Fiskus uwzględni w rozliczeniach zagraniczne ubezpieczenie

Przewidują to przepisy znowelizowanej ustawy o PIT, które weszły w życie 1 grudnia 2008 r. Dotychczas polscy obywatele pracujący w krajach UE nie mogli odliczać od podatku zapłaconych za granicą składek na ubezpieczenie zdrowotne, a od dochodu – składek na ubezpieczenie społeczne.

Przepisy zmieniły się po interwencji [b]Trybunału Konstytucyjnego, który 7 listopada 2007 r. uznał te regulacje za niezgodne z ustawą zasadniczą (sygn. K 18/06)[/b]. Jednocześnie Trybunał dał ustawodawcy rok na zmianę prawa.

Nowe przepisy weszły w życie 1 grudnia 2008 r., dzięki czemu zainteresowani uwzględnią zagraniczne składki już w rozliczeniu za 2008 r. Chodzi o składki zapłacone w 2008 r. na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne w krajach Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii.

[srodtytul]Wiele warunków[/srodtytul]

W ustawie przewidziano jednak warunki, które znacząco ograniczą zastosowanie tych przepisów. Po pierwsze nie można odliczyć składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód zwolniony z podatku zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania. Innymi słowy uwzględnić mogą je tylko osoby pracujące w krajach, z którymi Polska zawarła niekorzystny typ umowy z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia (kredytu podatkowego). Obowiązuje on jeszcze w porozumieniach z kilkoma krajami UE, jak Belgia, Holandia, Finlandia, Dania, Islandia. Do końca 2008 r. ten typ umowy obowiązywał też w rozliczeniu z Austrią, ale od 2009 r. regulacje te uległy zmianie. Rodacy pracujący w tych krajach, jeśli mają w Polsce nieograniczony obowiązek podatkowy, muszą rozliczać się w Polsce z całości swoich dochodów.

W umowach z pozostałymi krajami UE obowiązuje metoda wyłączenia z progresją. Osoby, które pracują wyłącznie np. w Niemczech, Francji czy Wielkiej Brytanii, są zwolnione z obowiązku płacenia podatku w Polsce. A to oznacza, że nie odliczą też zapłaconych w krajach UE składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

[srodtytul]Nie można odliczyć wcześniej[/srodtytul]

Po drugie, by uwzględnić składki w rozliczeniu krajowym, nie można ich wcześniej odliczyć w innym kraju UE. Po trzecie warunkiem odliczenia jest istnienie podstawy prawnej do wymiany informacji między Polską a krajem, w którym podatnik opłacał ubezpieczenie.

Te trzy warunki powodują, że raczej niewiele osób skorzysta z nowych przepisów. Osoby, które mają zamiar odliczyć zagraniczne składki, muszą też dobrze znać system ubezpieczeniowy danego kraju. W polskich przepisach rozróżniono składki na ubezpieczenia zdrowotne (odliczane od podatku) i społeczne (odliczane od dochodu). Podatnicy mogą mieć jednak problem, jeśli w kraju, w którym pracują, nie ma takiego rozróżnienia.

[srodtytul]Lepiej dla cudzoziemców[/srodtytul]

Ustawa wprowadza też inne rozwiązania korzystne dla cudzoziemców pracujących w Polsce, którzy nie są rezydentami naszego kraju.

Zarówno małżonkowie, jak i osoby samotnie wychowujące dziecko, które mają nieograniczony obowiązek podatkowy w innym państwie członkowskim Unii, EOG lub Szwajcarii, będą miały prawo do wspólnego rozliczenia się w Polsce. Uprawnienie to będzie jednak przysługiwało wyłącznie tym, którzy uzyskują w Polsce co najmniej 75 proc. swoich całkowitych przychodów. Ponadto muszą przedstawić certyfikat rezydencji podatkowej swojego kraju (dokument wydawany przez organy skarbowe danego państwa poświadczający, że dana osoba jest jego podatnikiem). Prawo do wspólnego rozliczenia nabędą także małżonkowie, z których jeden ma nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce, a drugi – za granicą.

