Bobkowski po kolei

1913

27.10. przychodzi na świat w austriackim Wiener Neustadt. Jego ojciec jest w owym czasie wykładowcą uczelni wojskowej, w c.k. armii dosłuży się stopnia majora. Matka – Stanisława z Malinowskich – pochodzi z Wilna z rodziny o koneksjach artystycznych. Jej siostra była aktorką, żoną Juliusza Osterwy.

1918–1925

Bobkowscy często zmieniają miejsca zamieszkania (Kraków, Modlin, Wilno, Lida). Jest to związane z pracą ojca, który awansuje w armii do stopnia generała. Henryk Bobkowski bierze udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W Toruniu Andrzej zaczyna naukę w gimnazjum.

1926

Rodzina osiedla się w Krakowie, tę decyzję ostatecznie pieczętuje przeniesienie Henryka Bobkowskiego do rezerwy dwa lata później. W Krakowie Andrzej ukończy, nie bez kłopotów, gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego. Oblewa maturę, co kończy się wielomiesięcznym konfliktem z ojcem. W gimnazjum poznaje przyszłą żonę.

1933

Andrzej podejmuje studia w warszawskiej Szkole Głównej Handlowej na Wydziale Ekonomii.

1935

Debiutuje na łamach „Tempa Dnia" miniaturą literacką.

1937

Po ukończeniu studiów znajduje pracę w Syndykacie Hut Żelaza i wyjeżdża do Katowic.

1938

W Boże Narodzenie żeni się z Barbarą Birtusówną.

1939

Bobkowscy wyjeżdżają do Paryża. Główną przyczyną wyjazdu jest skandal, który Andrzej wywołał na Śląsku. Co do jego natury nie ma wiarygodnych informacji. Jedna z wersji to, że przypadkowo został wmieszany w malwersacje finansowe. Druga, że zaprzyjaźnił się z urzędnikami ambasady niemieckiej. A jako że jego stryj był zięciem prezydenta Mościckiego i wiceministrem transportu, pojawiły się podejrzenia o szpiegostwo. Z Paryża Bobkowscy mieli pojechać do Argentyny, gdzie Andrzej miał załatwioną pracę.

We wrześniu próbuje się w Paryżu zaciągnąć do wojska, bez skutku. Być może o odmowie decydują jego rządowe koneksje. W polskiej armii we Francji rządzą stronnicy skłóconego z sanacją Sikorskiego. Utrzymuje się z prac dorywczych. Zakłada m.in. pralnię.

1940

Zatrudnia się jako robotnik w fabryce amunicji. Z powodu znajomości języków awansuje na pracownika biurowego. Ma pomagać polskim pracownikom francuskich zakładów. W maju po wkroczeniu Niemców wraz z całą załogą fabryki zostaje ewakuowany na południe kraju. Szybko jednak postanawia wybrać się na samodzielną wyprawę. Kupuje rower i wraz z robotnikiem Tadziem objeżdżają Francję. Temu zawdzięczamy najwspanialsze fragmenty „Szkiców piórkiem", wojennego dziennika, uważanego za jego najważniejsze dzieło.

We wrześniu wraca do Paryża, gdzie zostawił żonę. Przez następne lata pracuje w biurze fabryki i pomaga polskim robotnikom. Nie zawsze zgodnie z okupacyjnymi przepisami.

1944–1946

Po wkroczeniu Amerykanów Bobkowski włącza się w działalność wydawniczą i organizacyjną polskiej emigracji. Zakłada Księgarnię Polską, działa w organizacji Niepodległość i Demokracja, pracuje w YMCA, a także w biurze II Korpusu Andersa, którym kieruje Józef Czapski. To za jego przyczyną wiąże się ze środowiskiem „Kultury", gdy pismo przenosi się do Paryża.

1947

Debiut na łamach „Kultury" w pierwszym numerze pisma, którego redaktor Jerzy Giedroyc będzie przez następne pół wieku najważniejszym promotorem jego twórczości.

1948–1950

Publikuje teksty w prasie krajowej w „Tygodniku Powszechnym" i „Twórczości". Próbuje wydać w Czytelniku „Szkice piórkiem", licząc, że honoraria wesprą matkę, która po śmierci ojca w 1945 roku żyje w ubóstwie. Tekst zostaje jednak odesłany.

1948

Bobkowscy ze 150 dolarami i 400 kilogramami bagażu wsiadają na statek do Panamy. Po trzech tygodniach rejsu lecą stamtąd do Gwatemali, gdzie zamierzają się osiedlić na zawsze. Barbara uczy rysunku dzieci plantatorów i projektuje wystawy sklepowe. Andrzej, nie mogąc znaleźć pracy, zakłada własny biznes. Zaczyna robić modele samolotów.

1949

Otwiera w sklepie z zabawkami stoisko modelarskie. Okazuje się, że trafił w rynkową niszę, nikt wcześniej nie robił niczego podobnego w Gwatemali. Pojawia się konkurencja, ale to Bob, jak jest tu nazywany, jest animatorem tego środowiska i tworzy pierwszy klub.

1954

Otwiera ze wspólnikiem własny Guatemala Hobby Shop. Po okresie biedy powodzi mu się coraz lepiej, wyjeżdża nawet na zawody modelarskie do USA.

1956

Jedyny raz po wyjeździe do Gwatemali zjawia się w Europie. Przyjeżdża na zawody do Szwecji. Podróżuje też po Szwajcarii i Francji.

1957

Jerzy Giedroyc wydaje „Szkice piórkiem". Recenzje są entuzjastyczne. W Polsce zatrzymuje je jednak cenzura. W tym samym roku opowiadanie „Spadek" dostaje pierwszą w historii nagrodę londyńskich „Wiadomości" kierowanych przez Mieczysława Grydzewskiego. Dla redaktora paryskiej „Kultury", który od swoich autorów żądał absolutnej lojalności, Bobkowski był trudnym partnerem, bo stosunkowo często publikował u konkurencji.

1958

Zapada na raka mózgu i przechodzi pierwszą z serii operacji.

1959

Publikuje w „Kulturze" jedyną w swoim dorobku sztukę teatralną „Czarny piasek".

1961

Z powodu fatalnego stanu zdrowia wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych, gdzie ma podjąć leczenie. Jest już jednak za późno. 26 czerwca, po powrocie do Gwatemali, umiera, równo 13 lat po opuszczeniu Europy.

1970

Instytut Literacki publikuje zbiór opowiadań i esejów „Coco de Oro". W późniejszych latach „Kultura" publikuje kolejne teksty z papierów pośmiertnych, którymi opiekuje się żona.

1982

W Gwatemali umiera Barbara Bobkowska.

1985

Pierwsza krajowa publikacja „Szkiców piórkiem", w drugim obiegu

1995

Pierwsze wydanie oficjalne „Szkiców..."

1997

Ukazuje się pierwszy tom fascynującej korespondencji Andrzeja Bobkowskiego, listy do Jerzego Giedroycia (wydawnictwo Czytelnik). Do dziś ukazało się ich osiem, kolejne w przygotowaniu. W kraju wychodzi też „Spadek".