Więcej osób odliczy ulgę na dzieci

1 stycznia 2009 r. weszły w życie przepisy, które rozszerzają krąg osób uprawnionych do odliczenia ulgi rodzinnej.

Dotychczas prawo do tej preferencji przysługiwało osobom, które w danym roku podatkowym wychowywały własne lub przysposobione dzieci. Teraz do rodziców biologicznych i adopcyjnych dołączą również opiekunowie prawni i rodzice zastępczy, którzy nie mieli dotychczas możliwości odliczenia ulgi. [srodtytul]Skorzysta więcej osób[/srodtytul]

To nie koniec korzystnych zmian, ponieważ ulgą rodzinną objęta zostanie większa liczba dzieci. Tak jak dotychczas odliczenie będzie dotyczyło dzieci niepełnoletnich, studentów do 25. roku życia oraz dzieci bez względu na wiek, które pobierają zasiłek pielęgnacyjny.

Do tego grona dołączą też jednak dzieci bez względu na wiek pobierające nie tylko zasiłek pielęgnacyjny, ale także dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Ulgę odliczą też rodzice, których dzieci uczą się nie tylko w Polsce, ale też na zagranicznych uczelniach, aż do momentu ukończenia przez nie 25. roku życia. Dotychczas, jeśli dziecko studiowało np. w Wielkiej Brytanii czy Francji, rodzice tracili prawo do ulgi. Teraz wyjazd syna czy córki na zagraniczne studia nie pozbawi ich tej możliwości. Może się jednak okazać, że skorzystanie z ulgi rodzinnej nie dla wszystkich będzie opłacalne, ponieważ rodzice będą musieli – w razie wezwania urzędu skarbowego – udowodnić prawo do ulgi. Dziecko musi więc otrzymać zaświadczenie zagranicznego uniwersytetu, że tam studiuje, które powinno być przełożone na język polski przez tłumacza przysięgłego. A to oznaczać będzie dodatkowe koszty.

[srodtytul]Różne terminy[/srodtytul]

Rodzice powinni uważać, ponieważ część zmian dotyczących preferencji rodzinnej wejdzie w życie 1 stycznia 2009 r., ale niektóre będą obowiązywać już w rozliczeniu podatku za 2008 r.

Przepis, który pozwala objąć preferencją większą liczbę pociech, wchodzi w życie z mocą wsteczną 1 stycznia 2008 r. i odnosi się do rozliczenia za 2008 r. Tak więc już za ten rok będzie można odliczyć ulgę na dzieci studiujące za granicą lub pobierające rentę rodzinną.

Inne nowości, jak np. przyznanie prawa do preferencji rodzicom zastępczym i opiekunom prawnym, będzie można uwzględnić dopiero w rozliczeniu za 2009 r.

Podatnicy muszą pamiętać, że nie mogą odliczyć ulgi za dorosłe dziecko, jeśli ma ono własne dochody. Taka zasada obowiązuje od początku istnienia tej preferencji. Dziecko może bez problemu osiągnąć dochody jedynie w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku. Zarówno w rozliczeniu za 2008 r., jak też za 2009 r. jest to kwota 3091 zł. Jeśli więc syn lub córka zarobi w ciągu roku np. 4 tys. zł, to rodzice nie będą już mogli odliczyć ulgi.

[srodtytul]Odliczenie proporcjonalne[/srodtytul]

Nie wszystkie zmiany ucieszą podatników. Znowelizowana ustawa o PIT wprowadza bowiem inny model rozliczenia ulgi rodzinnej, przez co korzystanie z niej może się stać bardziej skomplikowane.

Preferencja będzie przysługiwała za każdy miesiąc, w którym podatnik wychowywał dziecko, sprawował opiekę lub pełnił funkcję opiekuna prawnego. W rozliczeniu za 2009 r. obowiązywać będzie nowy wzór załącznika PIT-O, w którym rodzice wpisują m.in. liczbę dzieci i czas, za który przysługuje im odliczenie. Będzie to albo cały rok, albo poszczególne miesiące. Jeśli ulga będzie dotyczyła kilku miesięcy, podatnik musi zaznaczyć odpowiadające im kwadraty załącznika.

