Postępowanie w sprawie świadczenia kompensacyjnego wszczyna się na wniosek nauczyciela zgłoszony w ZUS bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek.
Wniosek można również przesłać za pośrednictwem poczty lub złożyć w polskim urzędzie konsularnym. Można też zgłosić go ustnie do protokołu w organie rentowym.
Wzór formularza wniosku o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne (ZUS Rp-12) dostępny jest na stronie internetowej www.zus.pl oraz we wszystkich placówkach ZUS.
Jeśli wniosek nie jest składany na urzędowym formularzu, musi zawierać: imię (imiona) i nazwisko osoby ubiegającej się o świadczenie, datę i miejsce jej urodzenia, imiona rodziców, miejsce zamieszkania, adres do korespondencji (jeżeli jest inny niż miejsce zamieszkania), numer PESEL i NIP, a w razie braku numeru PESEL – serię i numer dowodu osobistego albo paszportu, wskazanie rodzaju świadczenia, o które się ubiega, a także podpis wnioskodawcy lub jego pełnomocnika.
Ponadto jeśli świadczenie ma być przekazywane na rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, należy podać nazwę i adres banku (kasy) oraz numer rachunku bankowego (numer rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej).