Dług i polityka

Dług publiczny jest przede wszystkim skumulowanym deficytem budżetowym z wielu lat i stanowi efekt wyboru polityków.

Publikacja: 13.07.2010 03:24

Zadziwiająca łatwość, z jaką rządy bądź parlamenty europejskie (i nie tylko) tworzą deficyty, czyli zaciągają długi, często za granicą, wynika z kilku powodów.

Po pierwsze, jest chęć przypodobania się wyborcom czy klientom politycznym i pozyskania ich przychylności skutkującej utrzymaniem się przy władzy. Tu rzadko który rządzący wykazuje wstrzemięźliwość. Po drugie, rządzący nie muszą sami kłopotać się spłatą tego długu. Zajmą się tym kolejne rządy i kolejne pokolenia. Dla przypomnienia, dopiero teraz Polska kończy spłacanie długów zaciąganych w epoce Edwarda Gierka.

Kolejny powód to powszechne wśród polityków przekonanie, że państwo poradzi sobie z obsługą długu bądź to zwiększając obciążenia fiskalne i obcinając wydatki, bądź rolując historyczny dług, czyli emitując obligacje, co umożliwia odsunięcie płatności w czasie. Politykom na ogół nie przeszkadza fakt, że obsługa długu publicznego ogranicza wydatki bieżące budżetu.

Kreując corocznie deficyt budżetowy, politycy wykazują krótkowzroczność i brak wyobraźni. Instynkt samozachowawczy bądź zdrowy rozsądek powinny kazać ograniczać deficyt i tworzyć nadwyżki budżetowe (zapomniane słowo w finansach publicznych) podczas dobrej koniunktury, aby w powtarzających się cyklicznie recesjach mieć bufor umożliwiający utrzymanie wydatków na wcześniejszym poziomie.

Politycy zapominają, że deficyt budżetowy ma cechy śnieżnej kuli, raz powiększony wykazuje tendencję do niekontrolowanego wzrostu. Jak pokazuje współczesna historia gospodarcza, przed nadmiernym zadłużaniem finansów publicznych polityków nie powstrzymuje nawet groźba doprowadzenia do niewypłacalności państwa. W ostatecznym rachunku wierzyciele zagraniczni umorzą część długu, a resztę uda się jakoś spłacić.

Wiąże się to z utratą wiarygodności przez państwo i – najczęściej – stagnacją gospodarczą oznaczającą utratę przez społeczeństwo tego, co osiągnięto dzięki wcześniejszemu nadmiernemu wydawaniu publicznych pieniędzy. Mimo wszystko łatwiej jest się powstrzymać przed rozrzutnością, niż odbierać ludziom rzecz raz daną.

[i]Bohdan Wyżnikiewicz, wiceprezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową[/i]

Opinie Ekonomiczne
Kryptowaluty: ostrzegam przed wpuszczaniem ryzyka do banków
Opinie Ekonomiczne
Tusk angażuje Brzoskę do deregulacji. Dobry ruch
Opinie Ekonomiczne
Polityczne DNA państwowych spółek
Opinie Ekonomiczne
Pierwsza wiceprezes BGK: Wydajność pracy kluczem do wzrostu gospodarczego?
Opinie Ekonomiczne
Bogusław Chrabota: Cyfrowa gospodarka nie rozwinie się w skansenie