Kiedy osoba bliska nie zwraca bonifikaty

Jeśli lokum było wykupione po tej dacie, to w razie jego odsprzedaży lub darowizny przez osobę bliską bezpośredniego kontrahenta gminy upust musi co do zasady wrócić do gminy.

Okres karencji co do mieszkań sprzedanych najemcom przez gminę lub Skarb Państwa  przed 22 września 2004 r. wynosi dziesięć lat, licząc od dnia wykupu. Wykupione po tej dacie można sprzedać bez zwracania bonifikaty po pięciu latach.

Graniczna data

Data 22 października 2007 r. wynika stąd, że w tym dniu weszła w życie nowelizacja z 24 sierpnia 2004 r. ustawy z 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (u.g.n.), którą zmieniono przepisy o zwrocie bonifikaty. W myśl dodanego wtedy ust. 2b art. 68 u.g.n. wskazane w ust. 2 art. 68 zasady dotyczące zwrotu bonifikaty stosuje się odpowiednio do osoby bliskiej, która wyzbyła się mieszkania albo wykorzystała je na cel niemieszkaniowy przed upływem pięciu lat od dnia pierwotnego nabycia (wykupu od gminy albo Skarbu Państwa). Gmina czy skarb (bo przepisami o preferencyjnych zasadach wykupu i zwrocie bonifikaty objęte są także mieszkania należące do skarbu) może żądać oddania tego upustu  tylko od osoby bliskiej, a nie swego bezpośredniego kontrahenta.

Sąd Najwyższy w kilku uchwałach odnoszących się do mieszkań wykupionych przed 22 października 2007 r. uznał, że obowiązek zwrotu bonifikaty dotyczy tylko najemcy, który nabył lokum bezpośrednio od gminy czy Skarbu Państwa.

Nie obciąża on osoby bliskiej, która stała się potem jego właścicielem w wyniku darowizny lub sprzedaży. Ostatecznie wątpliwości w tym względzie usunęła

uchwała SN z 11 kwietnia 2008 r. (sygn. III CZP 130/07)

podjęta w składzie siedmiu sędziów.

Tak więc osoby bliskie mogą bez obawy sprzedać lokum wykupione przed wskazaną datą i dowolnie zadysponować uzyskanymi pieniędzmi bez tłumaczenia się gminie nawet wówczas, gdy do tej transakcji dojdzie następnego dnia po zawarciu umowy darowizny czy sprzedaży z pierwotnym właścicielem lokum.

Kupno nowego

Sytuacja zmieniła się radykalnie 22 października 2007 r. Wtedy wszedł w życie art. 68 ust. 2a u.g.n. wyłączający obowiązek zwrotu m.in. wówczas, gdy pieniądze ze sprzedaży w ciągu 12 miesięcy wyda się na kupno innego mieszkania albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystywanej na cele mieszkaniowe, słowem – na kupno lub budowę domu, kupno działki budowlanej. To samo dotyczy zamiany na inne mieszkanie, na dom itd.

Z art. 68 ust. 2a u.g.n. mogą skorzystać tylko najemcy, którzy wykupili lokum z bonifikatą bezpośrednio od gminy czy Skarbu Państwa, i to bez względu na datę wykupu (por. uchwała Sądu Najwyższego z 24 lutego 2010 r., sygn. III CZP 131/09).

Przepis ten nie dotyczy ich osób bliskich. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 14 lipca 2010 r. (sygn. V CSK 15/10). Uznał w nim, że literalna wykładnia art. 68 ust. 2a u.g.n. prowadzi do jednoznacznego wniosku: niezależnie od celu zbycia lokum przez osobę bliską ma ona obowiązek zwrotu kwoty równej zwaloryzowanej bonifikacie. Z uzasadnienia tego wyroku wynika, że osoba bliska musi zwrócić upust także wówczas, gdy daruje lokum kolejnej osobie bliskiej. Również z tego przywileju skorzystać może tylko najemca, który wykupił mieszkanie bezpośrednio od gminy lub od Skarbu Państwa.

Bez dziedziczenia

Spadkobiercy osób, które wykupiły mieszkania z bonifikatą, mogą je sprzedać bez obawy, że gmina zażąda jej zwrotu. Potwierdził to Sąd Najwyższy w uchwale z 17 grudnia 2010 r. (sygn. III CZP 102/10). Odnosi się ona bezpośrednio do odziedziczonych mieszkań wykupionych przed 22 października 2007 r., ale argumenty, które mogły zadecydować o takim stanowisku SN, trzeba odnieść do mieszkań wykupionych po tej dacie.

Oczywiście nie wchodzi w rachubę, czego obawiają się niektórzy spadkobiercy, obowiązek zwrotu bonifikaty w związku z samym nabyciem spadku  obejmującego mieszkanie wykupione przez spadkodawcę od gminy czy Skarbu Państwa.

Ustawa o gospodarce nieruchomościami - Kiedy oddawać nie trzeba

Osoba, która wykupiła mieszkanie od gminy albo od Skarbu Państwa, może, bez względu na okres, jaki minął od wykupu:

Wójt, burmistrz, prezydent miasta może odstąpić od żądania zwrotu bonifikaty za zgodą rady gminy czy miasta. Może odstąpić od tego także organ, który sprzedał mieszkanie będące własnością Skarbu Państwa. Wtedy na rezygnację ze zwrotu bonifikaty musi się zgodzić wojewoda.