Leonardo Maugeri mając 36 lat został najmłodszym w historii dyrektorem we włoskim koncernie petrochemicznym ENI i przez wiele lat odpowiadał za jego strategię i rozwój. Od roku siedzi w Harwardzie na urlopie - tak zwanym sabbaticalu. Kilka dni temu opublikował niezwykle ciekawą analizę i prognozę rynku ropy naftowej. Najważniejsze wnioski: nie ma mowy o braku ropy na świecie. Moce produkcyjne będą w najbliższej dekadzie szybko rosły. Centrum wydobycia będzie stopniowo przesuwać się do krajów zachodniej półkuli - USA, Kanady, Brazylii, a na Bliskim Wschodzie znaczący przyrost produkcji wystąpi tylko w Iraku. Wszystko za sprawą niekonwencjonalnych źródeł ropy – łupków (USA), piasków roponośnych (Kanada) czy głębinowych pokładów podmorskich (wybrzeże Brazylii). Już dziś ropa jest o około 25 procent droższa niż wynikałoby to z układu podaży i popytu, a gdy wszystkie projekty zostaną uruchomione – spadek cen jest nieunikniony.
Sukces USA polegający na szybkim wzroście produkcji, najpierw gazu łupkowego teraz ropy, nie będzie jednak łatwy do powtórzenia gdzie indziej (poza Kanadą), ponieważ rynek ropy i przemysł naftowy w USA mają unikalne cechy: prawa do złóż surowcowych są w rękach prywatnych, w tym przemyśle działają tysiące niezależnych, często małych firm , które są pionierami nowych technologii, łatwy jest dostęp do narzędzi i urządzeń wydobywczych i eksploatacyjnych, a rynek finansowy jest gotów inwestować w nawet najbardziej ryzykowne przedsięwzięcia.
Skojarzyło mi się to z sytuacją Polski. Ile jest gazu łupkowego w Polsce nie wiadomo, prognozy wahają się od Sasa do Lasa. Jednakże koncern Exxon już uciekł z Polski, jak się wydaje nie tylko z powodu niepewnych prognoz, lecz także niepewności warunków wydobycia. Ciągle opóźnia się bowiem przygotowanie ustawy, która uregulowałaby wydobywanie ropy i gazu z łupków. Jednak z przecieków wynika, że rząd chce wprowadzić obowiązek dzielenia się z państwem udziałami w koncesjach, a Skarb Państwa miałby mieć do 40 proc. udziałów w każdej z koncesji. Dodatkowo rząd zamierza nałożyć wysoki podatek od węglowodorów, podobnie jak obłożył podatkiem KGHM. W efekcie firmy prywatne hamują prace poszukiwawcze. Głównym ich organizatorem staje się minister skarbu, który skutecznie pogania państwowe spółki do montowania konsorcjów poszukiwawczych (1,7 mld zł na początek), a instytucje państwowe do finansowania badań nowych technologii wydobycia (za 1 mld złotych). Słowem państwo zamiast firm prywatnych, fundusze publiczne zamiast inwestorów, a na dodatek ciężka łapa kontrolera i fiskusa.
No to zobaczymy jak to będzie. Milton Friedman napisał, że „gdyby powierzyć rządowi zarządzanie Saharą, to w ciągu 5 lat wystąpiłyby niedobory piasku" gdyż „tylko rząd może wziąć znakomity jakościowo papier, pokryć go znakomitym atramentem i zrobić tę kombinację całkowicie bezwartościową".
