Jak uniknąć dzielenia się z fiskusem wsparciem od bliskich

Z całkowitego zwolnienia z podatku od darowizny skorzystamy, jeśli darczyńca należy do najbliższej rodziny. Nie dotyczy to zięcia i synowej, teścia i teściowej.

Warunkiem skorzystania z tego podatku jest zgłoszenie darowizny w urzędzie skarbowym, a dokładniej – naczelnikowi urzędu.

Ograniczenie kręgu najbliższych korzystających z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn oznacza, że syn, który wspólnie z żoną otrzymał od swoich rodziców np. dom rekreacyjny, nie zapłaci żadnego podatku, ale żona musi się rozliczyć z fiskusem. Zapłaci zresztą daninę wedle najłagodniejszej skali, bo taka obowiązuje w stosunku do spadków i darowizn na rzecz osób należących do I grupy podatkowej.

Jeśli jednak teściowie stanowczo życzą sobie, by obdarowaną domem była także synowa, wystarczy dla uniknięcia tego obciążenia, że darują (bez podatku) nieruchomość synowi, a ten dokonana (bez podatku) darowizny udziału w domu na rzecz żony. Musimy się jednak liczyć wówczas z większym obciążeniem, bo wynagrodzenie trzeba zapłacić notariuszowi dwa razy: raz od umowy darowizny na rzecz syna, drugi raz z racji darowizny udziału na rzecz żony syna.

[srodtytul]Nie zawsze trzeba się opowiadać[/srodtytul]

Warunek zawiadomienia o darowiźnie nie dotyczy dwu sytuacji:

- gdy umowa stanowiąca źródło przysporzenia ma formę aktu notarialnego,

- gdy wartość majątku uzyskanego od tej samej osoby w ciągu ostatnich pięciu lat poprzedzających rok, w którym nastąpiła ostatnia darowizna, łącznie z tą ostatnią, nie przekracza kwoty wolnej, tj. 9637 zł. Przy ustalaniu tego limitu istotne jest to, że jeśli np. małżonkowie przekazują darowiznę dla córki i zięcia, są to aż cztery darowizny (matki dla syna, ojca dla syna, teścia dla synowej, teściowej dla synowej).

O umowie mającej formę aktu notarialnego urząd wie od notariusza. Odnosi się to w praktyce przede wszystkim do darowizn nieruchomości i własnościowych praw spółdzielczych do mieszkań i lokali użytkowych, ewentualnie nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości. Chodzi o sytuację, w której nieruchomość należąca do rodziców i syna ma stać się jego wyłączną własnością.

W praktyce rodzinnych inwestycji samodzielne zawiadomienie urzędu skarbowego będzie więc wchodziło w rachubę tylko w wypadku darowizn pieniężnych. [b]Jednakże w odniesieniu do tych darowizn, oprócz tego zawiadomienia, konieczne jest dopełnienie innych jeszcze formalności.[/b] Zaznaczmy jeszcze raz, że chodzi sytuację, w której wartość darowizny uzyskanej od tej samej osoby w ciągu pięciu lat poprzedzających rok uzyskania ostatniej darowizny, łącznie z tą darowizną, przekracza kwotę wolną od podatku dla należących do I grupy podatkowej, czyli 9637 zł. Inne, niższe darowizny fiskusa nie interesują.

[b]Darowizna pieniężna pod kontrolą[/b]

Dodatkowe warunki, oprócz zawiadomienia urzędu, jakie musimy spełnić w celu skorzystania z pełnego zwolnienia dla najbliższych, w wypadku darowizny pieniężnej to przekazanie jej:

- na rachunek bankowy obdarowanego lub

- na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej (SKOK) albo

- przekazem pocztowym.

Darowizna pieniężna nie musi mieć dla swej ważności formy notarialnej. Nie jest też bezwzględnie konieczne zawarcie umowy na piśmie. Umowa darowizny jest bowiem zawarta, jeśli przedmiot darowizny, np. pieniądze, trafił do rąk obdarowanego. Jednakże z różnych powodów, także na potrzeby ewentualnych rozmów z fiskusem, warto zawrzeć ją na piśmie i sporządzić w dwu egzemplarzach – dla obdarowanego i darczyńcy.

[b]Obowiązek zawiadomienia urzędu skarbowego o darowiźnie ciąży na nabywcy, tj. obdarowanym.[/b] Na złożenie zawiadomienia na urzędowym formularzu SD-Z („Zgłoszenie o nabyciu rzeczy i praw majątkowych”) mamy tylko miesiąc, licząc od dnia powstania powinności zapłacenia podatku (obowiązku podatkowego). W wypadku darowizn pieniężnych będzie to dzień wpłynięcia pieniędzy na konto lub odebrania przekazu pocztowego.

Do zawiadomienia na SD-Z dołączamy dowód, że darowizna została przekazana w jeden ze wskazanych sposobów.

[srodtytul]Karna stawka od niezgłoszonych darowizn[/srodtytul]

Opóźnienie w zgłoszeniu darowizny pieniężnej, a także przekazanie jej z ręki do ręki zamiast na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym oznacza konieczność zapłacenia podatku od nadwyżki ponad kwotę 9637 zł rozliczaną włącznie z darowiznami uzyskanymi w ciągu pięciu lat poprzedzających rok ostatniej darowizny uzyskanej od tej samej osoby.

Niezgłoszenie darowizny w urzędzie skarbowym może znacznie drożej kosztować, jeśli np. tłumacząc się, skąd wzięliśmy pieniądze na kupno mieszkania, powołamy się na darowiznę. Tak bywa, gdy np. urząd skarbowy pyta o źródło finansowania zakupu nieruchomości i wszczyna postępowanie pod kątem opodatkowania dochodu z nieujawnionego źródła.

W razie powołania się na taką darowiznę w czasie czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego trzeba zapłacić „karny” podatek wynoszący 20 proc.