Zgodnie z tymi zasadami rodzice, których dziecko urodzi się np. w lipcu 2009 r., odliczą tylko połowę ulgi za ten rok. Dotychczas data urodzenia nie miała znaczenia, a preferencja przysługiwała za cały rok. Jeszcze w rozliczeniu za 2008 r. z pełnej kwoty ulgi skorzystają nawet rodzice tych dzieci, które przyszły na świat np. 31 grudnia 2008 r.

[ramka][b]Przykład[/b]

Dziecko pani Marii przyjdzie na świat w sierpniu 2009 r. Preferencja będzie przysługiwała począwszy od miesiąca, w którym dziecko pozostawało pod opieką rodziców, czyli było już na świecie. Pani Maria odliczy ulgę tylko za pięć ostatnich miesięcy 2009 r., włącznie z sierpniem. Kwota ulgi przysługująca za jeden miesiąc wynosi 92,67 zł.

(1112,04 zł: 12 = 92,67 zł)

Jeśli danej osobie przysługuje odliczenie ulgi za pięć miesięcy (92,67 zł x 5), to odliczy ona od podatku 463,35 zł.[/ramka]

Ograniczenie w odliczaniu ulgi dotyczyć będzie też dorosłych dzieci, które zdecydują się na małżeństwo. Nawet jeśli spełniają one inne przesłanki pozwalające na odliczenie, np. studiują i nie mają własnych dochodów, to założenie własnej rodziny automatycznie wykluczy taką możliwość.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pan Ryszard odlicza od podatku ulgę rodzinną za swojego 23-letniego syna, który jest studentem i nie ma własnych dochodów. Na kwiecień 2009 r. zaplanowano ślub syna. Pan Ryszard odliczy więc ulgę rodzinną tylko za trzy miesiące tego roku – od stycznia do marca włącznie. Zgodnie z nowymi przepisami odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko wstąpiło w związek małżeński. Ponieważ syn pana Ryszarda żeni się w kwietniu, odliczenie przysługiwać będzie tylko za okres styczeń – marzec. Odliczy więc 278,01 zł. (92,67 zł x 3).[/ramka]

Podobne ograniczenie będzie obowiązywać w odniesieniu do pełnoletnich dzieci, które np. skończą studia lub przerwą naukę w trakcie roku.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pani Ewa odlicza ulgę na syna, która studiuje i nie ma własnych dochodów. Jednak syn zakończy studia w maju 2009 r. Pani Ewa będzie więc mogła odliczyć ulgę tylko za pierwszych pięć miesięcy tego roku, kiedy to syn będzie studentem. [/ramka]

[srodtytul]Rodzice dzielą się ulgą[/srodtytul]

Ustawa wprowadza też inny mechanizm rozliczeń. Co do zasady odliczenie przysługiwać będzie podatnikowi za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym wykonywał on władzę rodzicielską, pełnił funkcję rodziny zastępczej lub sprawował opiekę nad dzieckiem.

Może się jednak zdarzyć, że opieka nad dzieckiem będzie w jednym miesiącu sprawowana przez różne osoby, np. dziecko będzie przebywać przez dwa tygodnie u matki, a pozostałe dwa tygodnie u ojca. W tej sytuacji prawo do ulgi będzie przysługiwało każdemu z rodziców proporcjonalnie do liczby dni, w jakie będzie się opiekować swoją pociechą. W takim przypadku zainteresowanych czeka więcej wyliczeń. Przepisy mówią, że jeśli w tym samym miesiącu rodzice dzielili się ulgą, każdy odliczy 1/30 miesięcznej kwoty za jeden dzień. Najpierw będą musieli podzielić kwotę ulgi na 12 miesięcy, a następnie liczbę przypadającą na jeden miesiąc podzielić jeszcze na 30. W ten sposób otrzymamy kwotę przypadającą na jeden dzień. Taką kwotę trzeba następnie pomnożyć przez liczbę dni w miesiącu, w których dana osoba zajmowała się dzieckiem. Mechanizm rozliczania może wydać się początkowo nieco skomplikowany.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pani Anna opiekuje się córką w lutym 2009 r. przez dwa tygodnie, czyli 14 dni. Przez pozostałe dni córka przebywała podczas ferii zimowych u ojca, z którym pani Anna się rozwiodła. Kwota przysługująca za dany miesiąc wynosi 92,67 zł

(1112,04 zł : 12 = 92,67 zł)

Kwota przysługująca na każdy dzień w miesiącu wynosi 3,09 zł

(92,67 : 30 = 3,09 zł)