przygotowywano się aż trzy lata.

Zarzuty dawania i przyjmowania łapówek postawiono czterem mężczyznom. W epicentrum jednak znalazły się dwie osoby: były szef nieruchomości szwedzkiego systemu więzień i zakładów poprawczych oraz jego bliski przyjaciel.

Bliski przyjaciel był właścicielem  spółki konsultingowej. Szef nieruchomości, ignorując wszelkie oficjalne  przetargi, przekazywał projekty na budowę więzień wybranym firmom budowlanym. Budowę obiektów karnych planowano w Haparandzie, Härnösand, Östersund i Kristianstad, a aresztu w Sollentunie.

W podzięce za lukratywne kontrakty z systemem penitencjarnym firmy wysyłały na konto spółki przyjaciela prowizję. Prowizja w wysokości 25 milionów szwedzkich koron nie była jednak niczym innym niż łapówką. Przyjaciele dzielili się nią i przeznaczali m.in. na podróże dookoła świata razem z żonami.

Do zarzutów o korupcję przy budowie zakładów karnych prokurator dołączył  akt oskarżenia dotyczący wcześniejszej pracy szefa nieruchomości, w Krajowym Zarządzie Policji. Przestępstwo było podobne, polegało na pominięciu zasady oficjalnego przetargu. Zawarł on wówczas niekorzystny kontrakt na wynajem domu dla policji w Linköping na 20 lat. Kontrakt okazał się o 9 mln za drogi. Według oskarżenia szef nieruchomości i jego przyjaciel przyjęli łapówki rzędu 750 tys. koron. Według badania wstępnego  podejrzany twierdził, że zebrał 18 ofert. W rzeczywistości od początku brał pod uwagę jedynie dwie firmy, by wybrać w końcu jedną.

Dwóch głównych oskarżonych może otrzymać karę do sześciu lat więzienia. Ironią losu byłoby, gdyby trafili do więzień, które sami planowali...

Jeden z mężczyzn może też zostać obłożony zakazem prowadzenia działalności gospodarczej. Podejrzani  zaprzeczają zarzutom. Twierdzą, że są niewinni.

Działania oskarżonych Jan Axelsson z biura walki z korupcją, z prokuratury, ocenił jako bardzo niebezpieczny rodzaj  przestępczości , w której wyeliminowano  z gry wolną konkurencję. Uwypuklił też,  że sposób ich postępowania jest na tyle szkodliwy, że podważa zaufanie do państwowego aparatu administracji.

Nie chodzi jednak tylko o etos zaufania do państwa. Na skutek zawarcia niekorzystnych umów szwedzka opieka penitencjarna utraciła sumę szacowaną ?na kilkaset milionów koron.

Nie są to jednak jedyne straty.