Czy leci z nami pilot?

[b]Rz: Prosimy nam doradzić: brać kredyt w tych czasach? [/b]

[b]Ryszard Bugaj:[/b] Jeśli macie i będziecie mieć stałą pracę, to brać.

[b]We frankach czy w złotych?[/b]

Gdybym to wiedział, byłbym najbogatszym człowiekiem na świecie. Ryzyko jest w obu przypadkach. Ale większe ryzyko porażki jest w przypadku franka.

[b]A prezydent dobrze zrobił, biorąc kredyt we frankach? [/b]

To zależy od tego, kiedy brał. Jeśli dwa, trzy lata temu, to chyba nie najlepiej.

[b]O co ostatnio pana pytał prezydent?[/b]

Lech Kaczyński bardzo się interesuje całokształtem sytuacji gospodarczej w Polsce. Chce współdziałania między dużymi grupami społecznymi. Zależy mu, żeby ludzie byli przekonani, że „leci z nimi pilot”, i żeby mieli do niego zaufanie.

[b]A z nami leci pilot? [/b]

Boję się, że nie. Ale pilot nie musi być jeden, to może być klasa polityczna jako taka. Tylko że oni się biją po głowach… Z drugiej strony ciągle nie wykrystalizował się pomysł, co robić w polskiej gospodarce zagrożonej przez kryzys.

[b]Prezydent chce być takim pilotem?[/b]

Chyba nie. On ma świadomość, że konstytucja nie daje mu w kwestiach gospodarczych skutecznych instrumentów do ręki.

[b]A o co pytał ostatnio prezes NBP?[/b]

Są kwestie związane z raportem na temat euro. W tej chwili trwa praca nad sfinalizowaniem syntezy. Myślę, że ważne znaczenie mieć będzie również aneks zawierający analizę uwarunkowań płynących z kryzysu.

[b]Czyli?[/b]

Przede wszystkim problemy wynikające z niestabilności na rynkach finansowych. Tam będą pewnie argumenty odnoszące się do terminu przyjęcia wspólnej waluty.

[b]I jaka to będzie data? [/b]

Raport jest przygotowywany przez analityków i zatwierdzany przez zarząd NBP. Wszyscy oni wiedzą bardzo wiele o problemie. Wątpię, czy zdecydują się na rekomendację konkretnego terminu. Zmienność uwarunkowań nadal jest bardzo duża.

[b]O czym jeszcze jest mowa w aneksie do raportu NBP w sprawie euro? [/b]

Ja to zrozumiałem tak: kryzys pogarsza krótkookresowe warunki przystąpienia do strefy euro. Dziś bilans korzyści i kosztów ze względu na kryzys nie jest dobry. Myślę, że autorzy aneksu do raportu są zwolennikami naszego przystąpienia do strefy euro, ale są także ludźmi dobrze wykształconymi i nie mają oczu zamkniętych na rzeczywistość.

[b]To rządowa mapa drogowa wchodzenia do strefy euro w 2012 r. powinna zostać zmieniona?[/b]

Jestem w najwyższym stopniu zaniepokojony polityką, którą prowadzi minister Jacek Rostowski. Uważam ją za niebywale ryzykowną. Może doprowadzić do tego, że kryzys się w Polsce zakorzeni i nie unikniemy recesji, choć mogliśmy. Doskonale oddają to słowa, które ostatnio przeczytałem: „nie zadłużać się dziś z powodu recesji to tak jak popełnić samobójstwo, by nie martwić się, że człowiek kiedyś umrze“. W gospodarce wybuchł pożar i nie powinniśmy czekać z akcją gaśniczą. Moim zdaniem trzeba gasić, a potem martwić się, co zrobić z nadmiarem wody (jeżeli rzeczywiście użyjemy jej zbyt dużo). Tymczasem rząd zakłada, że pożar się nie rozprzestrzeni, i oszczędza wodę w obawie, że w przyszłości ktoś może utonąć. Ale możemy wpaść w spiralę deflacyjną. Minister finansów się tego nie obawia. Oby się nie mylił.

[b]Minister finansów jest nieudolnym strażakiem?[/b]

Zajmuje bardzo doktrynalne stanowisko, nie prowadzi pragmatycznej polityki i jest dość arogancki. To wszystko mnie niepokoi. Nie ma w nim tego, co powinno być u każdego ekonomisty, czyli pokory i zrozumienia, że stawia się tylko hipotezy.

[b]To teraz minister finansów zaliczy pana do ekonomicznych analfabetów…[/b]

Przyjmuję to z pokorą.

[b]W tej krytyce ministra finansów chodzi panu głównie o deficyt budżetowy?[/b]

Głównie o popyt na produkcję krajową. Deficyt jest w pewnych granicach środkiem kompensującym spadek tego popytu, wynikający przede wszystkim z recesji na Zachodzie. Ale ważna jest też struktura dochodów. Dlaczego menedżerowie zarabiający kilkadziesiąt, a nawet kilkaset tysięcy złotych miesięcznie mają nadal możliwość korzystania z liniowego, 19-procentowego podatku? Uchylenie tego przywileju spowodowałoby zwiększenie wpływów do budżetu bez większego uszczerbku w popycie na krajowe produkty. Ktoś, kto zarabia miesięcznie 100 tysięcy złotych, dużo wydaje na ostentacyjną konsumpcję produktów. Ale cóż, ludzie o wysokich dochodach dysponują różnymi instrumentami wpływu na politykę państwa.

[b]Za dużymi?[/b]

Tak. Jestem antykomunistyczny, ale w tym sensie jestem lewicowy.

[b]Co jeszcze chciałby pan zrobić?[/b]

Coś dla ochrony przyszłych świadczeń emerytów i rencistów. Sytuacja, kiedy za ostatnie trzy lata stracili, a zarządzający zarobili górę pieniędzy, nie jest fair. OFE korzystają ze zbiorowego monopolu i należy trochę ograniczyć te przywileje. Jednak obniżanie opłat za zarządzanie to chyba nie jest najlepsza droga. Wolałbym, aby ubezpieczony sam mógł podjąć decyzję, jaką część tego, co w tej chwili idzie do II filaru, chce do niego przekazać. Na przykład od 10 do 50 proc.