Brendan Gleeson - Nauczyciel, który został aktorem

Potrafi pogodzić występy w filmach ambitnych, docenianych na festiwalach, i w hollywoodzkich superprodukcjach. Mistrz ról drugoplanowych, które pozostają w pamięci.

Mężczyzna w średnim wieku, słusznej postury, niezbyt wyróżniający się urodą, za to obdarzony bystrym, inteligentnym spojrzeniem i dobrodusznym wyrazem twarzy, który zyskał mu przydomek „irlandzkiego Depardieu”. Gleeson nie musi się ścigać z młodymi. Ma ustaloną pozycję i kilka naprawdę ważnych atutów – niebywałą wszechstronność, doskonały, wypracowany w teatrze warsztat i wrodzony talent.

Był świetny jako porywczy i żądny zemsty Menelaus w głośnej „Troi” (2004) Wolfganga Petersena, krzyżowiec Reynald de Chatillon w „Królestwie niebieskim” (2005) Ridleya Scotta albo dobry czarodziej Alastor „Szalonooki” Moody w kolejnych częściach ekranizacji książkowego bestsellera o przygodach Harry’ego Pottera.

Gleesonowi, który jest dublińczykiem, w ojczyźnie najwięcej uznania przyniosła rola Michaela Collinsa, irlandzkiego bohatera narodowego, polityka i założyciela IRA, w telewizyjnym filmie „The Treaty” z 1991 roku. Pojawił się też w epizodzie w zrealizowanym pięć lat później kinowym „Michaelu Collinsie” z Liamem Neesonem w roli tytułowej.

Krytycy wysoko ocenili także kreację Gleesona w opartym na faktach „Generale” (1998) Johna Boormana – biograficznej opowieści o irlandzkim gangsterze Martinie Cahillu. Ostatnio twarz aktora – o, ironio – zaczęła się Brytyjczykom kojarzyć z Sir Winstonem Churchillem, którego Gleeson zagrał w telewizyjnym filmie „W czasie burzy” (2009). Za tę rolę otrzymał nagrodę Emmy i kilka nominacji, m.in. do Złotego Globu.

– Lubię różnorodność – powiedział w jednym z wywiadów. – Staram się unikać kiepskich filmów i raz w roku angażować się w jakiś ambitny, wartościowy projekt. Jeśli udaje mi się zrealizować ten plan, pozwalam sobie na coś lekkiego i zabawnego, jak Harry Potter. Przecież robimy filmy po to, żeby dawać ludziom rozrywkę.

Brendan Mark Gleeson urodził się 29 marca 1955 roku. Od najwcześniejszych lat interesował się teatrem, lubił czytać książki i deklamować wiersze, brał udział w szkolnych przedstawieniach. Szczególnie fascynowała go twórczość wielkiego irlandzkiego dramaturga, noblisty Samuela Becketta.

Studiował m.in. w prestiżowej Royal Academy of Dramatic Art w Londynie, współpracował ze znakomitymi teatrami, w tym – z Royal Shakespeare Company w Stratfordzie nad Avonem, gdzie miał okazję zmierzyć się z wielkimi szekspirowskimi rolami. Ale po powrocie do Dublina wybrał karierę… nauczyciela.

Przez wiele lat pracował z młodzieżą, wykładając w szkołach średnich m.in. język angielski, irlandzki, ale także matematykę. Jednocześnie rozwijał swoje zainteresowania teatrem, okazjonalnie występował na scenie. Mając 34 lata, postanowił w końcu porzucić zajęcie pedagoga i skoncentrować się na aktorstwie filmowym.

Zadebiutował w 1990 roku w dramacie „Pole” Jima Sheridana. Już rok później za rolę Michaela Collinsa został nagrodzony The Jacob’s Award. Zaczął występować w hollywoodzkich superprodukcjach kręconych w Irlandii – w 1992 roku pojawił się w niewielkiej roli policjanta w „Za horyzontem” Rona Howarda z Nicole Kidman i Tomem Cruise’em.

Przełomem okazała się rola Hamisha, przyjaciela i towarzysza broni przywódcy szkockiego powstania Williama „Waleczne Serce” Wallace’a, w zrealizowanym z rozmachem dramacie kostiumowym „Braveheart. Waleczne serce” (1995) Mela Gibsona. Bardzo udany okazał się dla Gleesona także rok 1997: wystąpił w thrillerze „Turbulencja”, czarnej komedii „I Went Down” (1997), a także w rozgrywającym się na irlandzkiej prowincji dramacie obyczajowym „Chłopak rzeźnika” Neila Jordana.