Zostało już niewiele czasu na poprawki w Polskim Ładzie, którym obecnie zajmuje się Senat. Przewidziana w nowych przepisach kwota wolna od podatku w wysokości 30 tys. bardzo korzystna w dla milionów podatników, w przypadku 100 tys. niepełnosprawnych zatrudnionych w około 700 zakładach pracy chronionej, może oznaczać bezrobocie. Po podniesieniu kwoty wolnej od podatku przestaną bowiem napływać pieniądze na zakładowe fundusze rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Ważna pomoc
– Podwyższenie kwoty wolnej spowoduje, że od wynagrodzeń znacznej części pracowników zatrudnionych przez zakłady pracy chronionej nie będą w ogóle odprowadzane zaliczki na PIT, które zasilają ten fundusz – tłumaczy Bartosz Siwiak, adwokat w PwC People and Organisation. – Korzystając ze środków pochodzących z ZFRON, pracodawcy mogą obecnie finansować m.in. wyposażenie stanowiska pracy i jego przystosowanie do potrzeb osoby z niepełnosprawnością, opiekę medyczną i usługi rehabilitacyjne czy dowóz do pracy. A także indywidualne programy rehabilitacji i pomoc indywidualną, w ramach których można m.in. finansować zakup leków, sprzętu rehabilitacyjnego czy adaptację mieszkań.
Przedsiębiorcy stracą
– Zmiany dotkną przede wszystkim niepełnosprawnych, bo po zmianach większość zatrudniających ich przedsiębiorców nie będzie w stanie utrzymać statusu zakładu pracy chronionej – dodaje Edyta Sieradzka, wiceprezes Obpon.org. – A to między innymi zależy od finansowania doraźnej i specjalistycznej opieki dla niepełnosprawnych, których zatrudniają.
To wsparcie było do tej pory finansowane z zakładowych funduszy rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Gdy zabraknie tych pieniędzy, będą musieli zrezygnować ze statusu zakładu pracy chronionej, bo nie będą mogli już wypełniać związanych z tym obowiązków. Może się wtedy okazać, że tych przedsiębiorców nie będzie już stać na utrzymywanie zatrudnienia niepełnosprawnych z własnej kieszeni. A to są zwykle osoby z najcięższymi schorzeniami, niewidomi, niepełnosprawni ruchowo, z zaburzeniami psychicznymi. Dla takich pracowników zatrudnienie chronione w praktyce daje jedyną możliwość podjęcia aktywności zawodowej. Jeśli stracą to wsparcie, pracodawcy na tzw. otwartym rynku raczej nie będą zainteresowani zatrudnianiem tak wymagających pracowników.
Potrzebna poprawka
Już na etapie prac nad Polskim Ładem w Sejmie środowisko pracodawców osób niepełnosprawnych apelowało o zmianę przepisów. Zaproponowali dwa rozwiązania. Pierwsze, by ulgę w PIT zastąpiła ulga w podwyższonej po zmianach składce zdrowotnej, ale minister finansów odmówił poparcia.
Drugim pomysłem była rekompensata utraconego odliczenia PIT z Funduszu Solidarnościowego, z którego ma być udzielana pomoc dla niepełnosprawnych i wspierane ich zatrudnienie. Ale ten pomysł też nie zyskał poparcia rządu ani posłów PiS.
Znacznie więcej o biznesie, finansach oraz prawie
– Jesteśmy bardzo rozczarowani, bo liczyliśmy na to, że Ministerstwo Rodziny i pełnomocnik ds. osób niepełnosprawnych bardziej nas wesprą na etapie prac legislacyjnych nad tym projektem – dodaje Edyta Sieradzka.
Etap legislacyjny: prace w Senacie
Sylwia Szczepańska prezes Fundacji Aktywizacja Bez Granic
Pracującym osobom z niepełnosprawnościami dostało się niejako odłamkiem z Polskiego Ładu. Chcę wierzyć, że ustawodawca nie zdawał sobie sprawy ze skutków tych zmian przy tak niskim wskaźniku zatrudnienia w Polsce i tak ambitnych celach przyjętej przez rząd strategii, w myśl której zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami z 26,2 proc. w 2018 r. ma wzrosnąć już w 2025 r. do 32,5 proc. i finalnie do 40 proc. w 2030 r. Tymczasem zmiany przewidziane w Polskim Ładzie dadzą dokładnie przeciwny efekt. Co gorsza, pomimo apeli pracodawców osób z niepełnosprawnościami rząd nie zauważa problemu, który można by naprawić w czasie toczących się prac legislacyjnych. Jeśli nic się nie zmieni w Polskim Ładzie, już za trzy miesiące niepełnosprawni i dający im pracę przedsiębiorcy stracą kluczowe wsparcie zmniejszające koszty ich zatrudnienia i wspierające te osoby w czasie rehabilitacji zawodowej.
