Gminy będą mogły kupić mieszkania zakładowe

Ministerstwo pracuje nad przepisami, które mają pomóc mieszkańcom setek osiedli. W latach 90. ubiegłego wieku prywatyzowane i upadające przedsiębiorstwa państwowe sprzedawały je razem z lokatorami osobom prywatnym i prawnym. Robiły to po bardzo niskich cenach i nie proponowały najemcom ich wykupu. Huta Zabrze sprzedała w ten sposób 1700 mieszkań, w tym zabytkowe osiedla (metr kwadratowy kosztował od 50 do 120 zł). Podobnie pozbywały się lokali Pafawag z Wrocławia, dawna Huta im. Lenina w Krakowie, Fabryka Zmechanizowanych Obudów Ściennych Fazos w Tarnowskich Górach.

– Chcemy zachęcić gminy do wykupu tych budynków – wyjaśnił Piotr Styczeń, wiceminister infrastruktury. Pomoże im w tym państwo, dopłacając do kredytu. Ale nic za darmo. Lokatorzy musieliby brać udział w spłacaniu rat kredytowych. Gdyby zaś chcieli wykupić lokal, musieliby spłacić kredyt w całości.

Kredytów mają udzielać banki komercyjne, które podpiszą umowę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, a dopłaty będą pochodzić z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Wysokość wsparcia nie jest jeszcze znana.

Zabrze jest pierwszym miastem, które samo chce rozwiązać problem. – W najbliższym czasie spółka komunalna Towarzystwo Budownictwa Społecznego odkupi od jednego z prywatnych właścicieli 970 lokali – mówi Krzysztof Lewandowski, jego wiceprezydent. Środki mają pochodzić z emisji obligacji TBS. Miasto udzieli poręczenia, a przez kolejne dziesięć lat będzie dokapitalizowywać TBS.

Miasto planuje następnie przeprowadzić rewitalizację osiedla. Ma ono wartość historyczną i stanie się wizytówką Zabrza.

Z takiego obrotu sprawy cieszy się Elżbieta Adach, przewodnicząca Komitetu Obrony Wszystkich Mieszkań Huty Zabrze. – Wciąż jednak wiele mieszkań – dodaje – pozostaje w rękach prywatnych.

200 tysięcy - tyle mniej więcej mieszkań zakładowych sprzedawanych przed laty za grosze znajduje się w prywatnych rękach (wg Ministerstwa Infrastruktury)

Nie mają tyle szczęścia mieszkańcy dawnego osiedla zakładów Fazos z Tarnowskich Gór. – Zwracaliśmy się do miasta, żeby wykupiło nasze domy. Niestety nie ma środków – mówi Irena Rolek z tego osiedla.

Przedsiębiorstwa mogły sprzedawać osiedla za grosze, bo pozwalały im obowiązujące wówczas przepisy (niektóre branże miały swoje uregulowania). Była wprawdzie ustawa (od 1994 r.,), na podstawie której firmy państwowe mogły za darmo przekazać bloki mieszkalne spółdzielniom mieszkaniowym lub gminom, ale nie wszystkie z niej korzystały.

Kres temu procederowi położyła dopiero ustawa z 15 grudnia 2000 r. o sprzedaży mieszkań przedsiębiorstw i spółek państwowych. Zakazała ona sprzedaży lokali, jeżeli przedsiębiorstwa lub spółki państwowe nie zaproponowały wcześniej ich zakupu mieszkańcom. Nie dotyczy ona jednak mieszkań już sprzedanych.

Prób pomocy lokatorom sprzedanych domów było już kilka. Większość kończyła się fiaskiem. Są wprawdzie przepisy, na podstawie których najemcy mogą korzystać z prawa pierwokupu zajmowanych mieszkań, ale dopiero gdy stwierdzi to w wyroku sąd. Z tej możliwości starało się skorzystać wielu lokatorów, ale nic z tego nie wyszło. Wśród nich było 100 mieszkańców osiedla z Tarnowskich Gór. Po dwóch latach batalii sądowych zrezygnowali.