Co ważne, preferencje dla cudzoziemców będą możliwe już w rozliczeniu podatkowym za 2008 r.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Etienne jest Francuzem, który wraz z żoną przyjechał w 2008 r. na kontrakt do Polski. W ciągu tego roku osiągał przychody wyłącznie w naszym kraju, jego żona nie pracowała. Tak więc osiągnęli na terytorium RP przychody w wysokości łącznej co najmniej 75 proc. Posiadają też certyfikaty rezydencji dokumentujące ich miejsce zamieszkania na terytorium Francji. Małżonkowie mogą się więc wspólnie rozliczyć w Polsce.[/ramka]

Na tej samej zasadzie rozliczać się może w Polsce pracujący tu cudzoziemiec razem z dzieckiem.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pani Julia jest Włoszką, w 2008 r. przyjechała do pracy w Polsce wraz z córką, którą sama wychowuje. Pani Julia ma włoski certyfikat rezydencji, osiągnęła w Polsce 90 proc. swoich przychodów. Może więc rozliczyć się w naszym kraju razem z córką.[/ramka]

Z prawa do wspólnego rozliczenia mogą też skorzystać małżonkowie, z których jedno podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a drugie ma miejsce zamieszkania do celów podatkowych w innym kraju UE, EOG lub w Szwajcarii.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pani Magda jest Polką, ma w naszym kraju nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli rozlicza się tu z całości dochodów. Jej mąż jest Niemcem, ma w Niemczech miejsce zamieszkania do celów podatkowych, ma też certyfikat rezydencji. Oboje małżonkowie w 2008 r. osiągali przychody w obu krajach. Po ich podliczeniu okazuje się, że na terytorium Polski osiągnęli łącznie 80 proc. przychodów. Dzięki temu będą mogli wspólnie rozliczyć się w Polsce.[/ramka]

[ramka][b]Komentuje Wojciech Piotrowski, doradca podatkowy w KPMG[/b]

Nietypowa data wejścia w życie tych przepisów – 1 grudnia 2008 r. – wynika z tego, że zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego przepisy o odliczaniu składek ubezpieczeniowych w dotychczasowym brzmieniu, które TK uznał za niezgodne z konstytucją, utraciły moc 30 listopada 2008 r. Chociaż otwiera to podatnikom możliwość odliczenia zagranicznych składek zapłaconych w 2008 r., to niewiele osób będzie do tego właściwie przygotowanych. Wielu Polaków pracujących na etatach za granicą nie gromadziło bowiem informacji koniecznych do uznania zapłaconych składek za podlegające odliczeniu w Polsce. Chodzi w tym wypadku o precyzyjne dane dotyczące kwot zapłaconych składek, sposobu uwzględnienia ich w zagranicznym rozliczeniu podatkowym, w tym informacji, czy były one lub czy mogą być odliczone za granicą.

Informacji takich często nie udzielają zagraniczni pracodawcy. Problemem może być także niekompatybilność systemów ubezpieczeniowych w różnych państwach. Te względy mogą sprawić, że przedmiotowe odliczenie okaże się w rzeczywistości trudne do zrealizowania.

Objęcie nierezydentów w Polsce możliwością wspólnych rozliczeń podatkowych jest natomiast wynikiem interwencji Komisji Wspólnot Europejskich, która zarzuciła Polsce, iż nie wypełniała ona swoich zobowiązań traktatowych. To dlatego, że różnicuje sytuację małżonków (oraz samotnych rodziców) będących polskimi rezydentami podatkowymi oraz osób o podobnym statusie mających miejsce zamieszkania w innych krajach Unii. Jak wskazywano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, ma ona usuwać to naruszenie.

Zastanawiać może wysoki, 75-procentowy, poziom dochodów, jakie nierezydenci muszą osiągnąć w Polsce w stosunku do całości swoich dochodów, aby skorzystać z omawianej preferencji. Jednakże na tle innych państw Unii nie wypadamy aż tak źle, zważywszy że w niektórych z nich próg ten wynosi aż 90 procent.[/ramka]

[ramka][b]Które zagraniczne składki można odliczyć[/b]

Uwzględnieniu podlegają składki zapłacone w roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika lub osób z nim współpracujących. Chodzi o składki uiszczone zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego obowiązującymi w innym niż Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Szwajcarii.

Warunkiem odliczenia jest istnienie podstawy prawnej do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne. Chodzi o podstawę prawną wynikającą z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska.[/ramka]

[ramka][b]Kto nie skorzysta z ulgi[/b]

Odliczyć nie można składek:

- których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania